صادرات برق نیروگاه بوشهر ۷۰۰ میلیون دلار می‌شود/ سالانه ۲۰۰ میلیون دلار صرف صنعت هسته‌ای کردیم/ به زودی دستاوردهای جدیدی اعلام می‌کنیم/ تست سرد راکتور خنداب ۱۴۰۰ انجام می‌شود
رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه نیروگاه بوشهر قرار است ۷ هزار مگاوات برق تولید کند، گفت: ظرف سالهای آینده درآمد‌های فراوانی ایجاد خواهد شد. براین اساس صنعت هسته‌ای می‌تواند در کشف، استخراج و تولید برق نه تنها نیاز به بودجه نداشته باشد بلکه مالیات هم بدهد و نیرو‌های زیادی به کار بگیرد.
خبرگزاری میزان - 
به گزارش خبرنگار گروه سیاسی ، علی‌اکبر صالحی عصر امروز پس از راه‌اندازی مدار ثانویه رآکتور تحقیقاتی آب سنگین مدرن‌شده اراک، در یک نشست خبری با حضور اصحاب رسانه حضور یافت و ضمن تشکر از مسئولان این هسته‌ای، استاندار استان مرکزی و فرماندار خنداب، گفت: امروز شاهد یک اتفاق بزرگ هستیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: تا قبل از برجام ۱۶ سال روی راکتور کار می‌شد اما چون طراحی آن قدیمی بود آزمایشات و تولیدات لازم را به ما نمی‌داد زیرا جمعیت نوترونی راکتور طراحی سابق پایین بود و نمی‌توانیسنم خیلی از رادیو ایزتوپ‌های موردنیاز را تولید کنیم و خیلی از تست‌ها هم قابل انجام نبود.
صالحی تاکید کرد: در حالی که از منظر ما طبق فتوای مقام معظم رهبری ساخت، انباشت و به کارگیری سلاح‌های کشتارجمعی از جمله سلاح هسته‌ای حرام است؛ لذا با تغییر در طراحی، هم نگرانی آن‌ها را برطرف و هم خواسته‌های خود را مطرح کردیم. با طراحی جدید جمعیت نوتورونی چند برابر می‌شد. این کار فضای بیشتری برای آزمایش‌های گوناگون را فراهم می‌کرد.
رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: با طراحی جدید، امکان تولید کوبارت ۶۰ فراهم شد که می‌تواند منبع درآمد خوبی برای ما باشد. چون سالانه چند صد هزار دلار کوبارت ۶۰ از خارج می‌خریم.
بهانه گروه ۱+۵ برای بازطراحی راکتور خنداب
وی با اشاره به بهانه گروه ۱+۵ برای بازطراحی راکتور خنداب بیان کرد: از نظر علمی استدلال آن‌ها برای استفاده پلوتونیوم‌های تولید شده در خنداب در سلاح هسته‌ای خیلی درست نبود. زیرا پلوتونیومی نبود که برای ساخت سلاح هسته‌ای استفاده شود و آن‌ها علاوه به پلوتونیم۲۳۹ به پلوتونیوم ۲۴۰ هم آغشته بود که جدا کردنش که عملا سم هستند، کار ساده‌ای نیست. ضمن اینکه سوختی که بیش از یک سال بماند مناسب ساخت سلاح هسته‌ای نیست.
وی ادامه داد: بعد از برجام برای اجرای بازطراحی راکتور خنداب، باید طراحی قلب راکتور را بازنگری می‌کردیم. این بار سازمان انرژی اتمی با مشاوره و تایید طراحی‌ها توسط گروه کاری که اعضای آن را ایران، چین و آمریکا تشکیل می‌داد، بازنگری راکتور تحقیقاتی آب سنگین خنداب انجام شد.
رئیس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: دو سه سال کار‌ها اینگونه پیش رفت تا اینکه آمریکا که از برجام خارج شد و انگلیس جایگزین آن در این کارگروه شد. نکته مهم آنکه طراحی جدید مورد تایید کشور‌های هسته‌ای است.
صالحی تاکید کرد: بنابراین در آینده اگر بخواهیم برای کشور دیگر راکتور مشابه بسازیم، این تاییدیه نشان می‌دهد راکتور ایمنی است، چون تمام سرتیفیکیت‌های(تائیدیه‌های) لازم را دارد. در طراحی جدید برای اینکه شار نوتورنی را بالا ببریم حجم را کم کردیم. همچنین کالاندریای جدید جایگزین قدیمی آن شد.
راکتور تحقیقاتی خنداب پیش از برجام هم راه‌اندازی نشده بود
وی با اشاره به ساختار تشکیل دهنده راکتور مجتمع تحقیقاتی خنداب گفت: راکتور خنداب از دو قسمت عمده تشکیل می‌شود: یکی جزیره هسته‌ای که قلب راکتور است. دیگری قسمت ثانویه که خارج از گنبد است. ۵۲ سیستم مختلف بایستی تکمیل شود تا راکتور راه اندازی شود که این سبستم‌ها از سیستم‌های جانبی تا قلب راکتور را شامل می‌شود.
رئیس سازمان انرژی اتمی اظهار داشت: این ۵۲ سیستم قبلا هم کامل نبود. این تصور که راکتور خنداب کار می‌کرده و بعد برجام متوقف شده و حال دوباره قرار است راه اندازی شود، درست نیست. چون این راکتور راه نیافتاده بود. باید این ۵۲ سیستم کامل شود تا راکتور به معنای واقعیش راه بیفتد. از این ۵۲ سیستم تا به امروز ۲۰ سیستم کامل شده که عمده آن مربوط به بخش ثانویه راکتور است.
رئیس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: مجتمع خنداب هم آب سنگین تولید می‌کند و هم راکتور اراک را دربرمی گیرد. کسانی که به مسائل فنی آشنا باشند متوجه می‌شوند ایران در حوزه صنعت هسته‌ای گام بزرگی برداشته است.
