کنعانی: همکاری ایران و روسیه به زمینه‌های راهبردی رسیده است/ امکان بازگشت به توافق هسته‌ای وجود دارد
سخنگو وزارت امور خارجه در مصاحبه با خبرگزاری اسپوتنیک توضیحاتی درباره موضوع‌های متعدد ارائه کرد.
خبرگزاری میزان - ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه در مصاحبه با خبرگزاری سپوتنیک، موضوع‌های متعددی را مورد بررسی قرار داده و توضیح‌های لازم در رابطه با آن‌ها را ارائه کرد.
در زیر متن این مصاحبه آمده است:
پرسش: همکاری ایران و روسیه در همه زمینه‌ها به‌ویژه در شرایط تحریم شدید کنونی غرب علیه دو کشور را چه طور ارزیابی می‌کنید، مخصوصا در زمینه‌های اقتصادی و تبادلات تجاری؟
پاسخ: روابط ایران و روسیه مبتنی بر اراده سیاسی سران عالی دو کشور برای تقویت روابط در همه زمینه‌ها در حال گسترش و توسعه است؛ ایران به کشور همسایه شمالی خود روسیه، به عنوان یک شریک و همکار بسیار مهم در منطقه نگاه می‌کند و در همین زمینه و در همین چارچوب روابط دو کشور در زمینه‌های مختلف در حال پیشرفت و تقویت است؛ ما به مرحله همکاری دو کشور در زمینه‌های راهبردی رسیدیم، که مبتنی بر منافع مشترک دو کشور است.
در حوزه سیاسی نگاه دو کشور در مخالفتِ با یک جانبه‌گرایی آمریکا در منطقه و جهان، زمینه‌ساز تقویت همکاری‌های سیاسی دو کشور شده است؛ در همین چارچوب همکاری‌های خوبی هم در حوزه منطقه‌ای دارند؛ در سازمان‌های بین‌المللی مشورت و همکاری بسیار خوبی میان دو کشور و نمایندگان دیپلماتیک ایران و روسیه برقرار است؛ مضافا این که ایران و روسیه ظرفیت‌های اقتصادی بسیار زیاد، مشترک و مکمل دارند؛ همکاری دو کشور بر مبنای منافع مشترک دو ملت در حوزه‌های اقتصادی، صنعتی، تجاری، انرژی، حمل‌ونقل و در زمینه‌های بانکی و مالی در حال گسترش است؛ بنابراین ما می‌توانیم بگوییم که ظرفیت‌های بسیار عظیمی در دو کشور وجود دارد که می‌تواند با فعال کردن این ظرفیت‌ها منافع ایران و روسیه تامین شود؛ در همین چارچوب هئیت‌های مختلف میان دو کشور تبادل می‌شوند و خوشبختانه ما می‌توانیم بگوییم که قطار گسترش روابط ایران و روسیه در ریل خوبی قرار گرفته است و ما خوش بین هستیم که در چارچوبی که رهبران دو کشور تعریف کردند، روابط ایران و روسیه روز به روز شاهد شکوفایی بیشتری باشد.
پرسش: علاوه بر تحویل نفت و گاز چشم‌انداز همکاری‌های دیگری بین دو کشور در حوزه انرژی وجود دارد؟ به عنوان مثال در حوزه هسته‌ای این چشم انداز وجود دارد؟ چه پیشنهاد‌هایی از سوی روسیه می‌تواند مورد علاقه ایران قرار گیرد؟ ایران در زمینه انرژی در کدام حوزه‌ها می‌تواند نیاز‌های روسیه را تامین کند و بالعکس؟
پاسخ: انرژی، یکی از زمینه‌های اولویت‌دار همکاری میان ایران و روسیه است؛ دو کشور در حوزه انرژی نفت و گاز، کشور‌های ثروت‌مندی هستند و هم در زمینه تامین انرژی بازار‌های جهان نقش تعیین‌کننده و منحصربه‌فردی دارند؛ ایران و روسیه، هم در حوزه همکاری‌های فنی و ترانزیت و انتقال انرژی، می‌توانند نقش مکمل و تعیین‌کننده‌ای برای ایجاد تعادل در بازار انرژی بین‌المللی داشته باشند.
در حوزه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای هم، روسیه ظرفیت‌های بسیار خوبی دارد؛ همان طور که مطلع هستید، نیروگاه هسته‌ای بوشهر که متاسفانه دولت‌های غربی و مشخصا دولت آلمان تحت فشار غرب و آمریکا از انجام تعهداتش شانه خالی کرده بود، با همکاری خوبِ تکنیکی و فنی میان ایران و روسیه تکمیل، راه‌اندازی و به مرحله بهره‌برداری رسید؛ در این زمینه در ارتباط با این نیروگاه همکاری‌های تکنیکی و فنی خوب میان دو کشور برقرار است؛ برای تکمیل و استمرار این گونه همکاری‌ها در استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، برای تامین انرژی برق به‌ویژه، زمینه‌های خوبی برای همکاری میان دو کشور وجود دارد؛ مضافا این که ایران هم در پرتو پیشرفت‌های علمی و فنی در زمینه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای به توانایی بسیار بالایی رسیده است؛ بنابراین موضوع انرژی – چه نفت، چه گاز، چه انرژی هسته‌ای و مصارف صلح‌آمیز از آن – از زمینه‌های بسیار خوب همکاری دو کشور است و این که دو کشور می‌توانند در تامین انرژی مورد نیاز برای بازار‌های جهانی هم نقش بسیار خوبی را داشته باشد.
