سفری یک روزه به دل تاریخ؛ در تعطیلات باقی مانده کجا برویم؟
_ فارس نوشت: دل تان می‌خواهد این فرصت باقیمانده تعطیلات یک تهران گردی متفاوت را تجربه کنید و در یک روز به چند مکان دیدنی بروید؟ تهران گردی برای خیلی‌ها خلاصه می‌شود در بازدید از کاخ سعدآباد و گلستان و نیاوران و بنا‌های تاریخی که در شمال تهران قرار دارد. اما پیشنهاد ما برای شما یک تور تاریخی، زیارتی و سیاحتی است و مصداق واقعی یک تیر و دو نشان. همین حالا شال و کلاه کنید. مسیر یاب گوشی تلفن همراه را روشن کنید و خودتان را از مسیر بزرگراه آزادگان یا بزرگراه امام علی (ع) به شهرری برسانید. شهرری پر است از بنا‌های تاریخی دیدنی با قصه‌هایی شنیدنی.
اول از همه دلی سبک کنید
پیشنهاد می‌کنیم در آستانه ماه مبارک رمضان، اول از همه به زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) بروید و دلی سبک کنید. حتماً شنیده‌اید که بزرگان دین ثواب زیارت حرم حضرت عبدالعظیم را همپای زیارت حرم امام حسین (ع) دانسته‌اند. در ضلع شرقی حرم فضای مناسبی برای استراحت زائران تعبیه شده است. در همان محدوده یک شهربازی کوچک هم قرار دارد که می‌توانید دل به دل بچه‌ها بدهید و همین اول کاری، خاطره‌ای خوب از این تور نیم روزه برایشان بسازید.
بازار قدیمی شهرری؛ یادگاری از دوران صفویان
چند قرن قبل، هنرمندان و معماران دوران صفویان هر چه هنر در چتنه داشتند خرج ساخت بازاری با کاشی کاری‌ها و گنبد‌های مینایی شکل در شهرری کردند. بازاری که در شمال حرم امامزاده عبدالعظیم قرار دارد و پیشنهاد می‌کنیم گشت و گزار کوتاه در آن را از دست ندهید. بازار قدیمی حرم از دو بازار تشکیل شده که در محل تلاقی آن‌ها با هم یک چهارسوق دیدنی با پوشش گنبدی وجود دارد. این چهار سوق از غرب به راسته کاروانسرای دوقلو متصل می‌شود و از شرق هم به میدان کوچک راه دارد. قصه شنیدنی پشت هر یک از این نام‌ها وجود دارد. بازار قدیمی شهرری مستندی زنده از دیدنی‌های ناب قدیمی است. نان داغ کباب داغ‌های بازار قدیمی شهرری هم همیشه روی بورس بوده و می‌تواند گزینه شما برای ناهار باشد.
چشمه علی؛ سوار بر ماشین زمان
نام چشمه‌علی را حتماً شنیده‌اید! اگر تا امروز از این مکان تاریخی بازدید نکرده‌اید پیشنهاد می‌کنیم خودتان را به انتهای خیابان شهیدان تقوی نیا برسانید. اینجا انگار سوار ماشین زمان شده‌اید. چشمه علی که بر فراز آن کوه نه‌چندان مرتفعی واقع‌شده پیش رویتان قرار می‌گیرد. تاریخ شناسان قدمت این مکان را ۸ هزار سال تخمین زده اند؛ زمانی که نخستین اجتماع در کنار چشمه‌ای دائمی بر بالای تپه‌ای به وجود آمد و همین موضوع باعث شده تا چشمه‌علی فخر تاریخ شهرری و شهر تهران باشد. این چشمه درگذشته دور «سورن» نام داشته و در دوره صفویان به نام فعلی تغییر پیدا می‌کند.
فتحعلی شاه و پسران
در کنار آب گوارای این چشمه تاریخی، کتیبه تاریخی فتحعلی شاه قاجار را هم می‌توانید ببینید. فتحعلی شاه روی تختی شبیه به تخت طاووس نشسته و پسرانش از کوچک و بزرگ دور آن جمع شده‌اند. قدمت این کتیبه به سال ