ورود بودجه‌های میلیاردی باعث فساد در سینما شده است/دستمزدهای نجومی کارگردانان کمی از بازیگران ندارد
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی ، این روزها گیشه سینما عاملی برای تولید و یا عدم تولید بسیاری از آثار سینمایی شده است. فروش در دوران کنونی سینما به یکی از اصلی‌ترین ملاک‌های موفقیت آثار مبدل شده و به همین خاطر شاهد رشد روز افزون تولید فیلم های کمدی در سینمای ایران هستیم.
از طرفی فروش میلیاردی بسیاری از آثار کمدی متعاقباً باعث بالا رفتن دستمزد سینماگران و الاخصوص بازیگران سینما شده است. افزایشی که آنقدر بالا رفته تا موجب واکنش کانون کارگردانان شده است. این کانون طی روزهای اخیر در بیانیه ای از سازمان سینمایی خواستار کنترل دستمزدهای نجومی بازیگران شده است.
به همین مناسبت خبرنگار گروه فرهنگی ، به سراغ "منصور لشکری قوچانی" تهیه کننده فیلم‌هایی نظیر "قاتل اهلی"، "هفت ماهگی"، "عصر یخبندان" و "خط ویژه" رفته تا با وی در خصوص وضعیت فعلی اقتصاد سینما، دستمزد بازیگران و همین طور روند تولید آثار سینمایی به گفت و گو بنشیند.
میزان: ما همیشه نام شما را در صدر اخبار دیده ایم، مخصوصاً در زمان اکران فیلم سینمایی قاتل اهلی هر روز خبری از سمت شما منتشر می‌شد. این روزها در سکوت خبری به سر می‌برید. دلیل این سکوت چیست؟
قوچانی: این روزها کاملاً بیکارم. واقعیت امر اینکه اوضاع اقتصادی من این روزها آنچنان خوب نیست. متاسفانه دخل و خرج سینما با هم نمی خواند و وقتی من احساس کنم نمی توانم این موازنه را برقرار کنم ترجیح می دهم کاری انجام ندهم.
میزان: یعنی دیگر هیچ سرمایه‌ای برای تولید آثار وجود ندارد؟
قوچاینی: متاسفانه دوستانی که پیش از این در آثار سینمایی سرمایه گذاری می کردند این روزها به این هنر بدبین شده و هیچکدام حاضر نیستند پول خود را به سینما بیاورند. وقتی اکثر افراد نخواهند در سینما تزریق بودجه کنند من تهیه کننده هم طبعاً نمی توانم کار کنم.
میزان: شما از نبود سرمایه در سینما حرف می زنید اما از سویی می بینیم که بازار فروش آثار کمدی بسیار داغ است.
قوچانی: بله. این روزها صرفاً آثار کمدی می فروشند و به نوعی شاید هزینه های ساخت را در می‌آورند اما من اهل ساختن کمدی های بفروش نیستم. در وضعیت فعلی بهتر است کار نکنم تا بیش از این ضرر ندهم.
میزان: دلیل رجوع بسیاری از کارگردانانی که پیش از این فیلم فاخر می‌ساختند و حال به عرصه کمدی آمده اند چیست؟
قوچانی: ناچاری. بخش عظیم دلیل این اتفاق ناچاری است. متاسفانه سینمای ما به همه ژانرها متعلق نیست. پیش از این درصد کمی از جامعه فیلم های اجتماعی و جدی می دیدند، اما امروزه و در شرایطی که اکثر آثار کمدی است، علاقمندان سینمای اجتماعی هم انتخابی به جز سینمای کمدی ندارند، پس ترجیح می دهند بهترین اثر کمدی را میان خیل عظیم فیلم های کمدی ببینند.
میزان: چرا شما سراغ ساخت فیلم کمدی نمی روید؟
قوچانی: باورتان نمی‌شود طی این مدت تعداد بسیار زیادی فیلم کمدی خارجی و ایرانی دیده ام تا ببینیم چه طور می‌شود فیلمی کمدی پرمخاطب و از طرفی با کیفیت ساخت و به این نتیجه رسیدم این کار به شدت سخت است. متاسفانه سینمای کمدی ما به شدت سطحی شده و تعداد آثار با کیفیت کمدی حتی انگشت شمار هم نیست.