پرسش: قرار بود وزیر امور خارجه ایران با هدف انجام مذاکرات دوجانبه با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه به روسیه سفر کند، اما برگزاری این مذاکرات به زمان دیگری موکول شد. آیا تاریخ این سفر مشخص شده است؟ و چرا به زمان دیگر موکول شد؟
پاسخ: تماس‌ها و گفت‌وگو‌ها میان مقام‌های عالی ایران و روسیه، مستمر و دائمی است؛ ما می‌توانیم بگوییم که دو کشور حتی روزانه در سطوح مختلف سیاسی، اقتصادی و فنی با یکدیگر رایزنی و گفت‌وگو می‌کنند؛ سفر وزیر امور خارجه به روسیه هم در استمرار گفت‌وگو‌های سیاسی میان دو کشور برنامه‌ریزی شده بود؛ تعویق این سفر این سفر با توافق دو کشور و برای این بود که زمان مناسب‌تری را متناسب با موضوعاتِ در حال مذاکره میان دو کشور برای انجام این سفر و دیدار و گفت‌وگوی مقام‌های دو کشور تعیین کنند؛ به‌زودی این زمان تعیین خواهد شد و انشاءالله این سفر صورت خواهد گرفت.
پرسش: نظر شما درباره اظهارات اخیر آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا مبنی بر انتقال جنگنده از مسکو به تهران چیست؟ آیا تهران واقعا از مسکو جنگنده دریافت کرده است؟ آیا صحبت از جنگنده‌های سوخو-۳۵ است؟ همکاری‌های فنی و نظامی بین ایران و روسیه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
پاسخ: همکاری‌های دفاعی یکی از نکات همکاری میان دو کشور ایران و روسیه است؛ این همکاری‌ها در زمینه‌های نظامی متعارف است، مبتنی بر مقررات و قوانین بین المللی است و در چارچوب روابطی است که میان کشور‌های دوست در سطح بین المللی انجام می‌شود؛ روابط نظامی و دفاعی میان جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در چارچوب منافع مشترک دو کشور است و علیه هیچ کشور ثالثی هم نیست؛ تمرکز رسانه‌ها و مقامات غربی از جمله دولت آمریکا بر موضوع همکاری‌های نظامی ایران و روسیه در واقع با انگیزه‌های سیاسی صورت می‌گیرد و تقلیل دادن این همکاری‌ها به موضوع همکاری‌های نظامی یک نگاه توام با رویکرد سیاسی برای ایجاد هراس و تشویش نزد دیگر کشور‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است؛ روابط ایران و روسیه گسترده و متنوع است، همکاری‌های دفاعی ایران و روسیه هم در چارچوب منافع مشترک است و برای مقابله و ضدیت با هیچ کشور ثالثی هم تعریف نشده است؛ بنابراین اظهار نظر‌هایی که مقام‌های آمریکا و برخی از کشور‌های اروپایی در ارتباط با همکاری‌های نظامی ایران مطرح می‌کنند و از رسانه‌های خود برای ایجاد نگرانی در این زمینه استفاده می‌کنند، دارای انگیزه‌های سیاسی منفعت طلبانه است و مبنای واقعی ندارد.
پرسش: آیا صحبت از جنگنده‌های سوخو-۳۵ نیست؟
پاسخ: در ارتباط با همکاری‌های نظامی بین دو کشور، طبیعتا مقام‌های نظامی با یکدیگر گفت‌وگو و تبادل نظر دارند و روابط دو کشور را در این زمینه مدیریت می‌کنند؛ همکاری‌های نظامی بین این دو کشور متعارف است و چنین چیزی در روابط دیگر کشور‌ها هم وجود دارد؛ بنابراین نباید محل حساسیت و نگرانی برای هیچ طرفی در منطقه باشد.
پرسش: برخی رسانه‌ها از تامین پهپاد‌ها و مهمات ایرانی برای روسیه خبر دادند؛ آیا مسکو علاقه‌ای به خرید تسلیحات ایرانی نشان می‌دهد؟ کدام تسلیحات ایرانی بیشتر مورد علاقه روسیه است؟ آیا ایران و روسیه روابط نظامی استراتژیک را توسعه می‌دهند؟
پاسخ: همان طور که مقام‌های رسمی جمهوری اسلامی ایران بار‌ها اعلام کردند، روابط و همکاری‌های نظامی و دفاعی جمهوری اسلامی ایران و روسیه، مسبوق به آغاز بحران نظامی در اوکراین است؛ بنابراین ارتباط دادن یا تلاش برخی طرف‌ها برای مرتبط کردن همکاری‌های دفاعی و نظامی ایران و روسیه با موضوع جنگ در اوکراین یک اقدام سیاسی انحرافی است و برای ایجاد انحراف در اذهان مردم منطقه و افکار عمومی است؛ جمهوری اسلامی ایران بار‌ها اعلام کرده در ارتباط با جنگ در اوکراین هیچ گونه تسلیحات و تجهیزاتی برای استفاده در جنگ در اوکراین به هیچ طرفی از جمله به روسیه نداده است؛ ما همکاری‌های دفاعی دو کشور را همکاری‌های متعارفی می‌دانیم که در ضدیت با هیچ کشور دیگری تعریف نشده است؛ در ارتباط با جنگ اوکراین هم، تهران همواره موضع خود را به طور صریح اعلام کرده است؛ ما معتقد به ضرورت توسل به راهکار سیاسی برای پایان دادن به جنگ اوکراین هستیم؛ استمرار جنگ به نفع هیچ کدام از طرف ها، به نفع صلح و امنیت در منطقه و در سطح بین المللی نیست؛ جمهوری اسلامی ایران با نگاه به ضرورت استفاده از راهکار سیاسی از ابتدای این مناقشه هم با طرف اوکراین و هم با طرف روسیه تماس‌های خود را برقرار کرد و تلاش کرد که راهکاری را برای پایان دادن به منازعه از طریق سیاسی پیدا کند.
