گزارش کمیسیون مدیریت اسلامی/ ارائه ۱۱ عنوان مقاله

به ، کمیسیون مدیریت اسلامی یکشنبه ۱۰ آبان به ریاست دکتر غلامرضا گودرزی و دکتر میثم لطیفی دانشیاران دانشگاه امام صادق(ع) در سومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی  با ارائه ۱۱ عنوان مقاله برگزار شد.

در این کمیسیون که از ساعت ۱۳ آغاز به کار کرد و تا ساعت ۱۷:۳۰ در دو نوبت برپا شد، ابتدا دکتر علیرضا علی احمدی استاد دانشگاه علم و صنعت در خصوص متدولوژی تبیین نقش مبانی و اصول ارزش های اسلامی در طراحی ارکان جهت ساز برنامه های راهبردی به ارایه مقاله پرداخت.

وی در بخشی از مقاله خود گفت: طراحی و تدوین اثربخش برنامه‌های راهبردی در سطح ملّی تا منطقه‌ای، از وزارت‌خانه تا سازمان حکومتی، از ضروری‌ترین اولویت‌ها در جهت تحقق سیاست‌ها و اهداف نظام اسلامی است. هم چنین دین اسلام، به عنوان کامل ترین دین، اصول ارزش‌ها و سیاست‌هایی را برای اداره جامعه‌ی بشری ارائه داده است که اجرای آنها سعادت بشری را محقق خواهد نمود. لذا در این پژوهش، تلاش شده است تا نحوه اثرگذاری مبانی و اصول ارزش‌های اسلامی و دستاوردهای عقل سلیم بشری در ارکان جهت‌ساز برنامه‌های حوزه‌های مختلف حاکمیتی تبیین گردد.

علی احمدی افزود: به این منظور متدولوژی برای تدوین ارکان جهت‌ساز برنامه‌های حاکمیتی پیشنهاد شده است که از طریق آن اصول و ارزش‌های اسلامی و رویکردهای مبتنی بر علم و فناوری به طور ساختارمند در تدوین اجزاء مختلف ارکان جهت‌ساز (چشم‌انداز، ماموریت‌ها، اهداف عالیه، اهداف کیفی و کمّی) مورد استفاده قرار خواهد گرفت. همچنین متدولوژی پیشنهادی در تدوین ارکان جهت‌ساز برنامه‌های راهبردی حوزه‌های کلان اقتصادی و اجتماعی کشور بکار گرفته شده و فقط نتایج بخش کلان اقتصادی آن در این مقاله گزارش شده است.

در ادامه کمیسیون نوبت به حمیدرضا عریضی دانشیار دانشگاه اصفهان رسید تا مقاله خود با موضوع ویژگی های مدیریت از دیدگاه اسلام؛ ساخت و اعتبار یابی ابزار مدیریت اسلامی که با همکاری هاجر مساح دانشجوی دکترای روانشناسی دانشگاه اصفهان جمع آوری شده بود را ارایه کند.

وی در بخشی از این مقاله اظهارداشت: مدیریت از لوازم اصلی زندگی است و ترویج نگرش هابیلی امری اساسی درموفقیت آن به حساب می­آید؛ برهمین اساس مدیران اسلامی، باید وظایف خود را به عنوان امانتی گران­بار تصور کنند و با چشم طمع به مدیریت ننگرند. در یک نظام­ اسلامی، مدیران اسلامی دلسوزانه در تلاش هستند که حکومت را در مسیر خدایی­اش یار و مددکار باشند؛ این امر مسیر نیست مگر آن که مدیران وظایف شرعی خود را بشناسد و براساس آن عمل کنند. از زمان حضرت آدم دو نگرش هابیلی و قابیلی پدید آمد.

