ترفندهای سیاسی و اقتصادی اروپایی‌ها برای حفظ برجام چگونه است؟
به گزارش گروه بین‌الملل ، اندیشکده انگلیسی «europeanleadershipnetwork» در گزارشی مدعی شده که طرفهای اروپایی برای نشان‌دان تعهدشان به حفظ برجام و تأثیرگذاری بر دولتمردان آمریکایی باید راهکارهای این اندیشکده را در پیش گیرند.
وب‌سایت اندیشکده «شکبه رهبری اروپا» در گزارشی به قلم «اَکسل هِلمن» نوشته آینده توافق هسته‌ای با ایران کاملا نامشخص است و دیپلماتهای اروپایی به‌شدت تحت فشار هستند که به راه‌حل‌هایی دست یابند که بین خواسته ترامپ برای تغییر برجام و انتظارات «اَکسل هِلمن» ایرانی‌ها توازنی ایجاد کند.
رئیس‌جمهور آمریکا در اوایل سال جاری میلادی طرفهای اروپایی برجام را تهدید کرده اگر تغییرات مورد نظر واشنگتن در برجام تا 12 ماه «می» ایجاد نشود، از برجام به صورت یک‌طرفه خارج خواهد شد.
چهار شرطی که ترامپ در پی گنجاندن آنها در برجام جدید است بدین قرار است: باید از ایران خواسته شود اجازه بازرسی فوری از همه سایت‌های مورد درخواست بازرسان بین‌المللی را بدهد، تضمین شود ایران هرگز حتی به تسلیحات هسته‌ای نزدیک نخواهد شد، مفاد برجام تاریخ انقضا نداشته باشد و در صورت عدم پایبندی ایران به هر یک از مفاد برجام، تحریم های هسته‌ای آمریکا به صورت خودکار بازگردند و باید به روشنی موشک‌های بالستیک دوربرد را غیرقابل تفکیک از تسلیحات هسته‌ای دانسته شود و توسعه و آزمایش موشکی ایران را تحت تحریم های شدید قرار گیرد.
«اَکسل هِلمن» با طرح این سؤال که در شرایط لغو برجام از سوی آمریکا و برگشت تحریمها علیه ایران ، طرفهای اروپایی چگونه می‌تواند برجام را حفظ کند می‌نویسد: سیاستگذاران اروپایی باید زمینه سیاسی و فنی مقابله با چالش برگشت تحریمهای آمریکا ایجاد کنند.
وی در این زمینه تصریح می‌کند: رهبران اروپا باید برای نشان‌دادن تعهد خود به حفظ برجام و تأثیرگذاری بر کانون تصمیم‌گیری آمریکا راهکارهای زیر را انجام دهد.
1) ارسال سیگنالهای دیپلماتیک قاطع. رهبران اروپایی باید سیگنالهای معتبری ارسال کند که در صورت برگشت تحریمهای آمریکا، طرفهای اروپایی برجام اقداماتی را انجام خواهند داد. از جمله ابزارهای مفید برای ارسال چنین سیگنالهایی برگشت «مقررات مسدودسازی» اروپاست که بر پایه آن مقامات و اشخاص اروپایی از پیروی از تحریمهای ثانویه آمریکا یا پذیرش احکام دادگاه‌ها یا اشخاص غیراروپایی مرتبط با این تحریمها منع شده‌اند. با وجود همه ضعف‌هایی که این راهکار دارد، آماده‌سازی «مقرارت مسدودسازی» این پیام را به واشنگتن ارسال می‌کند که اروپایی‌ها برای حفظ برجام می‌جنگند و به تهران نیز نشان داده می‌شود که اروپا متعهد به اجرای توافق هسته‌ای با ایران است.
2) بهبود شرایط مالی تجار اروپایی در ایران و حفظ مهمترین قراردادهای اقتصادی با تهران از پیامدهای تحریمهای آمریکا. این راهکار شامل گام‌هایی برای حفظ خطوط اعتباری با ایران از طریق افزایش آژانس‌ها و بانک‌های اعتباری در سرتاسر اروپا است که با صدور خطوط اعتباری یورو بدون در معرض‌قرارگرفتن بازارهای مالی آمریکا، تحریمهای آمریکا دور زده می‌شوند. سیاستگذاران اروپایی همچنین فعالانه باید ایران را به بهبود فضای سرمایه گذاری، اجرای کامل FATF تشویق کنند.