تهران معتقد است آن‌هایی که هر روز علیه ایران تبلیغات می‌کنند، و ایران را به ناحق متهم به حمایت از یک طرف از منازعه می‌کنند، نگاهی به حجم بالای تسلیحات سنگین ارسالی خودشان برای یکی از طرفین جنگ هم بیندازند؛ کشور‌هایی که ده‌ها میلیارد دلار تسلیحات برای یک طرف منازعه صادر می‌کنند، اقدام این‌ها کمک به پایان جنگ نیست؛ اقدام این‌ها حمایت از راهکار سیاسی نیست؛ بنابراین اتهام زنندگان به ایران و کسانی که مدعی هستند ایران با تسلیحات به یک طرف جنگ، از نظر آن‌ها از روسیه علیه اوکراین، حمایت می‌کند، تاکنون هیچ دلیل و سند مستدل و معتبری در این رابطه ارائه نکرده اند، حتی در نشست مشترکی که میان هیئت متخصص و فنی بین ایران و اوکراین در عمان برگزار شده، هیچ گونه سند و مدرک معتبری در این رابطه ارائه نشده است؛ بنابراین ما اعتقاد داریم، برخی طرفین که منافع خودشان را در استمرار جنگ در اوکراین جست‌وجو می‌کنند و به طور مستمر اسلحه و تجهیزات پیشرفته نظامی برای یکی از طرفین جنگ ارسال می‌کنند، با متهم ساختن ایران به دنبال انحراف اذهان عمومی از عملکرد جنگ طلبانه خودشان در مناقشه اوکراین هستند.
پرسش: اطلاعاتی مبنی بر شرکت داوطلبان ایرانی در جبهه روسیه در عملیات نظامی در اوکراین وجود دارد، نظر شما در این باره چیست؟ آینده روابط ایران و کی یف را چگونه ارزیابی می‌کند؟
پاسخ: ایران بار‌ها اعلام کرده که در رابطه با بحران اوکراین، ایران یک طرف جنگ و درگیری و نزاع نیست. ایران در کنار صلح ایستاده و از راهکار سیاسی برای حل این منازعه به طور جدی و عملی حمایت می‌کند، بنابراین ایران هیچ اقدامی که در مسیر جنگ و حمایت از جنگ و استقرار آن باشد، انجام نداده است و موضع خود را صراحتا در این رابطه اعلام کرده است و در زمینه عملی هم بار‌ها و بار‌ها تلاش‌های دیپلماتیک خود را برای یافتن راهکار سیاسی برای پایان مناقشه انجام داده است؛ بنابراین طرح چنین ادعا‌هایی که عمدا از سوی رسانه‌های وابسته به کشور‌های غربی صورت می‌گیرد، در امتداد و در راستای سیاست همان دولت‌های غربی است که عملا بخشی از جنگ و استمرار مناقشه نظامی در اوکراین هستند.
پرسش: با توجه به اظهارات اخیر مقامات اوکراین، آیا آینده روابط تهران و کییف قطع خواهد شد؟
پاسخ: روابط ایران و اوکراین روابط خوب و دوستانه‌ای است، متاسفانه ظرف یک سال اخیر به علت تاثیرپذیری دولت اوکراین از رویکرد سیاسی و اعمال فشار‌های سیاسی طرف‌های غربی، روابط دو کشور دچار تنزل شده است؛ جمهوری اسلامی ایران علاقه‌مند به حفظ روابط سیاسی با اوکراین و ارتقای سطح روابط و بازگشت روابط به ریل طبیعی خود است؛ این انگیزه و اراده جمهوری اسلامی است؛ در عین حال روابط سیاسی یک مسیر دو طرفه است؛ ما اعتقاد داریم طرح مواضع سیاسی غیرسازنده از سوی برخی از مقامات دولت اوکراین به صورت رسانه ای، یک راهکار و یک اقدام سازنده در روند روابط سیاسی دو کشور نیست؛ طرح چنین ادعا‌هایی از طریق رسانه‌ها کمکی به حل و رفع سوءتفاهم میان دو کشور نمی‌کند.
ما در سایه وجود روابط سیاسی میان دو کشور معتقد هستیم که چنانچه دولت اوکراین در ارتباط با رویکرد جمهوری اسلامی ایران در مسئله مناقشه اوکراین ملاحظاتی دارد، این ملاحظات را می‌تواند در کانال‌های سیاسی و نشست‌های مشترک سیاسی که میان دو کشور می‌تواند انجام شود، مطرح کند و پاسخ خود را در این زمینه دریافت کند؛ امیدوار هستیم که مقامات دولت اوکراین از طرح مباحث تحریک کننده و احساسی در رسانه‌ها در ارتباط با جمهوری اسلامی ایران خودداری کنند و به صورت حرفه‌ای به روابط میان دو کشور فکر کنند.
