اسکوچیچ برود که چه کسی بیاید؟
- روزنامه فرهیختگان نوشت: دراگان اسکوچیچ کروات در روز‌هایی که فوتبال ملی ما در شرایط نامساعدی قرار داشت و حتی صعود به دور سوم انتخابی جام‌جهانی نیز در هاله‌ای از ابهام قرار داشت، مسئولیت سنگینی را قبول کرد و سرمربی تیم ملی ایران شد. شرایطی که مارک ویلموتس بلژیکی برای ما رقم زده بود باعث شد تا شانس صعود از گروهی که عراق و بحرین در کمال شگفتی بالاتر از ما قرار گرفته بودند به‌شدت کم شود.
درنهایت، اما برتری در ۴ مسابقه باقی‌مانده باعث شد از این مرحله عبور کنیم و به دور سوم راه پیدا کنیم. تا پیش از شروع دور سوم شایعاتی درخصوص احتمال حضور یک مربی بزرگ به جای اسکوچیچ مطرح بود، اما باتوجه به فاصله کم مانده تا شروع مسابقات ترجیح داده شد تا این مربی کروات روی نیمکت تیم ایران باقی بماند. حالا با صعود به جام‌جهانی و همگروهی با تیم‌های انگلیس، آمریکا و یکی از سه تیم ولز، اسکاتلند یا اوکراین دوباره بحث به خدمت گرفتن یک مربی خارجی بزرگ در تیم ملی داغ شده است.
باتوجه به پاداشی که فیفا برای تیم‌های صعود‌کننده به جام‌جهانی درنظر گرفته است که البته شاید بخشی از آن برای پرداخت غرامت قرارداد عجیب ویلموتس هزینه شود، به خدمت گرفتن یک مربی نامدار با رزومه قوی چندان دور از دسترس نیست. درحال حاضر تعداد مربیان بیکار و شناخته شده در فوتبال دنیا کم نیستند و از میان آن‌ها می‌توان بهترین گزینه را برای نشستن روی نیمکت تیم ایران در جام‌جهانی انتخاب کرد.
یواخیم لوو
ژرمن‌ها معمولا به ثبات روی نیمکت تیم ملی خود مشهورند و به همین دلیل تعجب‌آور نیست که لوو ۱۵ سال هدایت تیم ملی آلمان را برعهده داشت. او که در تیم‌های اشتوتگارت، فنرباغچه، آدانااسپور، تیرول و آستریا وین مربیگری کرده بود از سال ۲۰۰۴ به‌عنوان دستیار یورگن کلینزمن در تیم ملی مشغول به کار شد و پس از اینکه در خانه سوم جهان شدند، به‌عنوان سرمربی این تیم منصوب شد.
چهارمین قهرمانی تاریخ آلمان در جام‌های جهانی توسط لوو به دست آمد و او در مدت حضورش روی نیمکت ژرمن‌ها یک جام بین‌قاره‌ای را نیز فتح کرد. عملکرد ضعیف آلمان در جام‌جهانی ۲۰۱۸ و به دنبال آن حذف زودهنگام در یورو ۲۰۲۰ سبب شد تا این مربی ۶۲ ساله از سمتش کنار رفته و هانسی فلیک که در بایرن مونیخ عملکردی عالی داشت، جانشینش شود.
او که سابقه حضور در ۴ جام‌جهانی گذشته را دارد، می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای هدایت تیم ایران باشد و دستمزد ۵/۴ میلیون یورویی‌اش در سال هم در مقایسه با سایر مربیان شناخته شده متعادل و منطقی است. البته شاید برای حضور در ایران او دستمزد بیشتری را از فدراسیون فوتبال طلب کند.
زین‌الدین زیدان
سرمربی فرانسوی و موفق رئال مادرید که تنها در تیم‌های دوم و اصلی این باشگاه سابقه حضور داشته، اما افتخاراتش در این باشگاه کم‌نظیر است. زیدان که در رئال بازنشسته شد در دو برهه هدایت این تیم را برعهده گرفت که در دوره نخست با سه قهرمانی پیاپی در اروپا موفقیتی فوق‌العاده را رقم زد و در مجموع در مقایسه با مدتی که در این تیم حضور داشت عناوین زیادی را به دست آورد.
دو قهرمانی در لالیگا، دو جام‌جهانی باشگاه‌ها و دو جام حذفی اسپانیا دیگر جام‌های مهمی بود که زیزو در طول دوران حضورش در این تیم به دست آورد که البته در دوره دوم حضورش نتوانست به نسبت قبل موفق باشد. زیدان ۴۹ ساله البته دستمزد بالایی در رئال دریافت می‌کرد که پرداخت چنین مبلغی از توان فدراسیون ایران خارج است، اما مسلما حضور در جام‌جهانی و هدایت تیم ایران می‌تواند ازجمله عواملی باشد که باعث شود تا او دستمزد ۱۲ میلیون یورویی‌اش را کاهش دهد.
اسلاون بیلیچ
باتوجه به حضور موفق مربیان کروات در فوتبال ایران طی سالیان اخیر بیلیچ می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای جانشینی هموطنش باشد. هایدوک اشپیلت نخستین تیمی بود که بیلیچ مربیگری آن را برعهده گرفت و سپس در تیم زیر ۲۱ ساله‌های کرواسی، تیم ملی این کشور و همچنین باشگاه‌های لوکوموتیو مسکو، بشیکتاش، وستهام، الاتحاد عربستان، وست‌بروموویچ و بیجینگ گوان چین به مربیگری مشغول بوده است.
او که با توجه به حضور در دو تیم آسیایی شناخت خوبی از فوتبال این قاره دارد در تیم ملی کرواسی حضور در یورو ۲۰۰۸ و ۲۰۱۲ را در کارنامه دارد، اما در جام‌جهانی ۲۰۱۰ نتوانست تیمش را به دور نهایی برساند. آخرین دستمزد بیلیچ سالی ۶/۳ میلیون یورو بود که می‌تواند او را در بین شانس‌داران حضور روی نیمکت ایران قرار دهد.
لورن بلان
آخرین تیمی که این مربی فرانسوی در آن حضور داشته الریان قطر بوده و بازگشت او به فوتبال آسیا چندان عجیب نخواهد بود. بلان پس از بازنشستگی از فوتبال در منچستریونایتد وارد دنیای مربیگری شد و در بوردوی فرانسه کارش را آغاز کرد که حاصل آن یک قهرمانی در لیگ، یک جام حذفی و همچنین یک سوپرجام فرانسه در طول سه سال حضورش در این باشگاه بود. او در سال ۲۰۱۰ و پس از جام‌جهانی هدایت تیم ملی کشورش را برعهده گرفت و به همراه خروس‌ها در یورو ۲۰۱۲ حضور داشت، اما در یک‌چهارم نهایی با شکست برابر اسپانیا که درنهایت قهرمان شد، از دور مسابقات کنار رفتند و بلان هم پس از این مسابقات از سمتش کنار رفت.
پاری‌سن‌ژرمن مقصد بعدی او بود که با سه قهرمانی لیگ، دو جام حذفی، سه جام اتحادیه و سه سوپرجام تقریبا تمامی عناوین ممکن در رقابت‌های داخلی را با این تیم فتح کرد، اما ناکامی در اروپا درنهایت باعث کنار رفتنش پس از سه سال شد. بلان پس از ۴ سال بدون تیم ماندن در سال ۲۰۲۰ هدایت الریان را برعهده گرفت، اما در فوتبال قطر نتوانست به افتخار قابل ذکری دست پیدا کند و حدود دو ماه پیش به‌صورت توافقی از این باشگاه جدا شد. آخرین دستمزد او در الریان ۱۸/۱ میلیون یورو تخمین زده می‌شد که قیمت مناسبی برای یک مربی باتجربه محسوب می‌شود.
مارچلو بیلسا
مربی صاحب سبک و نامدار آرژانتینی که در هر تیمی حضور داشته فوتبالی تهاجمی و زیبا را ارائه کرده و استاد بسیاری از مربیان کنونی فوتبال دنیا ازجمله پپ گواردیولا محسوب می‌شود.
بیلسای ۶۶ ساله پس از آنکه مربیگری را در نیواولد بویز کشورش آغاز کرد به‌عنوان استعدادیاب به تیم اطلس مکزیک رفت و مدتی بعد هدایت این تیم را برعهده گرفت. آمه‌ریکا مکزیک، ولز سارزفیلد آرژانتین، اسپانیول و تیم ملی آرژانتین تیم‌های بعدی او بودند، اما حاصل حضورش در این تیم‌ها تنها کسب مدال طلای المپیک ۲۰۰۴ آتن به همراه آرژانتین بود.
او سپس در تیم ملی شیلی و بیلبائوی اسپانیا مشغول به کار شد و مربیگری در مارسی، لاتزیو و لیل را نیز در کارنامه دارد. در سال ۲۰۱۸ این مربی باتجربه به لیدزیونایتد رفت تا شاید بتواند این تیم افول کرده را دوباره به اوج برگرداند که پس از سه سال بالاخره موفق شد آن‌ها را به قهرمانی در چمپیونشیپ رسانده و به لیگ برتر برگرداند. این موفقیت بیلسا او را به محبوبیت زیادی بین هواداران لیدز رساند و در نخستین فصل حضورش در لیگ برتر هم تیمش را به رده نهم رساند، اما در این فصل عملکرد پرنوسانی داشت و درنهایت از سمتش برکنار شد.
او در لیدز سالی ۵/۹ میلیون یورو دستمزد می‌گرفت که البته باتوجه به سابقه و استاندارد‌های لیگ جزیره رقم نسبتا بالایی محسوب می‌شود و برای حضور در جام‌جهانی به همراه ایران باید حداقل نیمی از این مبلغ را تخفیف بدهد.
فرانک دی‌بوئر
این مربی هلندی هم درحال حاضر بدون تیم مانده و پس از یورو ۲۰۲۰ که از تیم ملی کشورش کنار گذاشته شد قراردادی با تیم جدیدی نبسته است. دی‌بوئر که در دوران بازی هم از ستارگان نامدار فوتبال هلند بود پس از بازنشستگی مدتی در آکادمی آژاکس به مربیگری پرداخت تا اینکه در سال ۲۰۰۸ به‌عنوان دستیار فن‌مارویک در تیم ملی مشغول به کار شد.
او با لاله‌های نارنجی تا فینال جام‌جهانی ۲۰۱۰ نیز رسید، اما در آن دیدار به یادماندنی باز هم هلندی‌ها شکستی دیگر را در فینال جام‌های جهانی تجربه کردند و نتوانستند قهرمانی را جشن بگیرند. پس از جام‌جهانی او هدایت آژاکس را برعهده گرفت و ۶ سال روی نیمکت این تیم نشست که حاصل آن ۴ قهرمانی در لیگ بود.
در سال ۲۰۱۶ اینتر این مربی نامدار را به خدمت گرفت که حضورش در ایتالیا چندان طول نکشید و پس از تنها ۱۴ بازی از کار برکنار شد. کریستال پالاس، آتالانتای آمریکا و تیم ملی هلند دیگر تیم‌های او بودند که حضورش در هلند پس از ناکامی در یورو ۲۰۲۰ و شکست ناباورانه در یک‌هشتم نهایی برابر جمهوری چک خیلی زود به پایان رسید. دی‌بوئر در تیم ملی کشورش قراردادی ۵/۲ میلیون یورویی برای یک سال بسته بود.
برت فن‌مارویک
یکی دیگر از مربیان شناخته‌شده فوتبال هلند که چهارمین دهه حضورش به‌عنوان مربی را در فوتبال سپری می‌کند. او پس از سال‌ها حضور در تیم‌هایی، چون فاینورد و دورتموند هدایت تیم ملی کشورش را برعهده گرفت و توانست هلندی‌ها را فینال جام‌جهانی هم برساند. تیم او هرقدر در جام‌جهانی خوب کار کرد در یورو ۲۰۱۲ نتایج ضعیفی گرفت و با سه شکست در دور گروهی از دور مسابقات کنار رفت تا فن‌مارویک از سمتش برکنار شود.