به طور میانگین سالانه ۲۰۰ میلیون دلار در صنعت هسته‌ای هزینه شده است
وی با انتقاد از برخی موضع گیری‌ها در خصوص صنعت هسته‌ای کشور گفت: برخی حرف‌ها و نامهربانی‌هایی در این حوزه وجود دارد. برای مثال چندی قبل یکی از اساتید دانشگاه عنوان کرد «سالانه میلیارد‌ها دلار در صنعت هسته‌ای خرج می‌کنیم»، من دستور دادم از سال ۶۸ به بعد بودجه‌های اختصاص داده شده به سازمان انرژی اتمی را استخراج و به دلار تبدیل کردند. مبنا دلار ۱۰ هزار تومانی نیما بود که طبق آن جمعا ۶ و نیم تا ۷ میلیارد دلار در ۳۲ سال هزینه شده است که ۱ و نیم میلیارد آن فقط برای بوشهر بوده است. اگر ۷ میلیارد را تقسیم بر ۳۲ سال کنید می‌شود سالی ۲۰۰ میلیون دلار. آیا این میزان هزینه برای چنین صنعت افتخار آفرین زیاد است؟ ضمن اینکه صنعت هسته‌ای می‌تواند تضمین کننده تولید برق آینده باشد.
درآمد صادرات برق هسته‌ای می‌تواند سازمان انرژی اتمی را از بودجه بی نیاز کند
صالحی تصریح کرد: در حال حاضر بودجه سازمان انرژی اتمی به جز دو نیروگاه جدید بوشهر، باور پذیر نیست. از طرفی این صنعت ارزش افزوده تولید می‌کند. نیروگاه بوشهر قرار است ۷ هزار مگاوات برق تولید کند که صادرات آن ۷۰۰ میلیون دلار می‌شود. فقط یک بخش سازمان این رقم ارزش افزوده تولید می‌کند. ما گفتیم این پول را به سازمان بدهید و دیگر نیازی به بودجه نداریم. در این صورت سازمان انرژی اتمی اولین سازمان دولتی خواهد بود که از بودجه منفک می‌شود.
رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: ظرف سالهای آینده درآمد‌های فراوانی ایجاد خواهد شد. براین اساس صنعت هسته‌ای می‌تواند در کشف، استخراج و تولید برق نه تنها نیاز به بودجه نداشته باشد بلکه مالیات هم بدهد و نیرو‌های زیادی به کار بگیرد. با این شرایط آیا چنین صنعتی حیف نیست؟
ظاهر چالش غرب با جمهوری اسلامی هسته‌ای است، آن‌ها با اصل نظام مشکل دارند
صالحی با اشاره دلیل اصلی چالش غرب با جمهوری اسلامی اظهار داشت: ظاهر چالش ما با غرب هسته‌ای است. اگر هسته‌ای نبود موضوع دیگری را مطرح می‌کردند. آن‌ها مشکل‌شان با اصل انقلاب اسلامی است.
به زودی دستاوردهای جدیدی اعلام می‌کنیم
وی ادامه داد: در حال حاضر ما ۱۵ هزار پرسنل متخصص در این حوزه داریم. همچنین ما وارد عرصه‌های جدیدی هم شده ایم که دستاوردهای آن را به زودی اعلام می‌شود.
صالحی با اشاره خاطرات دوران دانشجویی خود گفت: ۵۰ سال قبل که دانشجو این رشته بودم، در بازدید از توانمندی هسته‌ای آرژانتین یک هزارم این پیشرفت را برای ایران در مخیله ام نداشتم. اما امروز ایران در حوزه وسیعی از این فناوری از جمله آب سنگین، اکتشاف و استخراج، طراحی راکتور و کاربردش در عرصه‌های مختلف ورود کرده است.
وی افزود: ما در چارچوب برجام، پروتکل الحاقی و پادمان با آژانس همکاری خواهیم کرد و خارج از این تعهدی نداریم. ۱۶ گزارش اخیر آژانس نشان می‌دهد ایران تعهداتش را انجام داده است. آژانس براساس گزارش‌هایی که به آن رسیده سوالاتی مطرح کرد که ما آن‌ها پاسخ دادیم. آخرین پاسخ‌ها حدود دو سه هفته قبل بود، اما جواب‌های ما در چارچوب تعهداتمان است و خارج از ما نباید انتظاری داشته باشند.
سال ۱۴۰۰ تست سرد راکتور خنداب انجام می‌شود
صالحی درباره زمانبدی تست سرد راکتور خنداب گفت: ما قبلا اعلام کرده بودیم مدل‌سازی راکتور خنداب حداقل ۵ سال طول می‌کشد؛ لذا با پیشرفت‌های صورت گرفته ما امیدواریم سال ۱۴۰۰ این امر محقق شود.
امیدمان را به همکاری دیگران وصل نمی‌کنیم
صالحی در مورد پیام راه اندازی مدار ثانویه راکتور مجتمع تحقیقاتی خنداب بیان کرد: افرادی که اهل فن هستند متوجه می‌شود ایران چه گامی در این حوزه برداشته است. طرف مقابل می‌داند اگر در این مسیر به ما کمک نکند، ایران قطعا با توانمندی داخلی راکتور خنداب را به سرانجام خواهد رساند. جدیدا همکاری‌ها خوب بوده و قول‌های مساعدی دادند و تقاضا کردند فهرست تجهیزات را به آن‌ها اعلام کنیم. ما در اینگونه کار‌های حساس امیدمان را به همکاری دیگران وصل نمی‌کنیم. چون امکان قطع همکاری وجود دارد.
صالحی درباره طرح موضوع برجام و حل بن بست موجود در سفر روحانی به ژاپن تصریح کرد: تا پیش از این فرانسوی‌ها تلاش کردند پادرمیانی کنند و پیشنهادی بدهند که دو طرف بپذیرند. طرف آمریکایی می‌گوید ما می خواهیم ایران به سمت سلاح هسته‌ای نرود و ما شرط دیگری نداریم. این چیزی است که ترامپ مطرح کرده است. از طرفی ایران می‌گوید شما طبق برجام باید تحریم‌ها را بردارید. اگر این دو شرط احراز شود بقیه مسایل دیگر، طبق سخنان روحانی گفت در ۱+۵ قابل طرح خواهد بود.
ژاپنی‌ها تمایل به پادرمیانی دارند
وی ادامه داد: پس طرح این بود که ترامپ تحریم‌ها را بردارد و جمهوری اسلامی به شیوه‌ای که آن‌ها بپذیرند بگوید دنبال سلاح هسته‌ای نمی‌رود. مثلا یک نظر این بود فتوای رهبری را رئیس جمهوری ایران و طرفین مقابل امضا کنند که ایران به سراغ سلاح هسته‌ای نمی‌رود. اینکه در ژاپن همین مسائل بوده من نمیدانم، اما ژاپنی‌ها تمایل به پادرمیانی دارند.