پرسش: چندی پیش روسیه اعلام کرد که ایران به روند عادی سازی روابط بین ترکیه و سوریه پیوسته است؛ آیا مشخص است که تهران در چه سطحی قرار است در این روند مشارکت کند؟ به عبارت دیگر تهران در سطح وزارت دفاع یا در سطح وزارت امور خارجه در این روند مشارکت خواهد داشت؟
پاسخ: در ارتباط با بحران سوریه، جمهوری اسلامی ایران از ابتدای شکل گیری این بحران بر ضرورت توسل به راهکار سیاسی برای پایان دادن به بحران تاکید داشت و معتقد بود راهکار نظامی در موضوع سوریه هیچ گاه به نتیجه نخواهد رسید، جمهوری اسلامی ایران موتور محرکه و اساسی برای شکل گیری روند‌های سیاسی در بحران سوریه است؛ در همین چارچوب جمهوری اسلامی ایران به روند آستانه پیوست و روند همکاری‌های خوب ایران، فدارسیون روسیه و ترکیه در چارچوب روند آستانه شکل گرفت؛ جمهوری اسلامی ایران همواره تاکید داشت که دولت سوریه هم لازم است به روند آستانه بپیوندد. ایران اعتقاد داشت و همچنان هم دارد که برای تحکیم ثبات و امنیت در سوریه و مقابله با تروریسم و مقابله با تجزیه طلبی در این کشور، می‌بایست همه کشور‌های موثر در منطقه به روند صلح سازی در سوریه بپیوندند، در همین چارچوب ایران از تقویت راهکار سیاسی و ایجاد کانال‌های گفت‌وگو در سطح سیاسی، امنیتی و نظامی میان سوریه و ترکیه حمایت کرد؛ جمهوری اسلامی ایران نقش تعیین کننده و اساسی در روند سیاسی سوریه دارد؛ ایران هیچ گاه از روند سیاسی سوریه جدا نبوده است؛ بنابراین در ارتباط با هر گونه اقدام چندجانبه سیاسی در منطقه هم در ارتباط با سوریه هم جمهوری اسلامی ایران بخشی از روند بوده و همچنان بخشی از این روند باقی خواهد ماند؛ درخواست دولت سوریه چنین است و خوشبختانه در همین ارتباط گفت‌وگو‌های خوبی هم با روسیه و هم ترکیه وجود دارد؛ در قالب مذاکراتی که انجام شد، این اتفاق نظر وجود دارد که ایران همان گونه که از ابتدا بخشی از روند سیاسی بحران سوریه بوده، همچنان بخش موثر و تعیین کننده روند سیاسی در ارتباط با موضوع و روند سوریه خواهد بود و این روند در چارچوب مشورت‌های مشترک و در نشست‌های آتی ادامه پیدا خواهد کرد.
پرسش: اعلام شده است که یکی از برنامه‌های روسیه، برگزاری دیدار وزرای خارجه ترکیه و سوریه برای انجام مذاکره درخصوص عادی سازی روابط بین این کشور‌ها است، اما تاریخ برگزاری این رویداد هنوز مشخص نیست. آیا ایران برای شرکت در این مذاکرات دعوت شده است؟ آیا امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، نماینده ایران در این رویداد خواهد بود؟ به نظر شما موانع فعلی برای عادی سازی روابط بین ترکیه و سوریه چیست؟
پاسخ: تماس‌های دیپلماتیک و رایزنی‌های میان دیپلمات‌های ارشد ایران، روسیه، سوریه و ترکیه در خصوص نشست‌های عادی میان چهار کشور به طور جدی ادامه دارد؛ علاوه بر سفری که وزیر امور خارجه چندی پیش به سوریه و بعد از آن به ترکیه انجام دادند، دستیار ارشد امور سیاسی وزیر امور خارجه ایران اخیرا سفری به روسیه داشت و در خصوص زمان و چارچوب برگزاری نشست آتی چهار کشور در ارتباط با سوریه مذاکرات خوبی صورت گرفته است؛ تا جایی که من مطلع هستم این مذاکرات ادامه دارد تا هم در ارتباط با زمان و هم در ارتباط با سطح برگزاری این نشست به توافق مشترکی برسند و رایزنی‌ها در این زمینه‌ها ادامه دارد؛ گمان می‌کنم تاریخ مشخصی برای برگزاری نشست و نیز در ارتباط با سطح برگزاری نشست توافق قطعی صورت نگرفته، اما بر اساس اراده سیاسی مشترک گمان می‌کنم که این اتفاق نظر به زودی حاصل خواهد شد.
پرسش: به نظر شما موانع فعلی برای عادی سازی روابط بین ترکیه و سوریه چیست؟
پاسخ: خوشبختانه در ارتباط با سوریه ما شاهد یک پویایی جدید و یک شتاب جدید در از سر گیری روابط سیاسی میان کشور‌های منطقه با دولت سوریه هستیم؛ تعداد قابل توجهی از کشور‌های منطقه از ابتدای شکل گیری بحران امنیتی در سوریه در یک محاسبه غلط روابط سیاسی خود را با دولت سوریه قطع کردند یا به حال تعلیق درآوردند یا سطح آن را تقلیل دادند؛ با تغییر شرایط در سوریه و اثبات پایداری و استقرار نظام سیاسی در سوریه ما شاهد شکل گیری یک روند تدریجی برای از سر گیری روابط سیاسی این کشور‌ها با سوریه هستیم؛ در ماه‌های اخیر این روند شتاب جدیدی به خود گرفته؛ هم در ارتباط با کشور‌های عربی و هم غیرعربی.
