اسلام‌زاده: مسئولان افغانستان باید به حق‌آبه ایران پایبند باشد/ واکاوی مشکلات سیستان در «میراب»

خبرگزاری میزان - طبق اعلام روابط عمومی سازمان هنری رسانه‌ای اوج، مراسم رونمایی از فیلم مستند «میراب» به کارگردانی محسن اسلام‌زاده که محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است، در فرهنگسرای رسانه برگزار شد. این فیلم مستند روایتی متفاوت از معضل آب در سیستان و بلوچستان و چالش حق‌آبه رود هیرمن است که بین ایران و افغانستان جریان دارد.

در ارونمایی از فیلم مستند میراب که نمایندگانی از سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مختلف حضور داشتند، مدیرانی از سازمان حفاظت از محیط زیست، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اساتید دانشگاه و… سخنرانی کردند.

توسعه دشت سیستان در گرو دریاچه هامون

عباس نورزائی (استاد دانشگاه و رئیس کانون جهادگران جهاد سازندگی استان سیستان و بلوچستان) در ابتدای این مراسم گفت: حوزه آب‌ریز هیرمند، رود فراه، خواش‌رود، خوسپاس‌رود و دریاچه‌های هامون در حوزه زمین‌شناسی سیستان واقع است. در بخش ایرانی آن، ۱۴۰ هزار هکتار زمین‌های کشاورزی با تمدنی بیش از پنج‌هزار سال را به گواه یافته‌های باستانی تشکیل داده و قوام و بقا و استمرار آن به برکت سامانه طبیعی هیرمند، دشت‌زراعی سیستان و هامون‌ها بوده است. که در مستند میراب مورد بررسی قرار گرفته است.

وی اضافه کرد: یعنی قوام و پایداری توسعه دشت سیستان، به وجود ۴۸۰ هزار هکتار عرصه دریاچه‌های هامون وابسته است. هم‌چنین بادهای ۱۲۰ روزه موسمی که امروزه به ۲۲۰ روزه تبدیل شده، با عبور از چنین سطحی و تلطیف هوا برای سکنه و استقرار گیاهان زراعی و باغی و سایر فعالیت‌های ممکن، یکی از موهبات این منطقه به شمار می‌رود که در مستند میراببه آن پرداخته شده است.

این استاد دانشگاه بیان کرد: از دیدگاه ما اقدامات پیشنهادی و در شرف اجرا مثل شوری‌زدایی از آب عمان، انتقال آن و بهره‌برداری از منابع حوزه‌های آب‌خیز شمال‌غربی و غرب کاسه سیستان لازم، اما کافی نیست. ما ناگزیریم برای بقای منطقه، به دیپلماسی قوی، باانگیزه و متعهدانه نسبت به نیم‌میلیون انسان که به‌گواه تاریخ، نگه‌دارنده‌ی ایران و بخش‌هایی از جهان بوده‌اند روی آوریم این موارد از جمله نکاتی است که مستند میراب مطرح شده است.

مناقشات آبی

رئیس کانون جهادگران جهاد سازندگی استان سیستان و بلوچستان با اشاره به مناقشات آبی در این منطقه گفت: مناقشات آبی بین مردم حوزه سیستان و بالادست هیرمند از دیرباز حتی زمانی که افغانستان جزء خراسان ایران بوده، سابقه داشته است.

نورزائی در پایان گفت: از زحمات جناب آقای محسن اسلام‌زاده، کارگردان و مستندساز در تولید مستند «میرآب» که متعهدانه به اتفاق تیم فنی خود، رزمنده این میدان شد و خطر کرد و برای روشن‌گری این موضوع مهم، تلاش کرد، به‌نمایندگی از طرف مردم سیستان تشکر می‌کنم و برای ایشان در انجام فعالیت‌های مشابه، آرزوی توفیق دارم.

لزوم اقدامات یکپارچه برای تغییر شرایط سیستان و بلوچستان

امیرقلی جعفری (عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی) در بخش دیگری از این مراسم گفت: من ۴ بار به سیستان سفر کردم و در ۲ دور مذاکرات آب در افغانستان حضور داشتم و کارهایی که صورت گرفته بود را پیگیری می‌کردم.

وی تاکید کرد: باید بگویم در حوزه آب، بعد از انقلاب، استراتژی همه‌جانبه و کاملی نداشتیم. نه فقط در سیستان و استان‌های شرقی بلکه نتوانستیم نقشه جامعی از اطراف خود داشته باشیم تا بدانیم که در هرجا چه باید بکنیم. برای مثال، در جنوب کشور، یک ساحل هزار و چند صد کیلومتری با منابع سرشار آب داریم اما جمعیت را به فلات مرکزی آورده‌ایم.نکتهای که در مستند میراب بیان شده است.

عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس تاکید کرد: کشورهای همسایه ما به ویژه افغانستان و ترکیه، امروز برای منابع آب خود اهدافی را ترسیم کرده‌اند. برای مثال، ترکیه دو ابرپروژه به نام‌های «داپ» و «گاپ» دارد که با تاسیس سدهای متعدد، هم شمال و هم غرب کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر ما در مواجهه با کشورهای پیرامونی خود، دیپلماسی فعال و چابکی در حوزه آب داشته باشیم، می‌توانیم از آب رودخانه‌های مرزی و نواحی مشترک با کشورهای دیگر به خوبی استفاده کنیم.

حوزه دیپلماسی و مذاکرات

دکتر صدیقی (معاون دریایی و تالاب سازمان حفاظت از محیط زیست) سخنران دیگر این جلسه بود. او نیز با اشاره به مشکلات آبی در جنوب شرق کشور گفت: در طی چند دهه گذشته، در حوزه دیپلماسی و مذاکرات با کشورهای همسایه غفلت بزرگی داشتیم و عمدتا فقط مشغول یکسری مذاکرات‌های فرسایشی بودیم. علاوه براین، مشکل دیگر، گسستگی و ضعف در یکپارچگی مدیریت است. متاسفانه همه دستگاه‌ها جزیره‌ای کار می‌کنند و هر کس می‌خواهد کار خود را پیش ببرد.

وی تصریح کرد: در حوزه‌های دیپلماسی فعال در سال های گذشته غفلت کردیم. در داخل نیز در حوضه آبریز هامون شاهد برداشت‌های بی‌رویه و راندمان پایین هستیم. ما کشاورزی را به صورت کاملا ناپایدار توسعه دادیم و با مصرف شدید آب، عدم رعایت الگوی کشت و… مشکلات را تشدید کرده‌ایم.

مسئولان باید درباره عملکردشان توضیح دهند

محسن اسلام‌زاده کارگردان مستند میراب در بخش پایانی این مراسم اظهار کرد: ماجرای بند کمال‌خان و رودخانه هیرمند مربوط به امروز و دیروز نیست و به نظرم یکسری از مسئولین باید صحبت‌کردن را کنار بگذارند و بیایند درباره عملکردشان حرف بزنند. جالب است بند کمال‌خان زمانی رخ می‌دهد که همین فردی که هم‌اکنون نماینده مجلس از سیستان است، سفیر جمهوری اسلامی ایران در کابل بوده است.

وی ابراز کرد: باید بیاید و توضیح دهد که چه کار کرده است؟ آقای اشرف غنی صریحا توهین‌آمیز صحبت کرد و باید از این نمایندگان پرسید که چرا بیانیه‌شان این قدر شل است؟ باید از او پرسید که در بندر چابهار چه کار کرده است؟ چرا در پاسخ به رفتارهای این‌چنینی، هیچ بیانیه‌ای صادر نشد و تا آخرین لحظه پای اشرف غنی ایستادید؟ از زمانی هم که اشرف غنی رفته است، دیپلماسی را تعطیل کرده‌اید.

وی تاکید کرد: سیستان شرایط بغرنجی دارد و به طور حتم، حکومت فعلی افغانستان باید به حق‌آبه پایبند باشد. این کار برای خودش هم سود دارد. من چند روز پیش در افغانستان بودم و دیدم که گرد و خاک به بامیان رسیده است. بسیاری از مردم منطقه نمی‌دانستند این گرد و غبارها چیست؟ آب کمال‌خان نباید به گود زره برود و… اما به مسئول دیپلماسی می‌گویم که مسئله آب فقط با مذاکره وزارت نیرو حل نمی‌شود. کلی سرفصل در افغانستان وجود دارد که باید مورد بررسی قرار گیرد.

جبار وطن فدا مدیرکل رودخانه‌های مرزی وزارت نیرو در پایان این مراسم گفت: به نظر می‌رسد در حوزه مرزی، سوءتفاهم‌های زیادی داریم و تا زمانی که این موارد حل نشود نمی‌توان کار را به درستی جلو برد. اگر می‌خواهیم به جای درستی برسیم و دغدغه‌های مشترکی ایجاد شود باید در یک نقطه اتفاق نظر پیدا کنیم. به نظرم دغدغه همه افراد درست است اما مسیر آسیب‌شناسی را به درستی طی نمی‌کنیم. اگر این مسیر را به درستی طی کنیم به نتیجه درست می‌رسیم. اولین موضوع در آسیب‌شناسی، برخوردهای صفر و یکی است. اینکه بگوییم یک مجموعه کاملا خوب یا کاملا بد کار کرده است.

وی در پایان تصریح کرد: موضوع دیگر در آسیب‌شناسی این است که اگر از کسی انتقاد می‌کنیم، این‌گونه تصور می‌کنند که دشمنی داریم. ما به دنبال طرح مسئله و حل مشکل هستیم وجود مستنداتی همانند میراب به این نکات توجه داشته است.

در پایان این مراسم از رحمت الله ده‌مرده راوی خبرنگار مستندمیراب، دکتر عباس نورزائی و محمدمهدی حبیبی فیلمبردار مستند تقدیر شد.

انتهای پیام/