فعلا نتیجه‌ای حاصل نشده است
وی خاطر نشان کرد: ایران چند مورد را روشن کرده است که مذاکره مجدد در برجام معنا ندارد، تا تحریم‌ها برداشته نشود ایران اقدامی انجام نمی‌دهد. پس همین فتوای رهبری در مورد حرمت سلاح هسته‌ای را می‌توان ارائه داد یا مثلا پروتکل الحاقی تصویب کنیم. این مجموعه کل گفت‌وگو‌ها است، اما فعلا نتیجه‌ای حاصل نشده است.
وی در مورد گام پنجم کاهش تعهدات هسته‌ای اظهار داشت: مباحث فنی در برجام به گونه‌ای انجام شد که ماهیت فعالیت‌های هسته‌ای صدمه نبیند و هیچ فعالیتی که ضروری باشد زمین نماند. این اصل ما در حوزه فنی بود. ما در برجام از هیچ حقی فروگذار نکردیم. این از دستاوردهای خوب برجام است. اما محدودیت‌های پذیرفته ایم.
صالحی تاکید کرد: محدودیت‌هایی که اگر بدان عمل نکنیم اتفاقی در صنعت هسته‌ای نمی‌افتد. مثلا برای مدت محدودی فلز اورانیوم نسازیم. این کار لطمه‌ای به صنعت هسته‌ای نزد. بعد از پایان محدودیت، اختیار داریم که بسازیم یا خیر. یا پذیرفتیم ظرفیت غنی سازی را برای مدتی محدود کنیم.
غنی سازی تا تعداد ۲۰۰ هزار سو
رئیس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: قبل از برجام حداکثر تولید اورانیوم در سال ۱۰ تن بود. الان دو سال است که این رقم به ۳۰ تن رسیده است. پس اگر افق ده سالهای در نظر بگیرید ما به ۳۰۰ تن خواهیم رسید. بعد از پایان محدودیت ۱۵ ساله از ابتدای برجام شروع و چهار سال آن تمام شده است، ما به ۲۰۰ هزار سو می‌رسیم که با تولید سالانه ۳۰۰ تن اورانیوم، در این صورت کار غنی سازی تا تعداد ۲۰۰ هزار سو مقدور خواهد بود.
برداشتن گام پنجم منوط به نظر رئیس جمهوری و نتایج رصد تحولات بین المللی است
وی خاطر نشان کرد: در حال حاضر میزان انباشت اورانیوم غنی شده و سطح غنی سازی هم محدودیتی ندارد؛ بنابراین زودهنگام است که درباره گام پنجم صحبت شود. اعلام این موضوع در حیطه مسئولیت رییس جمهوری است و روحانی در این خصوص هنوز صحبت جدی نکرده است. ما پیشنهاد‌های لازم را داریم و براساس آن می‌توانیم برخی فعالیت‌ها را شتاب دهیم. ولی تصمیم برای برداشتن گام پنجم به رصد تحولات بین المللی و نظر رییس جمهوری برمی گردد.
صحبت اروپا از احتمال اجرای مکانیسم ماشه نپخته و خطرناک است
رئیس سازمان انرژی اتمی در مورد احتمال اجرای مکانیسم ماشه از سوی اروپا گفت: اروپا به دلایل مسایل امنیتی مایل است برجام پابرجام بماند. اما اینکه آیا توان حفظ آن را دارد یا خیر بحث دیگری است. اروپا نشان داد از یک ایالت آمریکا استقلال کمتری دارد. استقلال سیاسی کالیفرنیا از اتحادیه اروپا در مقابل ایالات متحده بیشتر است. پیگیری مکانیسم ماشه خلاف نیت و خواسته اروپا است. یعنی با این کار در نظر دارد برجام را از بین ببرد. این تناقص در گفتمان مقامات اروپایی است.
وی ادامه داد: افکار عمومی جهان متوجه شدند ایران بازیگر منصف، عدالت جو و متعهد به تعهداتش است و اروپا با گفتمان جدیدش دارد خود را هم ردیف آمریکا قرار می‌دهد که به تعهدات‌شان پای بند نیستند. این کار پرستیژ سیاسی اروپا را بیش از قبل خدشه دار می‌کند؛ لذا صحبت از اجرای مکانیسم ماشه نپخته و خطرناک است.
ور در باره ارزیابی از تحولات پیشرو اظهار داشت: من معتقدم جمهوری اسلامی ایران با سربلندی و عزت از این معرکه بیرون می‌آید. این استدلال درونی من است. اما براساس عالم واقعیت باید گفت بازی دارد به جا‌های خطرناک می‌رسد. ناظران بین المللی عقیده دارند تا به امروز در این بازی ایران دست برتر را داشته است. درست که این چالش مشکلات معیشتی ایجاد کرده، ولی از این چالش باید با تدبیر عبور کرد.
غنی سازی ۲۰ درصد بستگی به تصمیم مسئولان کشور دارد
صالحی در مورد تصمیم ایران برای غنی سازی ۲۰ درصدی خاطر نشان کرد: ما دیگر به محدودیت سطح غنی سازی متعهد نیستیم. این مساله بستگی به تصمیم مسئولان کشور را دارد ولی سازمان این آمادگی را دارد. اینکه چنین تصمیمی گرفته شده یا گرفته خواهد شد بسته به نظر رئیس جمهور و هیئت نظارت برجام است.
وی درباره اینکه با عدم اجرای تعهدات اروپا پس از کاهش تعهدات هسته ای، آیا می‌توان گفت این سیاست شکست خورده است گفت: محدودیت دیگری در حوزه فنی نیست، اما گام‌هایی وجود دارد. بین گام و محدودیت فرق است. برداشتن گام‌های بعدی بسته به نظر مسئولین است. گام‌های ما خیلی اثر داشتند. مثلا اندیشکده‌ها به ترامپ گفتند شما باعث شدید ایران ۷ الی ۸ سال زودتر به داده‌ها برسند. اما اینکه قدمی اروپا برداشت یا خیر بحث دیگری است. من نمیدانم در فکر آن‌ها چیست. هدف ما متوازن سازی برجام بود، چون آن‌ها به تعهدات‌شان عمل نکرده بودند.