عریضی افزود: پیروان تفکر هابیلی خود را درقبال انسان ها مسئول می­دانند؛ اما تفکر قابیلی درتلاش برای مخدوش کردن کرامت انسانی است. بحث در حوزه مدیریت اسلامی، مدیران را از ویژگی­های اسلامی در حوزه مدیریت آگاه می­کند. پژوهش حاضر به پایایی سنجی و اعتباریابی پرسشنامه مدیریت اسلامی در نمونه­ای از مدیران پرداخت. به­منظور تهیه پرسشنامه مدیریت اسلامی ابتدا مخزنی ۴۰۰ سوالی بر اساس محتوای متون دینی و اسلامی(از جمله قرآن و نهج­البلاغه) تهیه گردید و پس از احراز اعتبار صوری پرسشنامه توسط اساتید، فرم نهایی به منظور اجرا تهیه شد.

وی با بیان اینکه به منظور اجرایی کردن ابزار ۱۴۳ نفر از مدیران و سرپرستان شرکت ملی گاز ایران از ۵ استان تهران، اصفهان، مازندران، چهارمحال بختیاری و یزد انتخاب شدند، خاطرنشان کرد: برای تحلیل داده­ها از نرم ­افزار لیزرل استفاده گردید.

دانشیار دانشگاه اصفهان عنوان کرد: با توجه به این­که تمام سوالات پرسشنامه مدیریت اسلامی بر اساس متون معتیر دینی حاصل شده است، ابزاری مناسب در جهت سنجش ویژگی­هایی از مدیریت است که در حوزه اسلامی مورد تاکید هستند. این ویژگی ها ناظر بر ارزش های اسلامی مطرح در حوزه مدیریت هستند که به اعتبار متون دینی و در ادامه تحلیل آماری پژوهش قابل استناد در حوزه اسلامی هستند.

در ادامه این نشست دکتر زهره موسی زاده استادیار دانشگاه امام صادق _(ع) به ارایه مقاله ای با عنوان مقایسه عوامل مدیریتی موثر برسکوت سازمانی از منظر علم مدیریت و دیدگاه اسلام که با همکاری دکتر منیر حق خواه استادیار دانشگاه امام صادق _(ع) و مریم سلطان زاده پسیان کارشناس ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه امام صادق _(ع) پرداخت.

موسی زاده در بخشی از ارایه مقاله خود گفت: پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی عوامل مدیریتی موثر بر سکوت سازمانی از منظر علم مدیریت و دیدگاه اسلام با روش تحلیل متن انجام گردید. جامعه آماری این پژوهش قرآن کریم و روایات ائمه معصومین (علیهم­السلام) و متخصصین علوم دینی و علوم تربیتی بود. نمونه آماری به روش نمونه­گیری هدفمند انتخاب شد و آن دسته از آیات و روایاتی به کار گرفته شد که با موضوع ارتباط داشتند و در بخش متخصصین شامل ۱۱ نفر از متخصصین علوم دینی و علوم تربیتی بود.

پس از آن دکتر یوسف محمدی مقدم استادیار دانشگاه علوم انتظامی به تشریح مقاله ای در خصوص کشف چگونگی استراتژی شهادت در وصایای شهدای نیروی انتظامی استان فارس که با همکاری سید محسن زهری بیدگلی دانشجوی دکترا جامعه شناسی دانشگاه شیراز گردآوری شده بود پرداخت.

در ادامه حاضرین در نشست استراحتی کوتاه داشتند و از ساعت ۱۵:۳۰ نوبت دوم کمیسیون مدیریت اسلامی آغاز شد.

در نوبت دوم این کمیسیون اولین ارایه دهنده مقاله دکتر نیکو دیالمه استادیار دانشگاه امام صادق (ع) بود که راجع به تکینکهای بازدارنده از تعارضات ضد کارکرد در سازمان با تاکید بر آموزه های اسلامی اظهارات خود را بیان کرد.

