غیبت شخصیت و قداست را از بین می برد/ غیبت کننده با غیبت کردن منتظر ریختن آبروی خود باشد

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی ، یکی از گناهانی که در جامعه به شدت رواج دارد و افراد به سادگی از کنار آن می گذرند غیبت است. مسئله ای که با توجه به متون دینی و شرعی با تاثیرات و عواقب زیادی در زندگی همراه است. به همین جهت در گفت و گویی  با دوتن از کارشناسان مذهبی به بررسی غیبت، ابعاد و تاثیرات آن و چگونگی ترک این گناه پرداخته ایم. 

حجت الاسلام والسملمین محمدعلی رضایی کارشناس علوم قرآنی در گفت و گو با خبرنگار گروه فرهنگی درباره غیبت کردن گفت: یکی از فعل های مذموم در دین اسلام که روی آن تاکید شده و درباره آن روایات متعدد وجود دارد غیبت است. هر حرفی که در پشت سر کسی در مذمت او زده شود که وقتی بشنود ناراحت شده و رضایت نداشته باشد غیبت است. یکی از گناهان کبیره در اسلام که بین انسان ها ایجاد اختلاف، تنش و فاصله می کند و برای فرد غیبت کننده نیز مشکلات بسیاری به همراه دارد.


وی افزود: در روایات آمده است که شخص غیبت کننده مانند کسی است که گوشت برادر مرده خود را قطعه قطعه کرده و می خورد. در برخی روایات داریم که غیبت از زنا سخت تر است که این سخت تر بودن به دلیل پذیرش توبه فعل غیبت است که یکی از لزومات پذیرش توبه در غیبت، رضایت غیبت شونده است. 

این کارشناس علوم قرآنی درباره تاثیرات و عواقب گناه غیبت، اظهار کرد: غیبت صرف نظر از این که اثرات ظاهری دارد که بین افراد فاصله ایجاد می کند، در روحیه و نفس انسان نیز موثر است. ما وقتی تاریخ بزرگان را مطالعه کنیم می بینیم که آنان نسبت به این گناه پرهیز بسیاری داشتند. حضرت امام خمینی (ره) وقتی در مجلسی غیبت شروع می شد بی درنگ مجلس را ترک کرده و به هیچ عنوان اجازه انجام غیبت و بدگویی نمی دادند، توجه خاصی به پرهیز از این گناه داشتند و اطرافیان نیز دقت لازم را داشتند که از هیچ کس در محضر ایشان حرف نزنند. 

حجت الاسلام والمسلمین رضایی در ادامه تصریح کرد: اگر در نظر افراد جامعه غیبت کردن شیرین نیاید این گناه بزرگ ترک می شود اما با کمال تاسف ئر جامعه توجه چندانی به این موضوع نمی شود. در حال حاضر در جامعه این وضعیت حاکم است که اگر در یک مجلس کسی غیبت می کند به راحتی گوش می دهند و از آن لذت می برند.

وی به یک فرهنگ برای ترک گناه غیبت اشاره و بیان کرد: اگر شنونده غیبت وجود نداشته باشد، غیبت کننده نیز وجود نخواهد داشت. اگر در جامعه ما این  فرهنگ ایجاد شود که افراد به غیبت شخص گوینده، گوش و دل ندهند به تدریج غیبت از بین می رود. 

این کارشناس علوم قرآنی ادامه داد: یکی از اعمالی که امر به معروف و نهی از منکر شامل آن می شود، غیبت است. وقتی یک منکر در جامعه ایجاد می شود فرد. مومن و مسلمان باید در برابر بدگویی برادر و خواهر مسلمان خود بایستد و او را بازخواست کند که چرا چنین حرفی زده است و باید حلالیت فرد غیبت شونده را کسب کند. 

حجت الاسلام والمسلمین محمد علی رضایی درباره نقش گوینده و شنونده در انجام گناه کبیره غیبت و مسئولیت و عقوبتی که متوجه آنان است توضیح داد: هر دو طرف گوینده و شنونده در غیبت گناهکار هستند. وقتی کسی غیبت می کند اگر شنونده گوش ندهد، غیبت انجام نمی شود. در یک غیبت هر دو طرف در گناه شریک هستند اما بالطبع آغاز کننده غیبت، عذاب بیشتری خواهد کشید. وقتی کسی غیبت کند و شنونده با لذت گوش دهد، تذکر نداده و نهی از منکر نکند، در گناه گوینده غیبت شریک می شود و باید مجازات شود.

وی به نقش اذکار در جلوگیری از فعل غیبت اشاره کرد و افزود: اذکار تاثیر زیادی در اجتناب افراد از غیبت دارند؛ به نحوی که افراد می توانند با بیان ذکرهایی به سمت غیبت نروند. ما روایات زیادی داریم که بیان می کند خدا لعنت کند کسی را که به عیب دیگران مشغول شود، قبل از این که عیب خود را برطرف کند.انسان در ابتدا باید خود را اصلاح کند، وقتی خود را اصلاح کرد، می تواند نسبت به دیگران هم به اصلاح و نه تخریب بپردازد. 

این کارشناس علوم قرآنی در ادامه تصریح کرد: اذکار بسیاری وجود دارد که انسان را به مرحله ای می رساند که از غیبت دور شود. اذکاری مانند "لا اله الاالله" و "لا حَولَ و لا قُوّةَ إلّاباللَّه العلىّ العظیم" بسیار خوب است و انسان را از غیبت کردن، منصرف کرده و به مسیر صحیح هدایت می کند. 