صالحی درخصوص توجه به برگشت پذیری گام‌های کاهش تعهدات هسته‌ای عنوان کرد: ما همواره این را مدنظر قرار می‌دهیم. ولی برای مثال بحث آی آر ۶ دیگر برگشت پذیر نیستند. اما عمده اقدامات ایران برگشت پذیر هستند.
بعید است مجددا پرونده ایران به شورای امنیت برود
رئیس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این سوال که آیا با رفتن پرونده ایران به شورای امنیت، دکترین هسته‌ای ما تعییر می‌کنداظهار داشت: ان‌شاءالله که به شورای امنیت نمی‌رود. این اتفاق به نفع هیچ کسی نخواهد بود. به اندازه کافی عقلا صدایشان در محیط بین الملل رسا خواهد شد که نگذارند چنین اتفاقی بیفتد. هیچ کسی دیگر عواقب چنین اتفاقی رو نمی‌تواند پیش بینی کند و بعید است به این به آنجا برسد.
هرچه در برجام جلوتر می‌رویم کار پیچیده‌تر می‌شود
وی در خصوص احتمال خروج ایران برجام گفت: اگر قرار باشد هیچ اتفاقی در بحث اجرای تعهدات برجام نیفتد، ایران تصمیم مقتضی را می‌گیرد. ما فکر کنیم طرف مقابل در فرصت باقی مانده کاری انجام دهد تا مساله پیچیده‌تر نشود. چون هرچه جلوتر برویم موضوع پیچیده‌تر می‌شود و اگر دنبال نفع جمعی هستیم باید درصدد این کار برآیند.
به گزارش خبرنگار گروه سیاسی ، علی‌اکبر صالحی عصر امروز پس از راه‌اندازی مدار ثانویه رآکتور تحقیقاتی آب سنگین مدرن‌شده اراک، در یک نشست خبری با حضور اصحاب رسانه حضور یافت و ضمن تشکر از مسئولان این هسته‌ای، استاندار استان مرکزی و فرماندار خنداب، گفت: امروز شاهد یک اتفاق بزرگ هستیم.وی افزود: از ۲۰ سال قبل فعالیت راکتور تحقیقاتی آب سنگین خنداب شروع شد. همکاران ایرانی با همکاری روس‌ها طرح قدیمی را باز نویسی و کار را آغاز کردند. طرح اولیه از روسیه اما ادامه کار با ایرانیان بود.
رئیس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: تا قبل از برجام ۱۶ سال روی راکتور کار می‌شد اما چون طراحی آن قدیمی بود آزمایشات و تولیدات لازم را به ما نمی‌داد زیرا جمعیت نوترونی راکتور طراحی سابق پایین بود و نمی‌توانیسنم خیلی از رادیو ایزتوپ‌های موردنیاز را تولید کنیم و خیلی از تست‌ها هم قابل انجام نبود.
وی تصریح کرد: در گفت‌وگو با طرف‌های ۱+۵ قرار شد در طراحی راکتور مجتمع تحقیقاتی خنداب اراک بازنگری کنیم. زیرا آن‌ها معتقد بودند این راکتور در سال، ۸ کیلو گرم پلوتونیم تولید می‌کند که برای حداقل ساخت سلاح هسته‌ای پلوتونیمی همان ۸ - ۹ کیلوگرم نیاز است. چاره کار این بود که با بازنگری در طراحی راکتور، تولید پلوتونیم را از طریق بالا بردن غنای اورانیوم کم کنیم. این کار نظر آن‌ها را جلب کرد.
صالحی تاکید کرد: در حالی که از منظر ما طبق فتوای مقام معظم رهبری ساخت، انباشت و به کارگیری سلاح‌های کشتارجمعی از جمله سلاح هسته‌ای حرام است؛ لذا با تغییر در طراحی، هم نگرانی آن‌ها را برطرف و هم خواسته‌های خود را مطرح کردیم. با طراحی جدید جمعیت نوتورونی چند برابر می‌شد. این کار فضای بیشتری برای آزمایش‌های گوناگون را فراهم می‌کرد.
رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: با طراحی جدید، امکان تولید کوبارت ۶۰ فراهم شد که می‌تواند منبع درآمد خوبی برای ما باشد. چون سالانه چند صد هزار دلار کوبارت ۶۰ از خارج می‌خریم.
بهانه گروه ۱+۵ برای بازطراحی راکتور خنداب
وی با اشاره به بهانه گروه ۱+۵ برای بازطراحی راکتور خنداب بیان کرد: از نظر علمی استدلال آن‌ها برای استفاده پلوتونیوم‌های تولید شده در خنداب در سلاح هسته‌ای خیلی درست نبود. زیرا پلوتونیومی نبود که برای ساخت سلاح هسته‌ای استفاده شود و آن‌ها علاوه به پلوتونیم۲۳۹ به پلوتونیوم ۲۴۰ هم آغشته بود که جدا کردنش که عملا سم هستند، کار ساده‌ای نیست. ضمن اینکه سوختی که بیش از یک سال بماند مناسب ساخت سلاح هسته‌ای نیست.
وی ادامه داد: بعد از برجام برای اجرای بازطراحی راکتور خنداب، باید طراحی قلب راکتور را بازنگری می‌کردیم. این بار سازمان انرژی اتمی با مشاوره و تایید طراحی‌ها توسط گروه کاری که اعضای آن را ایران، چین و آمریکا تشکیل می‌داد، بازنگری راکتور تحقیقاتی آب سنگین خنداب انجام شد.
رئیس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: دو سه سال کار‌ها اینگونه پیش رفت تا اینکه آمریکا که از برجام خارج شد و انگلیس جایگزین آن در این کارگروه شد. نکته مهم آنکه طراحی جدید مورد تایید کشور‌های هسته‌ای است.
صالحی تاکید کرد: بنابراین در آینده اگر بخواهیم برای کشور دیگر راکتور مشابه بسازیم، این تاییدیه نشان می‌دهد راکتور ایمنی است، چون تمام سرتیفیکیت‌های(تائیدیه‌های) لازم را دارد. در طراحی جدید برای اینکه شار نوتورنی را بالا ببریم حجم را کم کردیم. همچنین کالاندریای جدید جایگزین قدیمی آن شد.