در ارتباط با روابط سیاسی میان ترکیه و سوریه هم ما شاهد طرح مواضع سیاسی مثبت و خوب از سوی مقامات عالی دولت ترکیه برای برگزاری نشست‌های مشترک سیاسی و نظامی و امنیتی میان دو کشور هستیم؛ نشست‌های خوبی هم در سطوح امنیتی و نظامی صورت گرفته، در زمینه سیاسی هم جمهوری اسلامی ایران مشوق برگزاری دیدار‌های مشترک میان مقامات عالی سوریه و ترکیه بوده است؛ گمان می‌کنیم که در این زمینه اراده مشترک وجود دارد، صرفا موضوع مرتبط با زمان هست و ما خوش بین هستیم که در آینده نه چندان دور شاهد برگزاری نشست مشترک میان دو کشور و از سرگیری روابط سیاسی میان آنکارا و دمشق باشیم.
پرسش: آیا ایران در پی حمله اخیر به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران، به منظور احیای اعتماد میان دو کشور با باکو درحال مذاکره است؟ آیا بستر حل و فصل این مسئله توسط طرفین وجود دارد؟
پاسخ: ما متاسفانه شاهد وقوع حادثه تلخی در ارتباط با سفارت جمهوری آذربایجان در تهران بودیم، اطلاع دارید که ما بلافاصله بعد از وقوع این حادثه با شدیدترین عبارات این اقدام تلخ رو علیه سفارت آذربایجان در تهران محکوم کردیم، با دولت و ملت آذربایجان ابراز همدردی کردیم؛ تماس‌های دیپلماتیک در بالاترین سطح میان رئیس جمهوری اسلامی ایران و رئیس جمهوری آذربایجان برقرار شد؛ وزرای امور خارجه دو کشور با یکدیگر گفت‌وگو و رایزنی کردند و همچنین گفت‌وگو در سطح مقامات انتظامی و مقامات قضایی میان دو کشور انجام شد.
جمهوری اسلامی ایران بلافاصله اعلام کرد که این حادثه و دلایل چنین اقدامی را با جدیت و دقت مورد بررسی قرار خواهد داد و نتایج آن را به اطلاع دولت جمهوری آذربایجان خواهد رساند؛ ایران همچنین اعلام کرد که آمادگی دارد که طرف جمهوری آذربایجانی را به طور دقیق در جریان روند بازجویی از مهاجم قرار بدهد، اراده سیاسی خود را برای روشن کردن ابعاد و جزئیات این حادثه اعلام کرد؛ همان طور که مطلع هستید، اظهارات فرد مهاجم که به صورت رسانه‌ای هم منتشر شد، دال بر این بود که این فرد با انگیزه‌های شخصی و به دلایل مسائلی که در ارتباط با همسر خود که تابعیت جمهوری آذربایجان را دارد، اقدام به چنین حمله‌ای کرده و معتقد بود که همسرش از ماه‌ها پیش به سفارت جمهوری آذربایجان مراجعه کرده و بعد از آن به منزل بازنگشته است؛ مدعی بود که پیگیری‌های ایشان از سفارت جمهوری آذربایجان برای کسب اطلاع از وضعیت و سرنوشت همسرش به نتیجه مطلوبی نرسیده و پاسخ دقیق و روشنی دریافت نکرده و در یک شرایط خاص روحی و روانی مبادرت به انجام چنین حمله‌ای کرده است.
در هر صورت، ایران اعلام کرد که ما ابعاد این حادثه را با همه جزئیات بررسی خواهیم کرد، متاسفانه مواضعی که مقامات جمهوری آذربایجان اتخاذ کردند، ناشی از نوعی رویکرد احساسی و غیرحرفه‌ای بود؛ تاکید ایران این بود که این موضوع و حادثه تلخ نباید منجر به ایجاد آسیب و خلل در روند روابط سیاسی دو کشور شود؛ در هر صورت مقام‌های دولت جمهوری آذربایجان با محاسبات سیاسی خود تصمیم به تعلیق فعالیت سفارت خود در تهران گرفتند، البته همزمان اعلام کردند که سرکنسولگری جمهوری آذربایجان در تبریز کما فی السابق به فعالیت‌های خود ادامه خواهد داد؛ ما معتقد هستیم که روابط میان ایران و جمهوری آذربایجان ریشه در تاریخ دو کشور دارد، روابط میان دو کشور یک روابط تاریخی، فرهنگی و دینی و مردمی است، بنابراین یک حادثه تلخ با انگیزه‌های فردی و شخصی نباید خللی در سطح روابط سیاسی میان دو کشور ایجاد کند؛ تماس‌های دیپلماتیک و همچنین مشورت‌های قضایی و انتظامی میان دو کشور وجود دارد، در آخرین اقدام در همین راستا دادستان کل جمهوری اسلامی ایران با همتای آذربایجانی خود در خصوص این حادثه به صورت تلفنی گفتگو و تبادل نظر کردند، ج. ا. ایران معتقد است که این موضوع نباید خللی در روابط سیاسی دو کشور ایجاد کند؛ امیدواریم که مقام‌های دولت جمهوری آذربایجان به حسن نیت ایران پاسخ مثبت دهند و ما بتوانیم از این شرایط عبور کنیم و شرایط روابط بین دو کشور به حالت عادی خود برگردد.