میزان: آیا در قبال وضعیت فعلی سکوت را ادامه می دهید؟ آیا فیلم نساختن شما مشکلات را حل می کند؟
قوچانی: قطعاً سکوت نمی کنم اما بی گدار هم به آب نمی زنم. وقتی من می دانم باید با سرمایه شخصی فیلم بسازم و احتمال اینکه شکست بخورم هم وجود دارد، ترجیح می‌‍دهم بسیار محتاطانه عمل کنم. با این وجود اگر در سینمای فعلی فیلمنامه ای باشد که بدانم با ساخت آن می توان قدمی در جهت رشد سینما برداشت شک نکنید همه زندگی‌ام را برای آن خواهم فروخت.
میزان: چه کسی در این میان می تواند وضعیت تولید در سینمای ایران را بهبود ببخشد؟
قوچانی: از نظر من وزارت ارشاد باید شرایطی را به وجود آورد که سینمای اجتماعی و سایر ژانرهای سینمایی در ایران نفس بکشند. این روند سینمای فعلی اگر ادامه پیدا کند ژانرهای غیر کمدی سینما نابود می شوند.
میزان: سالانه تعداد آثار کمدی در حال افزایش است. آیا این خطری برای سینمای جدی ما نیست؟
قوچانی: دقیقاً همین طور است. اگر روند فیلمسازی ما با همین روند ساختن کمدی های بفروش ادامه پیدا کند، سالانه از هر صد فیلم هشتاد فیلم کمدی سطحی ساخته خواهد شد چون شاید برخی ندادند اما ساختن کمدی خوب و فاخر اتفاقی بسیار سخت و حتی سخت تر از سینمای جدی و اجتماعی است.
میزان: اما در این میان فیلم‌هایی نظیر تنگه ابوقریب هم ساخته می‌شوند که کیفیتشان ثابت شده است. آیا این آثار استثناء هستند؟
قوچانی: فیلم سینمایی "تنگه ابوقریب" از جمله آثار ارزشمند این روزهای سینمای ایران است و حال باید دید این فیلم با کیفیت بالایی که دارد تا چه حد می تواند در برابر این تعداد فیلم کمدی، فروش مناسب داشته باشد. از نظر من تنگه ابوقریب توانسته شرایط آن زمان از سالهای دفاع مقدس را به خوبی به مخاطب ارائه دهد و از هر جهت فیلم استانداردی محسوب می شود.
میزان: فکر می‌کنید تنگه ابوقریب بتواند گیشه خوبی را به دست آورد؟
قوچانی: باید منتظر نشست و دید. این فیلم در زمان اکران جشنواره توانست به خوبی با مخاطب ارتباط برقرار کند و حال باید دید در چرخه اکران آیا می تواند به موفقیت برسد. این فیلم نمونه خوب جشنواره فیلم فجر سال گذشته که حالا باید دید چرخه اکران با آن چه می کند. با توجه به هزینه های تنگه ابوقریب اگر این فیلم ده میلیارد تومان فروش داشته باشد من به سینمای اجتماعی و غیر کمدی ایران امیدوار می شوم.
میزان: درخصوص عدم تعادل سینمای کمدی و جدی در بخش اکران آیا نهاد اختصاصی وجود دارد؟
قوچانی: بله. شورایی به نام شورای عالی پخش فیلم قرار بود با همین هدف تشکیل شود. این شورا از همان ابتدا به جهت تعالی فرهنگ و سینمای ایران شکل گرفت و قرار بود در آن برنامه های شکل گیرد که همه ژانرها بتوانند به راحتی به مخاطب عرضه شوند اما متاسفانه این شورا و عملکردش تاکنون شوخی بوده است. این شورا باید هرچه سریعتر راهکاری برای معضل فعلی سینمای ایران یعنی پس زدگی اکثریت ژانرها در برابر ژانر کمدی پیدا کند.