هامبورگ آخرین تیم اروپایی بود که او در آن مربیگری کرد و پس از آن راهی آسیا شد تا در تیم‌های ملی عربستان، استرالیا و امارات کار کند، فن‌مارویک در ۷ سال اخیر شناخت بسیار خوبی از فوتبال این قاره به‌دست آورده است. به این ترتیب اگر او هدایت تیم ایران را برعهده بگیرد در فرصت نه‌چندان زیاد باقی‌مانده تا جام‌جهانی زمان کمتری را صرف شناسایی بازیکنان و وضعیت فوتبال ایران خواهد کرد. فن‌مارویک در امارات سالی ۵/۲ میلیون یورو دستمزد می‌گرفت.
رافا بنیتس
مربی نامدار اسپانیایی که کارش را به‌عنوان دستیار ویسنته دل‌بوسکه در رئال‌مادرید آغاز کرد، پس از مدتی حضور در تیم دوم این باشگاه در تیم‌های مختلفی از جمله وایادولید، اوساسونا، تنه‌ریف، والنسیا، لیورپول، اینتر، چلسی، ناپولی، رئال‌مادرید، نیوکاسل، دالیان چین و نهایتا اورتون مربیگری کرده و هدایت تیم‌های بزرگی را برعهده داشته است.
بنیتس در سال‌های اخیر و پس از جدایی از رئال نتوانسته در باشگاه‌هایی که حضور داشته موفق باشد، اما مربی گرانقیمتی محسوب می‌شود و آخرین بار دستمزدی ۴/۱۴ میلیون یورویی دریافت کرده است. با این حال شاید مهم‌ترین نقطه‌ضعف او برای قرار گرفتن در بین گزینه‌های هدایت تیم ایران به‌جز قیمت بالایش، نداشتن تجربه در تیم‌های ملی است که در این سال‌های نشان داده ظاهرا چندان علاقه‌ای به آن ندارد.
آندره ویاس بواس
ویاس بواس قرار بود به یک مورینیوی جدید تبدیل شود و اگرچه شروع دوران مربیگری‌اش شبیه آقای خاص بود، اما در ادامه نتوانست موفقیت‌های هموطنش را تکرار کند.
او که مدتی در تیم‌های پورتو، چلسی و اینترمیلان به‌عنوان استعدادیاب مشغول به‌کار بود، مربیگری را در تیم کویمبرا آغاز کرد و در سال ۲۰۱۰ سرمربی پورتو شد. تنها یک فصل حضور در این باشگاه پرتغالی کافی بود تا نظر مثبت رومن آبراموویچ، مالک چلسی را به‌خود جلب کند و راهی این باشگاه انگلیسی شود، اما حضورش در جمع آبی‌ها فقط یک‌سال طول کشید و پس از آن به تاتنهام، زنیت روسیه، شانگ‌های SIPG و مارسی رفت، اما در هیچ‌کدام از این تیم‌ها نتوانست موفقیت چندانی داشته باشد. ویاس بواس در پورتو یک قهرمانی لیگ، یک جام حذفی و یک لیگ اروپا را به‌دست آورد و در زنیت هم قهرمانی در لیگ، جام حذفی و سوپرجام را جشن گرفت.
آخرین دستمزد او سالی ۵/۶ میلیون یورو بود، اما در تیم‌های قبلی‌اش با توجه به قرارداد‌های گرانقیمتی که بسته بود، غرامت‌های سنگینی نیز پس از اخراجش دریافت کرده بود.
چزاره پراندلی
این ایتالیایی ۶۴ سال با توجه به سابقه هدایت تیم ملی ایتالیا در یورو ۲۰۱۲ و جام‌جهانی ۲۰۱۴ می‌تواند گزینه خوبی برای جانشینی اسکوچیچ باشد. پراندلی کارش را در آتالتانتا آغاز کرد و پس از آن در لچه، ورونا، پارما، رم و فیورنتینا مربیگری کرد تا اینکه در سال ۲۰۱۰ هدایت آتزوری به او پیشنهاد شد.
در یورو ۲۰۱۲ او جام را با دو مساوی آغاز کرد، اما برتری در سه مسابقه بعدی لاجوردی‌پوشان را به فینال رساند و شاگردان او برابر اسپانیای پرستاره با نتیجه سنگین ۴ بر صفر مغلوب شدند و جام را به حریف واگذار کردند. در جام کنفدراسیون‌های ۲۰۱۳ او ایتالیا را به مقام سوم رساند، ولی پس از حذف ناباورانه در مرحله گروهی جام‌جهانی از سمتش کنار رفت.
پراندلی این بار راهی ترکیه شد تا گالاتاسرای را هدایت کند، هرچند حضورش در این تیم چندان طولانی نبود و البته پس از آن در والنسیا و النصر امارات هم نتوانست دوام زیادی داشته باشد. جنوا و فیورنتینا تیم‌های بعدی این مربی باتجربه بودند که پس از ترک فلورانس حدود یک‌سال می‌شود که بدون تیم مانده است. پراندلی در فیورنتینا سالی ۴ میلیون یورو حقوق می‌گرفت.
کلودیو رانیری
رانیری ۷۰ ساله دوران پرنوسانی در مربیگری داشته و اگرچه در برخی تیم‌ها، چون لسترسیتی توانسته شگفتی‌ساز شود، اما بیشتر در تیم‌های کم نام‌ونشان توانسته به موفقیت برسد. رانیری در ناپولی، کالیاری، فیورنتینا، والنسیا، اتلتیکومادرید، چلسی، پارما، یوونتوس، رم، اینترمیلان، موناکو، تیم ملی یونان، لسترسیتی، نانت، فولام، سمپدوریا و واتفورد مربیگری کرده و این فهرست به‌خوبی نشان می‌دهد که چه انتخاب‌های عجیبی برای این کار داشته است.
اوج کار او در مربیگری به قهرمانی‌اش با لسترسیتی در لیگ برتر برمی‌گردد که در سال ۲۰۱۶ اتفاق افتاد و بسیاری را شگفت‌زده کرد. رانیری با فیورنتینا قهرمانی در سری B و همچنین جام جذفی و سوپرجام ایتالیا را به‌دست آورده و با موناکو هم قهرمانی دسته دو فرانسه شده است. او پس از کسب نتایج ضعیف در واتفورد در ابتدای سال جاری میلادی از سمتش برکنار شد و هنوز قراردادی جدیدی امضا نکرده است. آخرین دستمزدش در فوتبال سالی ۶/۳ میلیون یورو بوده که از باشگاه انگلیسی دریافت کرده است و با توجه به سابقه و تجربه بالایش رقم معقولی به‌نظر می‌رسد.
ژرژ ژسوس
مرد پرتغالی و با تجربه که با توجه به حضورش روی نیمکت الهلال برای هواداران فوتبال یاران چهره‌ای شناخته شده است، آخرین‌بار در بنفیکا مربیگری کرده و در ماه‌های اخیر بدون تیم مانده است. ژسوس در تیم‌های مختلف پرتغالی مربیگری کرده و در سال‌های اخیر هدایت سه تیم بزرگ این کشور (براگا، بنفیکا و اسپورتینگ لیسبون) را برعهده داشته است.
این مربی ۶۷ ساله در سال ۲۰۱۸ راهی عربستان شد تا الهلال را به موفقیت برساند که البته قهرمانی در سوپرجام این کشور تنها جامی بود که همراه این تیم به‌دست آورد و خیلی زود از این باشگاه جدا شد. ژسوس یک فصل هم در فلامینگو برزیل حضور داشت و سپس به کشورش برگشت تا برای دومین‌بار روی نیمکت بنفیکا بنشیند. ژسوس از این تیم سالی ۵/۵ میلیون یورو حقوق می‌گرفت، اما شاید برای نخستین تجربه‌اش در تیم‌های ملی و البته حضور در جام‌جهانی حاضر شود تا تخفیف خوبی به فدراسیون ایران بدهد.
لئوناردو ژاردیم
مربی پرتغالی که در ۴۷ سالگی هدایت تیم‌های شناخته‌شده‌ای را برعهده داشته است و آخرین‌بار روی نیمکت یک تیم آسیایی دیده شد. ژاردیم کارش را در تیم کاماچا پرتغال آغاز کرد و پس از آن در چاوس، بیرامار و براگا مربیگری کرد تا با دریافت پیشنهاد المپیاکوس یونان راهی این کشور شد. در بازگشت به کشورش هدایت اسپورتینگ لیسبون را برعهده گرفت و پیش از حضور در الهلال عربستان در دو مقطع هدایت موناکو را در دست داشت.
ژاردیم در یونان قهرمان لیگ شد و موناکو را نیز در سال ۲۰۱۶ و در حضور پاری‌سن ژرمن فاتح لیگ فرانسه کرد. در الهلال توانست سوپرجام عربستان را در سال ۲۰۲۱ فتح کند و در لیگ قهرمانان آسیا نیز این تیم را به مقام قهرمانی رساند که دستاورد مهمی برای این مربی پرتغالی محسوب می‌شود. با توجه به حضورش در یک سال اخیر در فوتبال آسیا آشنایی خوبی با فوتبال این قاره و ایران دارد، اما دستمزد ۶/ ۶ میلیون یورویی‌اش می‌تواند یکی از موانع حضورش روی نیمکت ایران باشد.
فاتح تریم
تریم معمولا در سال‌های اخیر در بین گزینه‌های هدایت تیم ملی قرار داشته که درنهایت هیچ‌گاه هم این سمت را برعهده نگرفته است.
او ابتدا به‌عنوان دستیار در تیم ملی کشورش مشغول به‌کار شد و سپس هدایت تیم زیر ۲۱ ساله‌های ترکیه را برعهده گرفت. در سال ۱۹۹۳ برای نخستین بار سرمربی تیم ملی این کشور شد و نخستین صعود این کشور به رقابت‌های جام ملت‌های اروپا ۹۶ با مربیگری او رقم خورد که دستاورد مهمی برای فوتبال این کشور بود. پس از آن تریم مربیگری در گالاتاسرای، فیورنتینا و میلان را تجربه کرد و در سال ۲۰۰۵ مجددا هدایت تیم ملی ترکیه را برعهده گرفت. تیم او به جام‌جهانی ۲۰۰۶ نرسید، اما در یورو ۲۰۰۸ نمایش درخشانی داشت و به نیمه‌نهایی هم رسید، اما در این مرحله مغلوب آلمان شد و جالب اینکه در کل طول تورنمنت تنها ۱۳ دقیقه از حریفان خود پیش بودند.
او در ادامه در دو مقطع دیگر مربیگری در گالاتاسرای و تیم ملی ترکیه را تجربه کرد و از اوایل سال ۲۰۲۲ پس از ترک گالا بیکار است. دستمزد سالیانه او ۸/۲ میلیون یورو برآورد می‌شود.
میرچا لوچسکو
این مربی رومانیایی هم در مقاطعی در بین گزینه‌های هدایت تیم ایران قرار داشت و نامش مطرح شد، اما به مرحله مذاکره و امضای قرارداد نرسید. او در ۷۶ سالگی همچنان در مربیگری فعال است و در این فصل هدایت دینامو کی‌یف را برعهده داشت که پس از آغاز جنگ در اوکراین و تعطیلی لیگ این کشور فعلا در دسترس است.
او پیش از این در تیم‌های برشا، رجینا، دینامو بخارست، اینترمیلان، گالاتاسرای، بشیکتاش، شاختار دونتسک، زنیت و تیم‌های ملی ترکیه و رومانی مربیگری کرده و تجربه بسیار بالایی در این زمینه دارد. دستمزد ۸/۲ میلیون یورویی او هم می‌تواند نامش را در بین گزینه‌های مناسب برای هدایت تیم ایران قرار دهد به شرطی که بتواند تا پایان جام‌جهانی از دینامو کی‌یف جدا شود.
سایر گزینه‌ها
البته در این فهرست می‌توان به نام مربیانی، چون ارنستو والورده با سابقه حضور روی نیمکت تیم‌های بیلبائو، ویارئال، والنسیا و بارسلونا با دستمزد ۱۹ میلیون یورویی، رودی گارسیا که در لیل، رم، مارسی و لیون کار کرده و ۳ میلیون یورویی حقوق می‌گیرد، کلود پل فرانسوی که روی نیمکت موناکو، لیل، لیون، لسترسیی و ساوتهمپتون نشسته و حقوقش مانند گارسیاست و همچنین رونالد کومان هلندی که در آژاکس، بنفیکا، هلند و بارسا مربیگری کرده و از اواسط این فصل بیکار شده است و دستمزدی ۱۰ میلیون یورویی می‌گیرد نیز اشاره کرد.