3) تمرکزبخشی و روان‌سازی روند تصمیم‌گیری بین سه طرف اروپایی برجام. اگرچه هماهنگی مواضع سیاسی همه اعضای اتحادیه اروپا و تکیه بر دانش نهادینه شده اقدامات خارجی اتحادیه اروپا پیش‌شرط دیپلماسی قوی و قاطع است، اما پیگیری گفتگوها در چارچوبی کوچکتر، دیپلماسیای چابک‌تر و عملی‌تر را در پی خواهد داشت. چنین رویکردی مانع شکل‌گیری بدترین سناریوهایی خواهد شد که ناخواسته اروپا را هم از آمریکا و هم از ایران دور خواهد کرد.
در صورت خروج آمریکا از برجام و قطعیت برگشت تحریمهای آمریکا (علیه ایران) تصمیم‌سازان اروپا باید اقدامات زیر را انجام دهند.
یک) معافیت شرکتهای اروپایی از تحریمهای آمریکا. سیاستگذاران اروپایی باید در پی معافیتهایی در تحریمهای ثانویه هسته‌ای آمریکا برای شرکتهای اروپایی باشند. معافیت شرکتهای اروپایی به معنای آن است که اتحادیه اروپا در عوض اقدام آمریکا در تمدید لغو تحریمهای ثانویه باید توجه خاصی به نگرانی‌های واشنگتن داشته باشد. به عنوان مثال، اتحادیه اروپا یا سه کشور اروپایی طرف برجام طی بیانیه‌ای عمومی اعلام کنند اگر ایران از محدودیتهای اعمال شده برجام بر برنامه هسته‌ای‌اش منحرف شد، اروپا به سرعت با همکاری واشنگتن موضوع خروج از توافق را در دستور کار خود قرار خواهد داد.
دو) . حفظ وحدت درونی اتحادیه اروپا.هم‌اکنون حفظ برجام حمایتهای قدرتمندی در درون اتحادیه اروپا دارد. در چشم‌انداز مقابله سیاسی و اقتصادی اتحادیه اروپا با آمریکا، این اتحاد درونی اهمیت حیاتی دارد. آینده برجام ممکن است به مسئله‌ای تفرقه‌انگیر در روابط فراآتلانتیک اتحادیه اروپا تبدیل شود، اما آینده برجام نباید در سیاستهای درونی اتحادیه اروپا شکاف ایجاد کند.
سه) پشتیبانی اروپایی‌ها از مقابله با رفتارهای ایران باید مشروط به لغو تحریمهای ثانویه و مجوز‌دهی آمریکا شود. اگر آمریکا به نگرانی‌های اروپا توجه نداشته باشد و تعهدات اقتصادی خود را طبق توافق انجام ندهد و همچنین تحریمهای ثانویه را برگرداند، اروپا نیز تعهدی در قبال مقابله با برنامه موشکی ایران و بازرسی های سرزده نخواهد داشت که پایبندی ایران به اجرای توافق را درمعرض خطر قرارمی‌دهد.
«اَکسل هِلمن» در پایان می‌نویسد: در شرایطی که عدم اطمنیان نسبت به تمدید لغو تحریمها از سوی دونالد ترامپ و خروج آمریکا از برجام افزایش یافته، منطقی است اروپایی‌ها نیز همه توان خود را در حمایت از نگرانی‌های آمریکا به کار گیرند مشروط به اینکه آمریکا نیز نگرانی‌های اروپا را بپذیرند. اگرچه به هیچ طریقی نمی‌توان مانع خروج آمریکا از برجام شد، راه‌هایی در اختیار اروپا قرار دارد تا نهایت تلاش خود را برای خلق وضعیتی نه مطلوب بلکه قابل‌قبول به کار گیرد.