پرسش: به نظر شما یک کشور ثالث نقش مخرب در روابط میان ایران و جمهوری آذربایجان ایفا می‌کند؟
پاسخ: روابط دو کشور دشمنان مشخصی دارد، طبیعتا در این زمینه طرف‌هایی سعی می‌کنند که با ایجاد تنش در روابط میان ایران و جمهوری آذربایجان منافع فرصت طلبانه خود را دنبال کنند؛ این دشمنان مشخص هستند، هم برای ملت ایران و هم ملت جمهوری آذربایجان؛ اما ما تاکید می‌کنیم که هیچ طرفی نمی‌تواند خللی در روابط تاریخی و پیوند‌های عمیق میان دو ملت برقرار کند، تنش‌های سیاسی ممکن است بتواند در یک مقطع زمانی روابط سیاسی میان دو کشور را متاثر کند؛ ما اطمینان داریم که از این شرایط عبور خواهیم کرد و دو ملت علاقه‌مند هستند که روابط برادرانه و دوستانه و همسایگی خود را حفظ کنند.
پرسش: آیا صحبت‌های دولت بایدن مبنی بر این که بازگشت به مذاکرات احیای برجام دیگر در اولویت این دولت نیست، نشانه واقعی از مرگ برجام است یا این اظهارات موقت هستند و منعکس کننده واقعیت نیستند؟
پاسخ: جمهوری اسلامی ایران پایبند به توافق بود و هست؛ جمهوری اسلامی ایران بر اساس اعتقاد به روند سیاسی و با اعتقاد به ضرورت پایبندی همه طرف‌ها به توافق، تمامی تعهدات خود را در چارچوب برجام انجام داد و این موضوع بار‌ها مورد تایید مقام‌های سیاسی عضو برجام قرار گرفت؛ همچنین آژانس بین المللی انرژی اتمی بیش از ۱۵ گزارش ارائه داد مبنی بر این که جمهوری اسلامی ایران به روند تعهدات خود در ارتباط با فعالیت‌های هسته‌ای منطبق با برجام پایبند بوده است؛ طرفی که به برجام متعهد نبود دولت آمریکا بود، و طرفی که به طور غیرقانونی و یک طرفه از این توافق بین المللی خارج شد دولت آمریکا بود؛ اکنون هم در شرایط کنونی جمهوری اسلامی هنوز هم معتقد به مذاکره است، معتقد است که روند مذاکره می‌تواند منجر به از سرگیری توافق شود، اما ما اعتقاد داریم که توافق در زمانی می‌تواند شکل بگیرد که اراده سیاسی مشترک نزد همه طرف‌ها از جمله دولت آمریکا وجود داشته باشد، مواضع سیاسی دولت امریکا و همچنین عملکرد این کشور در رابطه با ایران نشان دهنده وجود تزلزل و سرگردانی در سیاست دولت آمریکا نسبت به توافق است، آن‌ها رفتار‌های متناقضی در ارتباط با برجام از خود نشان داده اند، از یک طرف معتقد هستند که ما علاقه‌مند به احیای برجام هستیم و از طرف دیگر در حوزه عمل شاهد اقدامات عملی جدی برای بازگشت به توافق نبودیم.
ایران معتقد است درصورتی که آمریکا و طرف‌های مقابل منافع اساسی جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با برجام را تضمین کنند، امکان بازگشت به توافق در اسرع وقت وجود دارد؛ ما معتقد هستیم که منافع اساسی مردم ایران و خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با برجام باید رعایت بشود، بازگشت به برجام باید منتهی بشود به لغو تحریم‌های یک جانبه و ظالمانه علیه ملت ایران. بعد از امضای برجام ما شاهد چنین اقدامی از سوی طرف‌ها نبودیم؛ همچنین دولت آمریکا در ارتباط با ایران بعد از خروج یک جانبه از توافق، بیش از ۸۰۰ تحریم جدید علیه ایران تحمیل کرد؛ این اقدام‌ها با شعار‌هایی که می‌دهند مبنی بر این که مایل به بازگشت به برجام و از سرگیری توافق هستند، تضاد و تناقض دارد؛ ما امیدوار هستیم که طرف‌های اصلی برجام به تعهدات خود در ارتباط با برجام عمل کنند و به این توافق بازگردند. جمهوری اسلامی ایران در عمل نشان داده است که هم به تعهدات خود پایبند بوده و هم مایل است چنانچه طرف‌های عضو برجام منافع اساسی ایران را در ارتباط با برجام تضمین کنند، به ویژه در رفع تحریم‌های ظالمانه تضمین‌های عینی و پایدار به ایران بدهند، بلافاصله به این توافق برگردیم.
پرسش: آیا مذاکره مستقیم با آمریکا برای احیای برجام فایده دارد؟ آیا واقعا جایگزینی برای برجام وجود ندارد؟ به خصوص که پرونده هسته‌ای ایران و تحریم‌های ایران پیچیده شده است و سخت است که طرفین بتوانند به برجام ۲۰۱۵ بازگردند.
