ما قبلا چند بار توافق کرده بودیم، اما آن‌ها هر بار دبه می‌کردند

به گزارش گروه سیاسی ، علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی در صفحات ۵۱۶ و ۵۱۷ کتاب «گذری در تاریخ؛ خاطرات دکتر علی‌اکبر صالحی» - تدوین و تنظیم واحد تاریخ شفاهی وزارت امور خارجه - در مطلبی با عنوان «تحلیل نتایج مذاکرات هسته‌ای» می‌گوید: این مذاکرات دو سرطیف داشت. یک سر طیف حفظ وضعیت موجود در صنعت هسته‌ای و سر دیگر طیف، تسلیم کامل و توقف صنعت هسته‌ای کشورمان بود.

باید بپذیریم که درگذشته خیلی از اقدامات علمی ما، در زمینه‌های هسته‌ای به خاطر محدودیت‌ها و موانع پیش رو، هم از نظر زمانی و هم از نظر مالی برای ما بیشتر ازمعمول هزینه در بر داشته است.

اما دیدگاه و رویکرد دو سر طیف چیست؟ دو سر طیف که از منظر عمومی و نه تخصصی به آن می‌پردازم، اینگونه است که عده‌ای معتقد بودند هر چیزی که داشتیم، بدون توجه به اصل هزینه - فایده همان می‌ماند. در مقابل طیف استکبار به شدت به دنبال توقف فرآیند غنی‌سای اورانیوم، تولید آب سنگین و هرگونه تحقیق بود، درست مثل قضیه لیبی که همه تجهیزات را سوار کشتی کردند و گفتند خداحافظ. ما عطایش را به لقایش بخشیدیم.

شما بین این دو سر طیف باید یک جایی توافق می‌کردید. ما می‌خواستیم همه چیز داشته باشیم که طرف مقابل نمی‌پذیرفت و آن‌ها می‌خواستند ما را به سرنوشت لیبی دچار کنند که قطعا برای ما اصلا قابل‌پذیرش نبود. اینجاست که باید به یک توافقی می‌رسیدیم که در اصطلاح رایج سیاسی به آن توافق برد- برد می‌گویند. بنده فکر می‌کنم آنچه حاصل شده مشمول این توافق برد- برد است.

اینکه ما چقدر از آن سر طیف مورد نظر خود جدا شدیم و طرف مقابل چقدر از مقصود خودش که ما همه صنعت هسته‌ای‌مان را تعطیل کنیم، دورشده است یا اینکه این نقطه‌ای که توافق صورت گرفته، چقدر به شرایط ما یا به خواست آن‌ها نزدیک بوده است؛ بنده معتقدم خیلی به خواست و شرایط ما نزدیک‌تر بوده است. چرا که اولا ما صنعت هسته‌ای خود را تعطیل نکرده یا تجهیزات اتمی خود را از کشور خارج نساختیم. ثانیا حق غنی‌سازی را حفظ کردیم، با وجودی که قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل به صراحت می‌گوید غنی‌سازی باید تعلیق شود. ثالثا رآکتور آب سنگین اراک پابرجا است و حتی مدرن‌سازی می‌شود؛ همچنین تولید آب سنگین، تحقیق و توسع، اکتشاف و استخراج و ساخت نیروگاه‌های جدید همه از حقوقی است که پابرجا مانده است و آن‌ها حتی متعهد هستند که در برخی از امور علمی و فنی به ما کمک کنند. بنده بار‌ها در مصاحبه‌هایم گفته‌ام: اکنون شرایطی حاصل شده است که طرف‌های مقابل هرکدام با شرایط سهل‌تر و جامع‌تر پیشنهاد‌های جذابی در حوزه ساخت نیروگاه‌های جدید می‌دهند.

ما قبلا چند بار توافق کرده بودیم، اما آن‌ها هر بار دبه می‌کردند برای مثال یک بار در سعدآباد بودیم. در زمان مذاکرات سعدآباد، بنده نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بودم. شرایط ما از نظر فناوری هسته‌ای با شرایط امروز بسیار متفاوت بود.