راکتور تحقیقاتی خنداب پیش از برجام هم راه‌اندازی نشده بود
وی با اشاره به ساختار تشکیل دهنده راکتور مجتمع تحقیقاتی خنداب گفت: راکتور خنداب از دو قسمت عمده تشکیل می‌شود: یکی جزیره هسته‌ای که قلب راکتور است. دیگری قسمت ثانویه که خارج از گنبد است. ۵۲ سیستم مختلف بایستی تکمیل شود تا راکتور راه اندازی شود که این سبستم‌ها از سیستم‌های جانبی تا قلب راکتور را شامل می‌شود.
رئیس سازمان انرژی اتمی اظهار داشت: این ۵۲ سیستم قبلا هم کامل نبود. این تصور که راکتور خنداب کار می‌کرده و بعد برجام متوقف شده و حال دوباره قرار است راه اندازی شود، درست نیست. چون این راکتور راه نیافتاده بود. باید این ۵۲ سیستم کامل شود تا راکتور به معنای واقعیش راه بیفتد. از این ۵۲ سیستم تا به امروز ۲۰ سیستم کامل شده که عمده آن مربوط به بخش ثانویه راکتور است.
تکمیل بخش ثانویه راکتور اراک
صالحی افزود: امروز بخش ثانویه راکتور کامل شده است. بخش عمده اتاق کنترل بخش اولیه هم انجام شده و ظرف ۶ ماه آینده اتاق کنترل اصلی راکتور به پایان می‌رسد. ۱۴ سیستم دیگر باقی مانده از ۵۲ سیستمی که اشاره شد، طراحی و سفارش ساخت آن‌ها داده شده و برخی هم ساخته شده و باید نصب شود. ۱۸ سیستم دیگر در مرحله طراحی است و به عقد قرارداد نرسیده است که امیدواریم ظرف یکسال آینده کامل شود. پس از آن می‌شود تست سرد را با این راکتور آغاز کرد.
صالحی افزود: امروز بخش ثانویه راکتور کامل شده است. بخش عمده اتاق کنترل بخش اولیه هم انجام شده و ظرف ۶ ماه آینده اتاق کنترل اصلی راکتور به پایان می‌رسد. ۱۴ سیستم دیگر باقی مانده از ۵۲ سیستمی که اشاره شد، طراحی و سفارش ساخت آن‌ها داده شده و برخی هم ساخته شده و باید نصب شود. ۱۸ سیستم دیگر در مرحله طراحی است و به عقد قرارداد نرسیده است که امیدواریم ظرف یکسال آینده کامل شود. پس از آن می‌شود تست سرد را با این راکتور آغاز کرد.
راکتور خنداب مشابه راکتور بوشهر و فقط در اندازه‌ای کوچکتر است
صالحی در مورد تفاوت راکتور تحقیقاتی خنداب با راکتور تهران بیان کرد: راکتور تهران ساده است و پیچیدگی خنداب را ندارد. راکتور خنداب عین راکتور قدرت و عملا مشابه بوشهر است فقط اندازه آن کوچک شده است؛ لذا این مساله جای افتخار دارد. زیرا متخصصان ایرانی توانستند راکتوری با این پیچیدگی را طراحی کنند. تا جایی که یکی از دانشمندان انگلیسی کار گروه طراحی، نسبت به این توانایی ایرانیان ابراز شگفتی کرد.
صالحی در مورد تفاوت راکتور تحقیقاتی خنداب با راکتور تهران بیان کرد: راکتور تهران ساده است و پیچیدگی خنداب را ندارد. راکتور خنداب عین راکتور قدرت و عملا مشابه بوشهر است فقط اندازه آن کوچک شده است؛ لذا این مساله جای افتخار دارد. زیرا متخصصان ایرانی توانستند راکتوری با این پیچیدگی را طراحی کنند. تا جایی که یکی از دانشمندان انگلیسی کار گروه طراحی، نسبت به این توانایی ایرانیان ابراز شگفتی کرد.
رئیس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: مجتمع خنداب هم آب سنگین تولید می‌کند و هم راکتور اراک را دربرمی گیرد. کسانی که به مسائل فنی آشنا باشند متوجه می‌شوند ایران در حوزه صنعت هسته‌ای گام بزرگی برداشته است.
به طور میانگین سالانه ۲۰۰ میلیون دلار در صنعت هسته‌ای هزینه شده است
وی با انتقاد از برخی موضع گیری‌ها در خصوص صنعت هسته‌ای کشور گفت: برخی حرف‌ها و نامهربانی‌هایی در این حوزه وجود دارد. برای مثال چندی قبل یکی از اساتید دانشگاه عنوان کرد «سالانه میلیارد‌ها دلار در صنعت هسته‌ای خرج می‌کنیم»، من دستور دادم از سال ۶۸ به بعد بودجه‌های اختصاص داده شده به سازمان انرژی اتمی را استخراج و به دلار تبدیل کردند. مبنا دلار ۱۰ هزار تومانی نیما بود که طبق آن جمعا ۶ و نیم تا ۷ میلیارد دلار در ۳۲ سال هزینه شده است که ۱ و نیم میلیارد آن فقط برای بوشهر بوده است. اگر ۷ میلیارد را تقسیم بر ۳۲ سال کنید می‌شود سالی ۲۰۰ میلیون دلار. آیا این میزان هزینه برای چنین صنعت افتخار آفرین زیاد است؟ ضمن اینکه صنعت هسته‌ای می‌تواند تضمین کننده تولید برق آینده باشد.
درآمد صادرات برق هسته‌ای می‌تواند سازمان انرژی اتمی را از بودجه بی نیاز کند
صالحی تصریح کرد: در حال حاضر بودجه سازمان انرژی اتمی به جز دو نیروگاه جدید بوشهر، باور پذیر نیست. از طرفی این صنعت ارزش افزوده تولید می‌کند. نیروگاه بوشهر قرار است ۷ هزار مگاوات برق تولید کند که صادرات آن ۷۰۰ میلیون دلار می‌شود. فقط یک بخش سازمان این رقم ارزش افزوده تولید می‌کند. ما گفتیم این پول را به سازمان بدهید و دیگر نیازی به بودجه نداریم. در این صورت سازمان انرژی اتمی اولین سازمان دولتی خواهد بود که از بودجه منفک می‌شود.
رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: ظرف سالهای آینده درآمد‌های فراوانی ایجاد خواهد شد. براین اساس صنعت هسته‌ای می‌تواند در کشف، استخراج و تولید برق نه تنها نیاز به بودجه نداشته باشد بلکه مالیات هم بدهد و نیرو‌های زیادی به کار بگیرد. با این شرایط آیا چنین صنعتی حیف نیست؟
ظاهر چالش غرب با جمهوری اسلامی هسته‌ای است، آن‌ها با اصل نظام مشکل دارند
صالحی با اشاره دلیل اصلی چالش غرب با جمهوری اسلامی اظهار داشت: ظاهر چالش ما با غرب هسته‌ای است. اگر هسته‌ای نبود موضوع دیگری را مطرح می‌کردند. آن‌ها مشکل‌شان با اصل انقلاب اسلامی است.
به زودی دستاوردهای جدیدی اعلام می‌کنیم
وی ادامه داد: در حال حاضر ما ۱۵ هزار پرسنل متخصص در این حوزه داریم. همچنین ما وارد عرصه‌های جدیدی هم شده ایم که دستاوردهای آن را به زودی اعلام می‌شود.
صالحی با اشاره خاطرات دوران دانشجویی خود گفت: ۵۰ سال قبل که دانشجو این رشته بودم، در بازدید از توانمندی هسته‌ای آرژانتین یک هزارم این پیشرفت را برای ایران در مخیله ام نداشتم. اما امروز ایران در حوزه وسیعی از این فناوری از جمله آب سنگین، اکتشاف و استخراج، طراحی راکتور و کاربردش در عرصه‌های مختلف ورود کرده است.
چگونه واکنش نشان دادن را ایران بلد است
رئیس سازمان انرژی اتمی درباره اظهارات اخیر گروسی مدیرکل جدید آژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی براینکه سوالاتی باقی مانده است که ایران باید به آن‌ها جواب دهد گفت: من با مدیرکل جدید سازمان بین المللی انرژی اتمی از قبل آشنا بودم. گروسی شخصیتی است که اشراف خوبی به مسایل آژانس دارد و گفته است جانب انصاف را خواهد گرفت و تحت فشار کشور‌های صاحب نفوذ نخواهد رفت. او می‌داند اگر قرار باشد به گونه دیگری عمل شود ایران بلد است چگونه واکنش نشان دهد.
رئیس سازمان انرژی اتمی درباره اظهارات اخیر گروسی مدیرکل جدید آژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی براینکه سوالاتی باقی مانده است که ایران باید به آن‌ها جواب دهد گفت: من با مدیرکل جدید سازمان بین المللی انرژی اتمی از قبل آشنا بودم. گروسی شخصیتی است که اشراف خوبی به مسایل آژانس دارد و گفته است جانب انصاف را خواهد گرفت و تحت فشار کشور‌های صاحب نفوذ نخواهد رفت. او می‌داند اگر قرار باشد به گونه دیگری عمل شود ایران بلد است چگونه واکنش نشان دهد.
وی افزود: ما در چارچوب برجام، پروتکل الحاقی و پادمان با آژانس همکاری خواهیم کرد و خارج از این تعهدی نداریم. ۱۶ گزارش اخیر آژانس نشان می‌دهد ایران تعهداتش را انجام داده است. آژانس براساس گزارش‌هایی که به آن رسیده سوالاتی مطرح کرد که ما آن‌ها پاسخ دادیم. آخرین پاسخ‌ها حدود دو سه هفته قبل بود، اما جواب‌های ما در چارچوب تعهداتمان است و خارج از ما نباید انتظاری داشته باشند.
سال ۱۴۰۰ تست سرد راکتور خنداب انجام می‌شود
صالحی درباره زمانبدی تست سرد راکتور خنداب گفت: ما قبلا اعلام کرده بودیم مدل‌سازی راکتور خنداب حداقل ۵ سال طول می‌کشد؛ لذا با پیشرفت‌های صورت گرفته ما امیدواریم سال ۱۴۰۰ این امر محقق شود.
امیدمان را به همکاری دیگران وصل نمی‌کنیم
صالحی در مورد پیام راه اندازی مدار ثانویه راکتور مجتمع تحقیقاتی خنداب بیان کرد: افرادی که اهل فن هستند متوجه می‌شود ایران چه گامی در این حوزه برداشته است. طرف مقابل می‌داند اگر در این مسیر به ما کمک نکند، ایران قطعا با توانمندی داخلی راکتور خنداب را به سرانجام خواهد رساند. جدیدا همکاری‌ها خوب بوده و قول‌های مساعدی دادند و تقاضا کردند فهرست تجهیزات را به آن‌ها اعلام کنیم. ما در اینگونه کار‌های حساس امیدمان را به همکاری دیگران وصل نمی‌کنیم. چون امکان قطع همکاری وجود دارد.
صالحی درباره طرح موضوع برجام و حل بن بست موجود در سفر روحانی به ژاپن تصریح کرد: تا پیش از این فرانسوی‌ها تلاش کردند پادرمیانی کنند و پیشنهادی بدهند که دو طرف بپذیرند. طرف آمریکایی می‌گوید ما می خواهیم ایران به سمت سلاح هسته‌ای نرود و ما شرط دیگری نداریم. این چیزی است که ترامپ مطرح کرده است. از طرفی ایران می‌گوید شما طبق برجام باید تحریم‌ها را بردارید. اگر این دو شرط احراز شود بقیه مسایل دیگر، طبق سخنان روحانی گفت در ۱+۵ قابل طرح خواهد بود.
ژاپنی‌ها تمایل به پادرمیانی دارند
وی ادامه داد: پس طرح این بود که ترامپ تحریم‌ها را بردارد و جمهوری اسلامی به شیوه‌ای که آن‌ها بپذیرند بگوید دنبال سلاح هسته‌ای نمی‌رود. مثلا یک نظر این بود فتوای رهبری را رئیس جمهوری ایران و طرفین مقابل امضا کنند که ایران به سراغ سلاح هسته‌ای نمی‌رود. اینکه در ژاپن همین مسائل بوده من نمیدانم، اما ژاپنی‌ها تمایل به پادرمیانی دارند.
