گزارش میزان از مثلث استراتژیک ایران - روسیه - ترکیه/ تجدیدنظر "سلطان" با مشایعت "تزار"

گروه سیاسی : به نظر می‌رسد کودتای 15 جولای، رفتار منطقه‌ای ترکیه را تغییر داده است؛ این گزاره‌ای است که با تجزیه و تحلیل اقدامات اخیر سران آنکارا می‌توان صحت آن را تایید کرد.  


پس از شکست کودتا در ترکیه، اردوغان در نخستین اظهارنظر خود، به تجلیل از بشار اسد رئیس جمهور سوریه پرداخت؛ همان فردی که بیش از 5 سال است به مقابله با توطئه‌های جبهه‌ای مشغول است که نقش ترکیه در آن جبهه، برجسته است؛ اردوغان وقتی طوفان ناملایمات سیاسی را در قالب کودتا مشاهده کرد، فهمید که بشار اسد در این 5 سال چه مکافاتی را متحمل شده است؛ از اینرو به سرعت طی اظهاراتی که برخی کارشناسان آن را توبه اردوغان ارزیابی کردند، به تجلیل از اسد پرداخت و متقابلا حملاتی را نثار حکام سعودی کرد و تلویحا از نقش آن‌ها در طراحی کودتا سخن گفت.


اردوغان در نخستین سفر خارجی‌اش پس از کودتا، روسیه را برگزید و در سن پترزبورگ به دیدار پوتین رفت؛ سران آنکارا پیش‌تر نامه عذرخواهی خود را بابت سقوط جنگنده سوخو 24 روانه کاخ کرملین کرده بودند؛ پوتین رئیس جمهور روسیه نیز با آغوش باز از همتای تُرکش استقبال کرد؛ وی در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با اردوغان گفت که ترکیه برای بهبود روابط با روسیه ابزار تمایل کرده و تحریم‌ها علیه آنکارا به تدریج برداشته خواهد شد و اختلافات با ترکیه درباره بحران سوریه نیز قابل حل است. 


اردوغان پیش از سفر به مسکو در مصاحبه‌ای با خبرگزاری تاس، اعلام کرده بود، "راه حل بحران سوریه بدون روسیه نمی‌تواند به دست آید، ما می‌توانیم بحران سوریه را تنها با همکاری با روسیه حل کنیم".

مولود چاوش اوغلو وزیر خارجه ترکیه نیز پس از دیدار اردوغان و پوتین، طی مصاحبه‌ای اعلام کرد:آنکارا و مسکو سازوکاری قوی برای همکاری در زمینه موضوع سوریه فراهم کرده‌اند. وزیر خارجه ترکیه این را هم گفت که هیئتی امنیتی و نظامی از ترکیه بزودی برای بررسی پرونده سوریه به مسکو سفر می‌کند.


وقوع اتفاقات قشنگ در ترکیه، تعبیری بود که "بنعالی ییلدریم"، نخست وزیر ترکیه پس از دیدار اردوغان و پوتین به زبان راند؛ ییلدریم طی سخنانی در کاخ نخست وزیری ترکیه، اعلام کرد که ما به زودی اتفاقات قشنگی را در سوریه و سایر کشورهای منطقه شاهد خواهیم بود؛ این مرحله شروع و گام‌های آن برداشته شده است. به زودی با هم شاهد نتایج آن خواهیم بود.


رابرت فیسک تحلیلگر برجسته انگلیسی، طی مقاله ای در نشریه ایندیپندنت، پیرامون سفر اردوغان به روسیه نوشت:«اکنون سلطان (اردوغان) دست به سفری زده تا با تزار (پوتین) در تخت سلطنتی سن پترزبورگ دیدار کند. بشار اسد در حالی از سوریه این اتفاق را مشاهده می‌کند که معتقد است سیاست متبوعش بار دیگر ارزش خود را نشان داده است. کدام سیاست؟ انتظار و انتظار و انتظار».

فیسک همچنین در مقاله‌اش این نکته را نیز یادآور شده است که وقتی اردوغان می‌تواند پس از به سقوط رساندن جنگنده پیشرفته روسی و کشتن دو خلبان حرفه‌ای این کشور، پوتین را به آغوش بکشاند و نسبت به عمل انجام شده اظهار ندامت کند، طبعا همین رفتار و همین تجدیدنظر را می‌تواند در قبال سوریه و اسد نیز انجام دهد.


پایگاه خبری دبکافایل رژیم صهیونیستی، پس از دیدار اردوغان و پوتین، از نگرانی سران تل آویو از این دیدار پرده برداشت؛ این پایگاه خبری طی تحلیلی نوشت: مذاکرات 9 آگوست بین ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان در سن پترزبورگ سبب بروز نگرانی‌هایی در سیاستگذاران اسرائیلی و رهبران نظامی این رژیم شده است.

دبکا فایل این را هم متذکر شد که در اسرائیل نگرانی‌ها از این است که تلاش‌های اردوغان برای تقویت روابط با روسیه متعاقبا به همکاری با شریک آن یعنی ایران انجامد.

اما با سفر محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان به ترکیه، گویا نگرانی‌ای که دبکا فایل از آن خبر داده بود به وقوع پیوست؛ بسیاری از تحلیلگران سفر ظریف به ترکیه را در راستای ایجاد ائتلاف سه جانبه میان ایران، روسیه و ترکیه برای حل و فصل معضل سوریه ارزیابی کردند.


بیانیه مشترکی که دیروز در جریان سفر ظریف به ترکیه منتشر شد، گمانه‌زنی‌ها در مورد ائتلاف سه‌جانبه روسیه - ایران - ترکیه در رابطه با سوریه را افزایش داد؛ الشرق الاوسط روزنامه سعودی در همین رابطه نوشت: ایده ایجاد یک ائتلاف سه‌جانبه میان ایران، ‌روسیه و ترکیه نخستین بار در زمانی مطرح شد که رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه در سن پترزبورگ با ولادیمیر پوتین، همتای روس خود دیدار کرد. این دیدار باعث از بین رفتن ماه‌ها تنش میان دو کشور و به تصمیم‌گیری در مورد همکاری روسیه و ترکیه در سوریه منجر شد.

پایگاه خبری ایتارتاس روسیه در همین رابطه نیز نوشت: گرایش برای ایجاد همکاری‌های بیشتر بین ایران و روسیه از یک سو و تلاش برای ایجاد روابط بهتر بین تهران و رقیب منطقه‌ای‌اش یعنی ترکیه از سوی دیگر سبب ایجاد برخی تحلیل‌های امیدوار کننده نسبت به ایجاد یک مثلث استراتژیک در منطقه خاومیانه شده است. مثلثی که به تعبیر نویسنده مطلب ایتارتاس می‌تواند بر بحران سوریه فائق آید و فضای ژئوپلتیکی منطقه را دستخوش تغییر کند.

در آخر باید این نکته را متذکر شد که اگر چه هنوز ائتلاف تازه‌ای در سطح منطقه ایجاد نشده است اما نشانه‌هایی دال بر تغییر رفتار بازیگران موثر منطقه‌ای از جمله ترکیه بروز پیدا کرده است که این امر می‌تواند به جبهه تروریست‌ها با سردمداری سعودی‌ها و صهیونیست‌ها ضربه وارد آورد.