میزان: با وجود فروش بالای آثار سینمایی برخی معتقدند که مخاطبان سینما کاهش پیدا کرده است. نظر شما چیست؟
قوچانی: امروز سینما تا جایی دچار افت شده که سینماگران به پخش فوتبال در سینماها پناه می برند در صورتی که باید قضیه عکس باشد و ما آنقدر فیلم خوب بسازیم و تنوع ژانر داشته باشیم که برای اکران آن سینما کم آمده و به استادیوم ها برویم. همه اینها نشان دهنده کاهش مخاطب سینمای امروز ماست. سینمایی که شاید با ترفند کمدی سازی همچنان برخی را به گیشه می کشاند.
میزان: یکی دیگر از مشکلات امروز سینما، ورود بودجه های میلیاردی به آثار است. نظر شما چیست؟
قوچانی: بله. متاسفانه سینمای ایران درگیر بسیاری از فسادهای مالی شده است و سینما به عنوان عاملی فرهنگی نه تنها کمکی به فرهنگسازی نکرده بلکه خودش به مشکلی بزرگ تبدیل شده است.
میزان: در این بین کانون کارگردانان درخصوص دستمزدهای نجومی بازیگران اعتراض خود را اعلام کرده است. موضع شما نسبت به این روند چیست؟
قوچانی: من به تازگی شنیده‌ام که کانون کارگردانان سینما بیانیه‌ای مبنی بر برخورد با دستمزدهای نجومی بازیگران ارائه داده اما ضمن احترام به کارگردانان باید بگویم که این خانه از پای بست ویران است. وقتی پولهای هنفگت بدون ضابطه وارد سینما می شوند چه انتظاری باید داشت؟. آیا واقعاً در برابر پول زیادی که بی قانون وارد سینما می شود دستمزد بازیگران زیاد است؟.
میزان: یعنی دستمزد بالای بازیگران مسئله ساز نیست؟
قوچانی: فساد مالی در سینما قبل از بازیگری آغاز می شود. از نظر من فساد و این نوع دستمزدها ابتدا به امر از کارگردان و تهیه کننده آغاز می شود. وقتی از همان ابتدا کارگردان چند برابر دستمزد خود پول دریافت کند بازیگر هم به همان میزان افزایش دستمزد خواهد داشت. وقتی پولی هنگفت و بدون برنامه وارد یک اثر می شود بالاخره باید به نحوی خرج شود.
میزان: حضور اسپانسرها در حال حاضر به سود سینمای ایران است؟
قوچانی: اگر به طور رسمی و با قاعده و به اصطلاح سینمایی وارد شوند بله به سود سینما است اما این روزها سرمایه گذارانی وارد سینما شده اند که مثل پیمانکاران درصدی از هزینه ساخت را به تهیه کننده می دهند. این خود یکی از مهمترین عواملی است که تهیه کننده تصمیم می گیرد که کار را با هزینه ای هنفگت بسازد تا درصد بیشتری از پول را بدست آورد.
میزان: مگر نباید دستمزدها بر اساس میزان فروش و موفقیت اثر باشد؟
قوچانی: بله اصولاً باید اینگونه باشد اما در سینمای ما برعکس است. باز بودن بودجه در بخش نیمه دولتی و دولتی به شدت مشکل ساز شده است. متاسفانه سینمای ایران سینمای عرضه و تقاضا نیست که بر اساس فروش، دستمزدها تعیین شود. به عنوان مثال برای تولید یک فیلم مخارج براساس فروش محاسبه نمی شود و وقتی این چنین باشد چطور می شود برای بازیگران دستمزد معقول در حد فروش یک اثر متصور شد.