فعلا نتیجه‌ای حاصل نشده است
وی خاطر نشان کرد: ایران چند مورد را روشن کرده است که مذاکره مجدد در برجام معنا ندارد، تا تحریم‌ها برداشته نشود ایران اقدامی انجام نمی‌دهد. پس همین فتوای رهبری در مورد حرمت سلاح هسته‌ای را می‌توان ارائه داد یا مثلا پروتکل الحاقی تصویب کنیم. این مجموعه کل گفت‌وگو‌ها است، اما فعلا نتیجه‌ای حاصل نشده است.
وی در مورد گام پنجم کاهش تعهدات هسته‌ای اظهار داشت: مباحث فنی در برجام به گونه‌ای انجام شد که ماهیت فعالیت‌های هسته‌ای صدمه نبیند و هیچ فعالیتی که ضروری باشد زمین نماند. این اصل ما در حوزه فنی بود. ما در برجام از هیچ حقی فروگذار نکردیم. این از دستاوردهای خوب برجام است. اما محدودیت‌های پذیرفته ایم.
صالحی تاکید کرد: محدودیت‌هایی که اگر بدان عمل نکنیم اتفاقی در صنعت هسته‌ای نمی‌افتد. مثلا برای مدت محدودی فلز اورانیوم نسازیم. این کار لطمه‌ای به صنعت هسته‌ای نزد. بعد از پایان محدودیت، اختیار داریم که بسازیم یا خیر. یا پذیرفتیم ظرفیت غنی سازی را برای مدتی محدود کنیم.
غنی سازی تا تعداد ۲۰۰ هزار سو
رئیس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: قبل از برجام حداکثر تولید اورانیوم در سال ۱۰ تن بود. الان دو سال است که این رقم به ۳۰ تن رسیده است. پس اگر افق ده سالهای در نظر بگیرید ما به ۳۰۰ تن خواهیم رسید. بعد از پایان محدودیت ۱۵ ساله از ابتدای برجام شروع و چهار سال آن تمام شده است، ما به ۲۰۰ هزار سو می‌رسیم که با تولید سالانه ۳۰۰ تن اورانیوم، در این صورت کار غنی سازی تا تعداد ۲۰۰ هزار سو مقدور خواهد بود.
برداشتن گام پنجم منوط به نظر رئیس جمهوری و نتایج رصد تحولات بین المللی است
وی خاطر نشان کرد: در حال حاضر میزان انباشت اورانیوم غنی شده و سطح غنی سازی هم محدودیتی ندارد؛ بنابراین زودهنگام است که درباره گام پنجم صحبت شود. اعلام این موضوع در حیطه مسئولیت رییس جمهوری است و روحانی در این خصوص هنوز صحبت جدی نکرده است. ما پیشنهاد‌های لازم را داریم و براساس آن می‌توانیم برخی فعالیت‌ها را شتاب دهیم. ولی تصمیم برای برداشتن گام پنجم به رصد تحولات بین المللی و نظر رییس جمهوری برمی گردد.
صحبت اروپا از احتمال اجرای مکانیسم ماشه نپخته و خطرناک است
استقلال سیاسی کالیفرنیا از اتحادیه اروپا در مقابل ایالات متحده بیشتر است
وی ادامه داد: افکار عمومی جهان متوجه شدند ایران بازیگر منصف، عدالت جو و متعهد به تعهداتش است و اروپا با گفتمان جدیدش دارد خود را هم ردیف آمریکا قرار می‌دهد که به تعهدات‌شان پای بند نیستند. این کار پرستیژ سیاسی اروپا را بیش از قبل خدشه دار می‌کند؛ لذا صحبت از اجرای مکانیسم ماشه نپخته و خطرناک است.
ور در باره ارزیابی از تحولات پیشرو اظهار داشت: من معتقدم جمهوری اسلامی ایران با سربلندی و عزت از این معرکه بیرون می‌آید. این استدلال درونی من است. اما براساس عالم واقعیت باید گفت بازی دارد به جا‌های خطرناک می‌رسد. ناظران بین المللی عقیده دارند تا به امروز در این بازی ایران دست برتر را داشته است. درست که این چالش مشکلات معیشتی ایجاد کرده، ولی از این چالش باید با تدبیر عبور کرد.
صالحی ادامه داد: اگر با همین تدبیر پیش رویم قطعا پیروز میدان خواهیم بود. لذا چه از بعد منطقی و از بعد منویات درونی، من فکر می‌کنم جمهوری اسلامی ایران با صبوری اگر پیش رود از میدان سربلند بیرون خواهد آمد. ایران تا به اینجا ارزان سربلندی را به دست نیاورده است. زمانی که بیرون می‌روید متوجه می‌شدید ایران مقتدر و سربلند است. به هر حکومتی تا این حد فشار وارد می‌شد فرومی پاشید، اما چون نظام و حکومت آن از مردم برآمده، پایدار باقی مانده است.
غنی سازی ۲۰ درصد بستگی به تصمیم مسئولان کشور دارد
صالحی در مورد تصمیم ایران برای غنی سازی ۲۰ درصدی خاطر نشان کرد: ما دیگر به محدودیت سطح غنی سازی متعهد نیستیم. این مساله بستگی به تصمیم مسئولان کشور را دارد ولی سازمان این آمادگی را دارد. اینکه چنین تصمیمی گرفته شده یا گرفته خواهد شد بسته به نظر رئیس جمهور و هیئت نظارت برجام است.
وی درباره اینکه با عدم اجرای تعهدات اروپا پس از کاهش تعهدات هسته ای، آیا می‌توان گفت این سیاست شکست خورده است گفت: محدودیت دیگری در حوزه فنی نیست، اما گام‌هایی وجود دارد. بین گام و محدودیت فرق است. برداشتن گام‌های بعدی بسته به نظر مسئولین است. گام‌های ما خیلی اثر داشتند. مثلا اندیشکده‌ها به ترامپ گفتند شما باعث شدید ایران ۷ الی ۸ سال زودتر به داده‌ها برسند. اما اینکه قدمی اروپا برداشت یا خیر بحث دیگری است. من نمیدانم در فکر آن‌ها چیست. هدف ما متوازن سازی برجام بود، چون آن‌ها به تعهدات‌شان عمل نکرده بودند.
