دویچه‌وله: هدف اردوغان از نفوذ در "افغانستان" تثبیت موقعیت ترکیه در ناتو است
به گزارش سرویس بین الملل مسعود سیف الله طی یادداشتی در دویچه وله نوشت: رجب طیب اردوغان رییس‌جمهور ترکیه پس از انتخابات ریاست‌جمهوری جنجالی افغانستان در سال ۲۰۱۴ از این کشور جنگ‌زده دیدار کرد.
در این یادداشت آمده است: هرچند افغانستان و ترکیه از زمانی که این دو کشور برای نخستین بار در سال ۱۹۲۱ موافقت‌نامه اتحاد امضا کردند، روابط نزدیک داشته اند؛ سفر اردوغان به افغانستان در سال ۲۰۱۴ آغازگر یک عصر جدید میان این 2 کشورِ با اکثریت مسلمان بود.
دخالت آنکارا در افغانستان پس از تهاجم ایالات متحده در سال ۲۰۰۱ که به سقوط رژیم طالبان منجر شد، به اندازه قابل توجهی افزایش یافت.
به‌عنوان یک کشور عضو ناتو، ترکیه در سال ۲۰۰۲ سربازانش را به افغانستان اعزام کرد و از آن زمان تاکنون در آن‌جا حضور نظامی قوی داشته است. ترکیه تنها کشور عضو ناتو است که پس از پایان ماموریت جنگی ناتو در سال ۲۰۰۴، تعداد سربازانش را در افغانستان کاهش نداد.
در عوض، این کشور حضور نظامی‌اش را در آن‌جا تقویت کرد و نقش برجسته‌تری در مأموریت آموزشی «حمایت قاطع» ناتو ایفا کرد. در سال ۲۰۱۵، رئیس‌جمهور اردوغان گفت که ترکیه حضور نظامی درازمدت در این کشور خواهد داشت.
ناظران می‌گویند سیاست ترکیه در قبال افغانستان از آنچه که در جبهه دیپلماتیک به نظر می‌رسد، به‌مراتب جاه طلبانه‌تر است. آنکارا، مدت‌ها پیش از دخالت مستقیم ناتو در افغانستان، سیاست افغانستان را از نزدیک زیر نظر داشت و سال‌ها با یک‌تعداد از گروه‌های سیاسی روابط صمیمانه برقرار کرده بود.
ترکیه به‌طور ویژه‌‌ای به «عبدالرشید دوستم»، معاون رئیس‌جمهور، نزدیک است. دوستم و حامیان ازبک‌تبارش – گروه قومی ترکی ساکن شمال افغانستان – بیش از عضو دیگر ناتو، به‌دلیل زبان و فرهنگ مشترک‌شان، به ترکیه مرتبط‌اند.
دوستم در افغانستان چهره بحث‌برانگیزی است. باوجود مخالفت دیپلمات‌های غربی، این معاون رییس‌جمهور هم‌چنان از حمایت ترکیه برخوردار است.
دخالت ترکیه در امور افغانستان از نقش میانجی آن در پرونده مربوط به بدرفتاری جنسی و رسوایی سیاسی شکنجه که دوستم در آن دست داشت، آشکار است. پس از اعمال فشار دیپلمات‌های غربی بر دولت رئیس‌جمهور اشرف غنی برای اقدام علیه معاونش، حکومت در اوایل سال جاری اتهاماتی را علیه دوستم تنظیم کرد.
در گزارش دویچه وله آمده است: باوجود تلاش‌های بی‌امان غنی، او نتوانست دوستم را به حضور در محکمه متقاعد کند. رییس‌جمهور سپس از اردوغان در مورد این مسأله درخواست کمک کرد.
پس از ماه‌ها پادرمیانی، دوستم سرانجام در ماه می [کابل] را به قصد آنکارا ترک کرد. دوستم اخیرا با 2 جنگ‌سالار پیشین افغان عطامحمد نور، والی قدرتمند ولایت شمالی بلخ و «محمد محقق»، معاون ریاست اجرائیه – دست داد و اتحادی را علیه رییس‌جمهور شکل داد.
احمد سعیدی، دیپلمات پیشین افغانستان به دویچه وله گفت: این حقیقت که دوستم توانست در ترکیه اتحاد سیاسی‌‌ای را علیه دولت شکل بدهد نشان می‌دهد که آنکارا چقدر در سیاست افغانستان اثرگذار است.
وی اضافه کرد: «کابل و آنکارا روابط دوستانه دارند؛ بنابراین ترکیه نباید اجازه بدهد از خاک این کشور علیه غنی استفاده شود.
بر اساس این گزارش، دوستم تنها بازیگر کلیدی در افغانستان نیست که از حمایت ترکیه برخوردار است؛ آنکارا با برخی از گروه‌های اسلام‌گرای افغانستان، از جمله طالبان، نیز روابط نزدیک دارد.
فیض‌محمد زلاند، استاد دانشگاه کابل، به دویچه وله گفت: «ترکیه در سال‌های اخیر تماس‌هایش را با رهبری طالبان، به‌دلیل منافع مشترک‌شان در به حاشیه نگهداشتن گروه ستیزه‌جوی دولت اسلامی، افزایش داده است.
رئیس‌جمهور اردوغان جاه‌طلبی‌هایش در زمینه افزایش اثرگذاری کشورش در بین کشورهای اسلامی را پنهان نکرده است. تحلیلگران می‌گویند او خودش را به‌عنوان رهبری در جهان اسلام جا می‌زند و از کشورش جایگزینی برای عربستان سعودی و ایران می‌سازد.
ترکیه از یک‌سری کنفرانس‌های افغانستان در چند سال گذشته میزبانی کرده است.
آنکارا هم‌چنین افغانستان و پاکستان را تشویق کرد اختلافاتشان را حل کنند و برای صلح و ثبات منطقه‌‌ای کار کنند. این کشور از طالبان خواسته است وارد گفتوگوهای صلح با کابل شوند.
اطلاعات روز نوشت: هرچند ترکیه در نزدیک ساختن اسلام‌آباد و کابل یا متقاعد کردن طالبان به ورود به گفت‌وگوها با حکومت کابل موفق نبوده است، تلاش‌های فزاینده آن در افغانستان نشان‌دهنده علاقمندی اردوغان به منطقه است.
زلاند گفت: ناتو کشورهای اسلامی شرق میانه به آینده افغانستان علاقمندند و رییس‌جمهور اردوغان قصد دارد از آن به نفع خودش استفاده کند.
به گفته این کارشناس مقیم کابل، اردوغان باور دارد که یک توافق صلح با پادرمیانی ترکیه در افغانستان نقش او را در ناتو و هم‌چنین در جهان اسلام تقویت خواهد کرد.
زلاند تاکید کرد که رییس‌جمهور ترکیه می‌خواهد اعضای ناتو اذعان کنند که بدون کمک آنکارا موفقیتی در افغانستان وجود نخواهد داشت.
وی اضافه کرد که ترکیه با استفاده از نفوذش در افغانستان برای دستیابی به اهداف ناتو در این کشور جنگ‌زده، به اهرم فشار سیاسی بر متحدان اروپایی‌اش دست خواهد یافت.
/