وی در پایان خاطرنشان کرد: امیدوارم خداوند به همه ما توفیق دهد تا پیرامون این گناه نباشیم و در زندگی ما این گناه راه پیدا نکند که اگر پیدا کرد همه زندگی ما را زیر سوال می برد، در زندگی برای افراد مشکل ایجاد می کند.

 نتیجه غیبت؛ بی اعتمادی در جامعه و اخلال در شخصیت افراد جامعه

حجت الاسلام والمسلمین محمدعلی عیاضی، کارشناس علوم قرآنی در گفت و گو با خبرنگار گروه فرهنگی درباره عمل غیبت گفت: تشبیه غیبت کردن به خوردن گوشت برادر مرده برای نشان دادن زشتی این گناه است و هدف تعالیم اخلاق اجتماعی، ایجاد امنیت هویت اشخاص است؛ یعنی یک امنیت روحی و روانی در بین افراد جامعه حاکم باشد. 

وی در همین راستا افزود: وقتی افراد پشت سر یکدیگر حرف بزنند و بدگویی کنند؛ شخصیت و قداست افراد ریخته می شود. دستور اسلام این است که پشت سر افراد بدگویی نشود، مگر کسی که ظلم و ستم می کند. خدا در قرآن می فرماید: "لا يحِب اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلا مَن ظلِمَ ". " خدا دوست نمی ‏دارد كه كسی با گفتار زشت به عيب خلق صدا بلند كند، مگر آنكه ظلمی به او رسيده باشد".

این کارشناس علوم قرآنی درباره نگاهی که باید جامعه به گناه غیبت داشته باشد، اظهار کرد: اصل و اساس جامعه دینی این است که حرمت افراد حفظ شده و آبرویشان ریخته نشود و مردم تشویق به ترک غیبت شوند. هر رفتاری که آحاد اجتماع انجام دهند، بر یکدیگر تاثیر می گذارند. وقتی حرمت افراد ریخته شود شامل شخص غیبت کننده نیز می شود. فرد غیبت کننده باید بداند که اگر غیبت کردن باب شد و امروز از کسی غیبت می کند فردا شخص دیگری نیز آبرو و حرمت او را می برد. این فعل در حال حاضر حالت تصاعدی دارد یعنی دو طرف جواب یکدیگر را می دهند، آبروی هم را به شکل مداوم می برند. در نتیجه غیبت موجب بی اعتمادی و اخلال در شخصیت ایجاد می شود و پایبندی  فرد یا افراد به آبروی جامعه هم کاهش پیدا می کند. یکی از راه هایی که به واسطه آن می توان به سمت غیبت نرفت و یا از آن جلوگیری کرد، غیر از دستورات شرع و تاکید و هشدارهای مربوط به این گناه، هر فرد اگر آبروی خود را دوست دارد، نباید غیبت کند؛ چون وقتی آبروی دیگری را می ریزد باید منتظر باشد که دیگران هم آبروی او را بریزند.

وی به اقسام مختلف غیبت پرداخت و توضیح داد: گاهی غیبت درباره یک شخص معمولی است، گاهی نیز فردی برای تحقیقات مثلا ازدواج درباره زوج یا زوجه از کسی مشورت می خواهد که این مورد دوم استثنا شده است یعنی گفته شده که در جایی که مشورت می شود اطلاعات مربوط به آن موضوع یا فرد از کسی که مشورت می کند، پوشیده نماند.

این کارشناس علوم قرآنی درباره جلوگیری از غیبت و حکم شرع برای گوینده و شنونده، بیان کرد: یکی از دستورات شرع این است که فرد شنونده اگر می تواند در برابر غیبت ایستادگی کند و از فرد غیبت شونده دفاع کند و اگر نمی تواند، باید جلسه را ترک کند و حاضر نشود در جلسه ای که فعل حرام انجام می شود بنشیند.

حجت الاسلام والمسلمین عیاضی ادامه داد: در شرع دعایی داریم که انسان از خداوند درخواست می کند که توفیق دهد تا از گناهان اجتناب کند. در دعای مکارم الاخلاق تعبیراتی از امام سجاد(ع) آمده است که خدایا نیرو، حسن ظن و حالتی به من بده که از عملم مواظبت کنم و پشت سر دیگران بدگویی نکنم. 

وی درباره علت گرایش افراد به غیبت خاطرنشان کرد: انگیزه افراد باعث گرایش و تمایل به غیبت است. مرحوم آقا شیخ جعفر شوشتری می گفت: لذیذترین حرام غیبت است؛ یعنی انسان گاهی می خواهد عقده گشایی کند و چون احساس کمبود شخصیت می کند با غیبت کردن حقارت نفسانی خود را ابراز می کند. انسان ها هر چقدر شخصیت خود را ارتقا داده و به مرتبه بالا برسند اجتناب از غیبت در آن ها بیشتر می شود؛ بنابراین اگر کسی می خواهد غیبت نکند شخصیت خود را ارتقا داده و موقعیت خود را به لحاظ شخصیتی افزایش دهد تا احساس کمبود نکرده و با تحقیر و بردن آبروی دیگران کمبود شخصیتی خود را جبران نکند. 

انتهای پیام/