دیالمه در قسمتی از اظهارات خود گفت: تعارض به صورت یک رفتار منفی می­تواند در سازمان­ها بروز یافته و موجب اتلاف وقت و نیروی افراد و گروه­ها و انحراف فعالیت­های سازمانی از اهداف شود. بنابراین تا آنجا که پیشگیری از این­گونه رفتارها در سازمان­ها، امری اجتناب ناپذیر به­نظر می­آید، سازمان­های اسلامی به دلیل تفاوت اهداف و زمینه­های فکری و فرهنگی با سازمان­های غیراسلامی، نیازمند تکنیک­های خاص برای پیشگیری از تعارض هستند. این مقاله با هدف دست­یابی به شیوه­هایی برای پیشگیری از تعارضات منفی و غیر اثربخش سازمانی، با روش توصیفی ـ تحلیلی به مطالعه آموزه­های دینی پرداخته است.

جواد آزادی احمدآبادی دانشجوی کارشناسی ارشد معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق (ع) دیگر حاضر این کمیسیون بود که در خصوص تبیین قرابت به مثابه اعتبار محوری در مدیریت اسلامی به سخنرانی پرداخت.

وی که با استناد به مقاله ای گردآوری شده با همکاری دکتر مهدی سپهری و دکتر مصباح الهدی باقری استادیاران دانشگاه امام صادق _(ع) سخن می گفت، افزود: مسئله پژوهش حاضر از تدقیق در اثرات فروکاهش مبانی انسان‌شناسی، هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی در تئوری سازمان و مدیریت غربی منتشأ می‌شود. بر این اساس با ره‌گیری این فروکاهش در مبانی در تئوری سازمان و مدیریت غربی نشان داده می‌شود که رقابت به‌عنوان داعی اصلی و اعتبار محوری در دیدگاه‌های سه‌گانه مدرن، نمادین تفسیری و پست‌مدرن مطرح است.

در بخش دیگری از کمیسیون مدیریت اسلامی سومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی حجت الاسلام دکتر ولی اله نقی پورفر استادیار دانشگاه قم در مورد درآمدی بر نقش نظام رسمی تعلیم و تربیت اسلامی در تامین منابع انسانی مقاله ای برای حضار ارایه کرد.

وی در بخشی از این مقاله گفت: نظام تعلیم و تربیت رسمی در اسلام، مبتنی بر مراحل رشد، دارای چهار مقطع است که هر یک از مقاطع شش و هفت ساله، است؛ که مقطع شش ساله ناظر به دختران و مقاطع هفت ساله ناظر به پسران می باشد. در این نظام، مقطع شکل گیری نطفه تا شش و هفت سالگی، یک مقطع اساسی در نظام اسلامی است که متاسفانه در سند تحول بیادین از آن غفلت شده است.

دکتر علیرضا چیت سازیان دیگر ارایه دهنده مقاله در این کمیسیون بود که در خصوص بازخوانی جوهره دانش مدیریت اسلامی سخن گفت.

وی در قسمتی از مقاله خود اظهارداشت: مفهوم مدیریت و اداره مجموعه‌ها و اجتماعات بشری، مفهومی دیرپاست که هم­زمان با حیات اجتماعی بشر به آن توجه می‌شده است. با این حال از ایجاد نظریاتی با عنوان «مدیریت علمی» و رشته‌ی دانشگاهی با این عنوان زمان زیادی نمی‌گذرد. در واقع، مطرح نمودن گزاره‌های نظری به عنوان نظریات مدیریت و تاسیس مدارس حرفه‌ای مدیریت (مانند سایر مدارس حرفه‌ای در رشته‌هایی چون مهندسی، کشاورزی، آموزش و پرورش، روزنامه‌نگاری و…..) که افراد در آنها دانش‌آموخته‌ی رشته دانشگاهی به نام مدیریت می‌شوند، اتفاق جدیدی بود که پس از رنسانس ایجاد شد.

وحید خاشعی، آخرین کارشناس حاضر در کمیسیون مدیریت اسلامی این کنگره بود که مقاله ای با عنوان مولفه های کلیدی تعالی در سیره مدیریتی حضرت آیت الله مهدوی کنی(ره) ارایه کرد.

بنابراین گزارش، قرار بود میثم لطیفی و غلامرضا گودرزی روسای کمیسیون نیز به ارایه مقاله بپردازند که وقت کم این نشست به آنها اجازه نداد.