پاسخ: جمهوری اسلامی ایران معتقد است که گفت‌وگو‌های جاری در صورت وجود اراده سیاسی نزد طرف‌های مقابل و خواست دولت آمریکا می‌تواند به احیای برجام و توافق امضا شده در سال ۲۰۱۵ میلادی منتهی شود؛ مذاکراتی که هم در طی حدود یک سال گذشته انجام شد با هدف احیای توافق سال ۲۰۱۵ میلادی بود؛ ما در همین چارچوب آماده هستیم بر اساس نتایجی که در مذاکرات وین در ماه‌های گذشته به دست آمده، بتوانیم مذاکرات را جمع بندی کنیم و همه طرف‌ها به تعهدات خود برگردند؛ بنابراین ما در این چارچوب با هیچ گونه محدودیت و ملاحظه سیاسی مواجه نیستیم. اما در هر حال توافق یک مسیر دو جانبه است، باید از سوی طرف مقابل هم ما شاهد وجود چنین اراده‌ای باشیم. نکته اساسی دیگر این است که جمهوری اسلامی ایران بار‌ها و بار‌ها اعلام کرده است که موضوع مذاکرات هسته‌ای تنها یکی از موضوعات مرتبط با سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است، نه همه موضوعات سیاست خارجی؛ آنچه رابطه با دولت آمریکا مطرح است، ما در روند مذاکرات منتهی به توافق ۲۰۱۵ میلادی با طرف آمریکایی مستقیم و بدون واسطه انجام دادیم، دولت آمریکا نشان داد که طرف قابل اعتمادی در روند مذاکرات سیاسی نیست، به تعهدات خود پایبند نبوده، به طور یک جانبه این توافق بین المللی را که با قطع نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد تثبیت و تحکیم شد، نقض کرد و از آن خارج شد، علاوه بر آن تحریم‌های جدیدی بر ایران تحمیل کرد.
این نشان دهنده دوگانگی رفتار دولت آمریکا نسبت به جمهوری اسلامی ایران است، ایران با نگاه به رفتار توام با ریاکاری و نفاق دولت آمریکا معتقد است که چنین کشوری شایستگی انجام مذاکرات مستقیم دوجانبه را ندارد، بنابراین از طریق واسطه اروپایی در دور جدید مذاکرات وارد مذاکره شد و گمان می‌کنیم که در احیای توافق ضرورتی برای انجام مذاکره مستقیم میان ایران و آمریکا نیست و دولت آمریکا شایستگی لازم برای انجام مذاکره مستقیم را ندارد و قابلیت اعتماد را از دست داده است.
پرسش: آیا عراق دارد برای بازگشت به مذاکرات هسته‌ای نقش میانجیگری بین ایران و آمریکا ایفا می‌کند؟ سفر امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران در این چارچوب است؟
پاسخ: سفر امیرعبداللهیان در چارچوب روابط دوستانه میان دو کشور ایران و عراق با هدف استمرار مذاکرات در موضوعات مختلف مورد علاقه دو کشور، اعم از سیاسی، اقتصادی امنیتی و منطقه‌ای است، اما در ارتباط با روند احیای مذاکرات با توجه به نقض توافق توسط دولت آمریکا و خروج یک جانبه این کشور از توافق، کشور‌هایی با انگیزه‌های مثبت و توام با حسن نیت تلاش کردند که نقش میانجی و واسطه برای حل و فصل اختلافات در ارتباط با احیای برجام و همچنین بازگرداندن آمریکا به روند توافق و ملتزم کردن این کشور به انجام تعهداتش، انجام دهند؛ ما همواره از چنین اقدام توام با حسن نیتی حمایت کردیم، کشور‌های مختلفی در این زمینه در منطقه ایفای نقش کردند، دولت قطر، عمان و هم دولت عراق با حسن نیت اظهار تمایل کردند و ما بر این که حسن نیت خود را در ارتباط با علاقه مندی به احیای توافق نشان بدهیم، همواره از تلاش توام با حسن نیت کشور‌های منطقه برای ایفای نقش مثبت در جهت بازگرداندن آمریکا به توافق و ملتزم کردن این کشور به تعهداتش در چارچوب برجام استقبال کردیم، چنانچه دولت عراق هم در این زمینه بتواند نقشی ایفا کند ما حتما از چنین نقشی حمایت خواهیم کرد.
پرسش: عربستان و ایران دوره‌های بسیاری از مذاکرات را انجام داده اند، به نظر شما چه زمانی شاهد عادی سازی روابط میان دو کشور خواهیم بود؟ آیا واقعا روابط میان تهران و ریاض در آینده عادی خواهد شد؟ مشکلات اصلی که تا کنون مانع عادی سازی این روابط شده است، چیست؟
پاسخ: ما در چارچوب تلاش سیاسی برای حل و فصل اختلافات و از سرگیری روابط سیاسی میان دو کشور جمهوری اسلامی ایران و عربستان همواره حسن نیت و اراده سیاسی خودمان را نشان داده ایم؛ در همین چارچوب‌های با تلاش‌های خوب دولت همسایه مان عراق، پنج دور گفت‌وگوی میان دو کشور ایران و عربستان در بغداد انجام شد؛ در این زمینه تفاهم‌هایی میان دو کشور صورت گرفت و اراده سیاسی مشترک برای استمرار گفت‌وگو‌ها اعلام شد؛ ما حقیقتا چنانچه اراده سیاسی مثبتی نزد مقامات عربستان برای ازسرگیری روابط ببینیم حتما به طور جدی از چنین انگیزه و اراده‌ای استقبال خواهیم کرد؛ دو کشور ایران و عربستان دو کشور مهم در منطقه هستند و ازسرگیری روابط سیاسی میان دو کشور علاوه بر تامین منافع مشترک حتما به منافع دولت‌ها و ملت‌های منطقه هم کمک شایانی خواهد کرد؛ ما هر دست دوستی را که به سمت جمهوری اسلامی ایران دراز شود، به گرمی خواهیم فشرد؛ ما معتقد هستیم، چنانچه اراده سیاسی باشد، امکان بازگشت طرف‌ها به روابط سیاسی به سهولت و در زمان کوتاه وجود دارد؛ ما هیچ مانع اساسی در این زمینه نمی‌بینیم.