صالحی درخصوص توجه به برگشت پذیری گام‌های کاهش تعهدات هسته‌ای عنوان کرد: ما همواره این را مدنظر قرار می‌دهیم. ولی برای مثال بحث آی آر ۶ دیگر برگشت پذیر نیستند. اما عمده اقدامات ایران برگشت پذیر هستند.
بعید است مجددا پرونده ایران به شورای امنیت برود
رئیس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این سوال که آیا با رفتن پرونده ایران به شورای امنیت، دکترین هسته‌ای ما تعییر می‌کنداظهار داشت: ان‌شاءالله که به شورای امنیت نمی‌رود. این اتفاق به نفع هیچ کسی نخواهد بود. به اندازه کافی عقلا صدایشان در محیط بین الملل رسا خواهد شد که نگذارند چنین اتفاقی بیفتد. هیچ کسی دیگر عواقب چنین اتفاقی رو نمی‌تواند پیش بینی کند و بعید است به این به آنجا برسد.
هرچه در برجام جلوتر می‌رویم کار پیچیده‌تر می‌شود
وی در خصوص احتمال خروج ایران برجام گفت: اگر قرار باشد هیچ اتفاقی در بحث اجرای تعهدات برجام نیفتد، ایران تصمیم مقتضی را می‌گیرد. ما فکر کنیم طرف مقابل در فرصت باقی مانده کاری انجام دهد تا مساله پیچیده‌تر نشود. چون هرچه جلوتر برویم موضوع پیچیده‌تر می‌شود و اگر دنبال نفع جمعی هستیم باید درصدد این کار برآیند.
صالحی در پاسخ به سوال میزان درباره تحقق هدف‌گذاری تولید ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای، گفت: نیروگاه‌های هسته‌ای گران قیمت هستند. برای تولید هزار مگاوات برق هسته‌ای نیاز به حدود ۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری لازم دارد که این رقم برای ۳۰ هزار مگاوات به ۱۰۰ میلیارد دلار می‌رسد.
وی افزود: بر این اساس برنامه تولید این مقدار برق هسته ای، برای کوتاه مدت نیست. در حال حاضر هزار مگاوات برق هسته‌ای تولید می‌کنیم و همچنین ساخت نیروگاه برای تولید ۲ هزار مگاوات در حال انجام است.
رئیس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: با روند پیشرفت کنونی ۶ سال دیگر نیروگاه شماره ۲ بوشهر وارد مدار خواهد شد و دو سال پس از آن نیروگاه شماره ۳ بوشهر به بهره برداری می‌رسد.
صالحی با اشاره شرایط اقتصادی کشور تاکید کرد: برای رسیدن به تولید ۲۰ هزار مگاوات برق باید وضعیت اقتصادی به گونه‌ای باشد که اجاره این سرمایه گذاری را به ما بدهد؛ لذا در شرایطی نیستیم که برای این میزان تولید برق سرمایه‌گذاری کنیم.
وی با بیان اینکه آمریکا اجازه ورود کره جنوبی به حوزه سرمایه‌گذاری در تولید برق در ایران را نداد، افزود: پس از اجرای برجام کره‌ای‌ها اعلام کردند ما برای شما ۴ راکتور هزار مگاواتی می‌سازیم. من به آن‌ها پاسخ دادم خیلی محکم حرف نزنید اول باید از آمریکا اجازه بگیرید.
صالحی ادامه داد: در نهایت آمریکا مانع کار کره جنوبی در ایران شد. اکنون هم غربی‌ها در این حوزه قدمی جلو نگذاشته اند و ما با چین و روسیه در زمینه همکاری می‌کنیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی خاطر نشان کرد: به دلیل جغرافیای خشک و نیمه خشک ایران، برنامه ما ساخت راکتور‌های کوچک و متوسط با همکاری چین و روسیه است. زیرا نیروگاه‌های هسته‌ای بزرگ نیاز به آب دارند و در این حالت فقط باید در شمال یا جنوب ساخته شوند. اما ما تصمیم داریم در سایر استان‌ها نیز ساخته شود که در این صورت باید اندازه نیروگاه‌های کوچک یا متوسط باشند.
وی افزود: بر این اساس برنامه تولید این مقدار برق هسته ای، برای کوتاه مدت نیست. در حال حاضر هزار مگاوات برق هسته‌ای تولید می‌کنیم و همچنین ساخت نیروگاه برای تولید ۲ هزار مگاوات در حال انجام است.
رئیس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: با روند پیشرفت کنونی ۶ سال دیگر نیروگاه شماره ۲ بوشهر وارد مدار خواهد شد و دو سال پس از آن نیروگاه شماره ۳ بوشهر به بهره برداری می‌رسد.
صالحی با اشاره شرایط اقتصادی کشور تاکید کرد: برای رسیدن به تولید ۲۰ هزار مگاوات برق باید وضعیت اقتصادی به گونه‌ای باشد که اجاره این سرمایه گذاری را به ما بدهد؛ لذا در شرایطی نیستیم که برای این میزان تولید برق سرمایه‌گذاری کنیم.
آمریکا اجازه ورود کره جنوبی به حوزه سرمایه‌گذاری در تولید برق در ایران را نداد
صالحی ادامه داد: در نهایت آمریکا مانع کار کره جنوبی در ایران شد. اکنون هم غربی‌ها در این حوزه قدمی جلو نگذاشته اند و ما با چین و روسیه در زمینه همکاری می‌کنیم.
برنامه ما ساخت راکتور‌های کوچک و متوسط با همکاری چین و روسیه است
به گزارش میزان، رآکتور تحقیقاتی آب سنگین مدرن‌شده خُنداب اراک با هدف کسب تجربه و دانش فنی در طراحی و ساخت رآکتور‌های اتمی، تربیت نیروی انسانی متخصص، ایجاد امکانات تحقیق و توسعه در زمینه‌های فیزیک نوترون، ترموهیدرولیک و درمان و تولید رادیو ایزوتوپ در جهت مصارف پزشکی، صنعتی و کشاورزی در حال تکمیل طراحی و ساخت است.
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *