فارسی‌زبانان در گسترش تمدن اسلامی نقش مهمی داشته‌اند/ به آمارها به‌ویژه در حوزه فرهنگ اعتقادی ندارم

به گزارش گروه فرهنگی ، برنامه تلویزیونی «گفت‌وگوی تنهایی» از شبكه چهار سیما، با اجرای سیدعلی میرمیرانی، میزبان محسن‌ مومنی‌شریف، رئیس حوزه هنری، بود و به بحث و گفت‌وگو در زمینه فرهنگ و هنر كشورمان با این مسئول فرهنگی و هنرمند و نویسنده پرداخت.

محسن مومنی‌شریف، رئیس حوزه هنری، با بیان اینكه در نگاه تاریخی دین خاستگاه هنر است، اظهار كرد: نمونه‌های مختلف هنری به ویژه در زمینه نمایشی برای این به وجود آمدند كه بتوانند مناسك دینی را به نمایش بگذارند و به همین دلیل ارتباط معناداری با هم دارند. البته در طول تاریخ اتفاقاتی رخ داده كه دین و هنر از هم جدا شده‌اند و گاهی هم رو به روی هم قرار گرفته‌اند.

وی ادامه داد: در محل زندگی ام در كودكی، هنرهای روی كاشی رواج نداشت. به تهران در خانه پدربزرگم آمده بودم و وقتی با او به مسجد رفتم و كاشی‌كاری‌های مسجد را دیدم، حال عجیبی پیدا كردم و ناخودآگاه اشك ریختم. احساس می‌كردم خاطرات خوشی در من زنده شده است. پدربزرگم گمان می‌كرد دلم برای خانواده‌ام تنگ شده و نگرانم شد. این نخستین تجربه‌ام در نگاه به یك اثر هنری بود و بعدها هم از این تجربیات بسیار داشتم.

نگاهم به هنر، نگاه ابزاری نیست

مومنی‌شریف هنر را یكی از راه‌های شناخت عنوان كرد و افزود: هنر به ویژه راهی برای شناخت خدا است. متكلمین راه‌هایی را برای شناخت خدا عنوان می‌كنند و من هنر را در كنار این راه‌ها می‌دانم و به همین دلیل نگاهم به هنر، نگاه ابزاری نیست. ما از هنر برای بیان اعتقاداتمان استفاده می‌كنیم كه به نظرم نمی‌شود گفت ابزار است، بلكه كنار هم و مانند هم هستند.

|

رئیس حوزه هنری با بیان اینكه دریافت‌های متفاوتی از آثار هنری و ادبی دارم، تصریح كرد: خالق اثر را در بررسی یك اثر باید كنار بگذاریم. هر چند خالق اثر نیز مهم است و می‌تواند برای شناخت اثر كمك كننده باشد، اما دریافت مخاطب اثر مهم‌تر از شناخت خالق اثر است. در تحلیل یك اثر هنری بهتر است به پدیدآورنده بی‌اعتنا باشیم.

استفاده از زبان‌های بیگانه در فارسی به دلیل خودكم‌بینی است

این نویسنده پیش‌كسوت انقلاب اسلامی با تاكید بر اینكه مسائل هنری و اجتماعی جامعه از دغدغه‌های مهم زندگی‌اش است، عنوان كرد: از نوجوانی چنین دغدغه هایی داشته ام و امروز كه مسئولیت فرهنگی و هنری در كشور دارم، این دغدغه‌ها تبدیل به تمام زندگی‌ام شده است. گاهی پیشرفت‌های فرهنگی می بینم و لذت می برم، اما در موارد بسیار زیادی هم رنج می‌كشم. وقتی كسی فارسی صحبت می‌كند و واژه بیگانه به كار می‌برد انگار روحم خراش می‌خورد. بخشی از دلیل اشاعه استفاده از زبان‌های بیگانه در بین مردم، به دلیل خودكم‌بینی است. فرهنگ غنی و پیشینه قابل افتخاری داریم. در چنین شرایطی كسی كه به داشته‌های خود بی اعتنا است و از بیگانه تمنا دارد، بخشی به دلیل ناآگاهی و بخشی هم خود‌كم‌بینی است.

واژه‌ها احساس خود را از دست داده‌اند

وی افزود: البته زبان فارسی در طول زمان تغییرات بسیاری داشته و زبانی كه امروز سخن می‌گوییم، فارسی یك هزار سال پیش و 200 سال پیش نیست. اما بی‌دقتی‌هایی كه در استفاده از زبانمان وجود دارد آزار دهنده است و معتقدم فارسی را به درستی استفاده نمی‌كنیم. این موضوع كاملا مشهود است و گاهی هم واژه‌ها را در جای خود به كار نمی‌بریم. اهل قلم كمتر واژه هایی را پیدا می كنند كه معنای لازم را منتقل كند، واژه ها احساس خود را از دست داده‌اند؛ چرا كه به اشتباه استفاده شده‌اند. یك شاعر مجبور است به دنبال واژه های جدید بگردد تا در مخاطب تاثیر ایجاد كند. البته فارسی زبان مادری من نبوده و من هم آموخته‌ام. اما فارسی هویت ما، زبان دین و مذهبمان است. عمده منابع تشیع به زبان فارسی هستند و فارسی زبانان در گسترش تمدن اسلامی نقش بسیاری داشته‌اند.

انقلاب اسلامی محصول یك فرهنگ است

مومنی‌شریف همچنین گفت: مردم تحت تاثیر مسئولان نظام هستند و مسئولان هم برداشت درستی از فرهنگ و هنر ندارند. با آنكه فرهنگ بر جامعه ما حق بزرگی دارد و انقلاب اسلامی نیز محصول یك فرهنگ است. انقلاب ما انقلاب فرهنگی است. در دفاع مقدس با كمك فرهنگ به پیروزی رسیدیم. اما متاسفانه به این فرهنگ بی اعتنا هستیم.

وی خاطرنشان كرد: بی اعتنایی به فرهنگ و كالای فرهنگی در مردم وجود دارد. در این زمینه دانشگاه‌ها، مدارس و حتی هنرمندان هم مسئول هستند. گاهی محصولاتی كه هنرمندان خلق و تولید می‌كنند با واقعیت‌های زندگی مردم دور است و به همین دلیل مردم به سراغ تهیه این محصولات نمی‌روند. مشكلات اقتصادی ما آنقدر حاد نیست كه به كالای فرهنگی بی‌اعتنا باشیم. حداقل می‌توان گفت بخشی از مردم ما آنقدر مشكلات اقتصادی ندارند كه بخواهند در زمینه فرهنگ هزینه نكنند. ما ورودمان به مسائل جدید ورود طبیعی نیست. از جمله ورودمان به مدرنیته و دنیای پیشرفته و علاقه‌مندیم زودتر به مدرنیته برسیم. هر چیز غیرطبیعی كه متولد می‌شود، رشد متوازنی هم نخواهد داشت.

رئیس حوزه هنری اظهار داشت: به مشكلات و مسائل فرهنگی بی اعتنا نیستم و سعی می‌كنم اعتراض خود را نشان دهم. البته نگاهم نگاه بسته‌ای نیست و در برخی موارد كه مسائلی را بعضی ناهنجاری فرهنگی می‌دانند، من این گونه نمی‌بینم. در مواردی روزگار تغییر كرده است و مسئله من نیست. اما جایی كه احساس كنم ناهنجاری پیش می‌آید، سعی می‌كنم واكنش نشان دهم.

به آمارها به‌ویژه در حوزه فرهنگ اعتقادی ندارم

وی با بیان اینكه در جامعه همیشه به گفت‌وگو نیاز داریم، گفت:  امروز بیش از همیشه جامعه ایران به گفت‌وگو نیاز دارد. متاسفانه شرایط گفت‌وگو به ویژه در خانواده‌ها كم شده است و با سیطره فضای مجازی متاسفانه ارتباط خانواده‌ها كمتر شده است. از مواردی كه واكنش نشان می‌دهم و تذكر می‌دهم، همین موارد است و سعی می‌كنم این فضاها را بشكنم. در این زمینه آمارهایی هم ارائه می‌شود، البته به آمارها به ویژه در حوزه فرهنگ اعتقادی ندارم. در قدیم گفته می‌شد آمار مطالعه در ایران نیم دقیقه است، اما این گونه نبود. البته در عین حال نسبت به كشوری با تمدن فرهنگی غنی، مقدار مطالعه در جامعه كم بود، اما این گونه آمارها نیز به نوعی اهانت به فرهنگ كشورمان بود.

مومنی‌شریف در پایان گفت: حسرت‌ها و امیدهای بسیاری دارم و در عین حال انسان خوشبینی هستم. من با امیدهایم زنده‌ام و در این راه تلاش می‌كنم. امیدوارم آنچه كه رهبر انقلاب اسلامی به عنوان آرمان انقلاب معرفی كردند كه همان ایجاد تمدن نوین اسلامی است اتفاق بیفتد. شرایط بیرونی وقوع این امر بسیار مهیا است و باید داخل را نسبت به این موضوع خودسازی كنیم و برای ترقی كشورمان تلاش كنیم و امیدوارم در روزگار خود این را ببینیم.