میزان: پس در حال حاضر هرکس پول بیاورد می تواند تمام تصمیمات را خودش بگیرد؟
قوچانی: بله متاسفانه. گاهی پیش می آید که قدرت یک بازیگر از کارگردان هم بیشتر است چون فروش داشته و مخاطب او را دوست دارد. این قدرت در بازیگر تا حدی پیش می رود که حتی قصه فیلم را هم به دلخواه خود تغییر می دهد. با این وجود تمام این مشکلات به کلیت سینمای ایران باز می گردد.
میزان: در این میان نقش تهیه کننده چیست؟
قوچانی: نقشی بسیار کمرنگ و تزئینی. امروزه خیلی کم پیش می آید که سرنوشت فیلم دست تهیه کننده باشد. همه چیز را به طور کامل پول مشخص می کند و عملاً هر فردی که پول بیاورد تعیین کننده آینده آن اثر است. سرنوشت سینمای امروز به دست پول و آنهایی که پول دارند افتاده است.
میزان: آیا ورود پول به سینما به ساختار این هنر کمکی نمی کند؟
قوچانی: نه زیرا این روزها کمتر کسی برای سینما در این هنر سرمایه گذاری می کند. اکثر آنهایی که پولشان را به سینما می آورند برای رسیدن به اهدافشان است و همین با خود فساد می آورد. زیرا اینها بر اساس اهداف خودشان فیلم می سازند و به فرهنگسازی سینما هیچ توجهی نمی کنند. امروزه هر کارگردانی با آوردن پولی هنگفت تهیه کننده را به طور کامل حذف می کند و متاسفانه این اتفاق بسیار در سینما دیده می شود.
میزان: پس هرکس بتواند اسپانسر یا پول بیاورد فیلم را از آن خود کرده است؟
قوچانی: دقیقاً. متاسفانه ساختار سینمای ایران به طور کلی اشکال دارد. هرکس با پول خود وارد سینما می شود و با همین پول بازیگر، تهیه کننده، کارگردان و همه کاره سینما می شود. متاسفانه این روند باعث شده که اگر فردی بی تجربه و مبتدی هم وارد عرصه سینما شود و فقط پول داشته باشد می تواند همه سرنوشت آثار را در دست بگیرد.
میزان: آیا نسل نوی سینمای ایران می‌تواند باعث بهبود وضعیت فعلی شود؟
قوچانی: من احساس می کنم حضور نسل جوان در سینمای ایران تنها مُسکنی موقت است. به این صورت که پولی از بیرون وارد سینما شده که آنها توانسته اند به راحتی در کنار آن فیلم بسازند. اگر آن پول حذف شود این کارگردانان نیز حذف می‌شوند، پس نمی‌توان گفت این نسل کاملاً خودجوش است. مشکل سینما بنیادی‌تر از آن است که بگوییم نسل نوی سینما می تواند باعث تغییر در وضعیت فعلی شود.
میزان: به نظر شما در حال حاضر این نوع از اعتراضات در خصوص دستمزدهای نجومی و همچنین نوع برخورد هنرمندان با یکدیگر در خصوص شکایت‌هایی که از هم دارند درست است؟
قوچانی: از نظر من همه چیز باید از طریق گفت‌وگو حل شود و اگر کسی از شخصی دیگر شکایتی دارد باید توسط مرجع آن حل شود. بسیاری از هنرمندان می توانند شکایات خود را برای حل و فصل به مراجع قانونی برای حل اختلافات ببرند و از هرگونه برخورد شخصی و غیر معقولانه با برخی مشکلات موجود در سینمای امروز پرهیز کنند.
میزان: مگر در سینما مرکزی برای رسیدگی به شکایات وجود ندارد؟
قوچانی: شاید به اسم باشد اما راه به جایی نمی برد. به عنوان مثال من از شخصی شکایتی دارم و آن را به خانه سینما می برم و آنجا به من می گویند چرا از این فرد شکایت کرده ای. خب وقتی من نمی توانم مشکلی را از طریق گفت‌وگو با فردی حل کنم چرا نباید شکایت کنم؟. وقتی به شکایات من در سینما اهمیتی داده نمی‌شود مجبورم شکایتم را به مرجعی قانونی ببرم تا بتوانم آن را حل نمایم.