پرسش: اسرائیل دچار بحران سیاسی گسترده است و احتمال آن می‌رود که اوضاع به سمت یک جنگ داخلی کشانده شود. آیا کابینه نتانیاهو برای انحراف توجه از مشکلات داخلی به تشدید تنش با ایران یا دوستان ایران متوسل خواهد شد؟
پاسخ: ماهیت رژیم صهیونیستی ماهیتی تجاوزکارانه و ماجراجویانه هست؛ تاریخ تاسیس ننگین رژیم صهیونیستی در طول بیش از هفت دهه گذشته مملو از جنایت، توسل به تروریسم و اقدام تجاوزکارانه علیه دیگر کشور‌ها در منطقه است؛ و این امری کاملا شناخته شده در ارتباط با رژیم صهیونیستی است، اما، آنچه حائز اهمیت است، اکنون هم ملت فلسطین در دست یافتن به توانایی‌های ملی برای تکمیل و استمرار مبارزات رهایی طلبانه خودشان از اشغال رژیم صهیونیستی به یک توانایی‌های جدید رسیده اند؛ از منظر ملی و مردمی ما شاهد شکل گیری انسجام ملی نزد مردم فلسطین برای تداوم مبارزات رهایی بخش خودشان هستیم؛ بر همین مبنا ما شاهد تقویت تلاش‌های ملت فلسطن در مقاومت علیه رژیم صهیونستی هستیم، هم در غزه و هم در کرانه غربی و علاوه بر آن در اراضی اشغالی سال ۱۹۴۸ ما شاهد خیزش مردمی و انتفاضه مردمی هستیم؛ علاوه بر آن توانایی‌های نظامی و دفاعی مردم فلسطین به شرایط کامل جدیدی رسیده است؛ ما کاملا شاهد آن هستیم که اکنون ملت فلسطین می‌توانند در مقابل هرگونه اقدام تجاوزکارانه نظامیان رژیم صهیونیستی از خودشان با جدیت دفاع کنند و رژیم صهیونیستی اکنون جرات اقدام نظامی علیه مردم فلسطین را هم در غزه و هم در کرانه به طور جدی از دست داده است.
در ارتباط با منطقه اکنون ما شاهد بازدارندگی جدی هستیم که رژیم صهیونیستی جرات اقدام نظامی همانند گذشته علیه همسایگان را ندارد. اقداماتی هم که علیه سوریه انجام می‌دهد اقدامات ایذائی است و تاثیرات راهبردی نخواهد داشت، اما در هر حال این اقدامات تجاوزکارانه و نقض حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه هست و ضروری است که از سوی مجامع بین المللی به ویژه سازمان ملل و شورای امنیت نسبت به آن واکنش و اقدام بازدارنده صورت گیرد؛ در ارتباط با جمهوری اسلامی ایران، ما به طور جدی اعلام کرده ایم و در عمل نیز نشان داده ایم که جمهوری اسلامی ایران مبدا تهدید و اقدام تجاوزکارانه و مسیر تهدید و اقدام تجاوزکارانه را مورد پاسخ جدی و پشیمان کننده قرار خواهد داد؛ قطعا هرگونه حماقت رژیم صهیونیستی به قیمت سنگین، گزاف و پشیمان کننده‌ای برای چنین رژیمی تمام خواهد شد؛ این در واقع پیامی است که بار‌ها و بار‌ها جمهوری اسلامی ایران به طور علنی در این رابطه داده است، اما ما معتقدیم که شاهد شرایط جدید و امیدبخشی برای مردم فلسطین هستیم و اکنون رژیم صهیونیستی با بحران‌های متراکم داخلی مواجه است. شکاف و تنش سیاسی در میان جریان‌های مختلف سیاسی و مذهبی رژیم صهیونیستی به حد بسیار بی سابقه‌ای رسیده است. بحران اجتماعی و شکاف اجتماعی در میان جامعه صهیونیستی به سطح بی سابقه‌ای رسیده است.
براساس نظرسنجی‌ها و بررسی‌هایی که انجام می‌شود، میل به مهاجرت معکوس در میان یهودیان و صهیونیست‌ها یک روند جدی و جدیدی به خود گرفته است؛ توانایی مردم فلسطین همان طور که عرض کردم در دفاع از خود به شرایط کاملا جدیدی رسیده است؛ بنابراین ما گمان می‌کنیم که در بحث موضوع فلسطین به رغم حمایت اروپا و آمریکا از رژیم صهیونیستی موازنه راهبردی به نفع مردم فلسطین و به نفع جریان مقاومت شکل گرفته است و شمارش معکوس فروپاشی رژیم صهیونیستی از مدت‌ها پیش آغاز شده است و این موضوع اتفاقا مورد توجه مقامات صهیونیستی هم هست؛ ما به طور مکرر شاهد آن هستیم که مقامات عالی سیاسی، اطلاعاتی، امنیتی و حتی نخبگان رژیم صهیونیستی هشدار می‌دهند که اگر اقدام جدی برای سامان دهی به وضعیت داخلی اسرائیل انجام نشود، ما با خطر فروپاشی جدی روبرو هستیم.
انتهای پیام/
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *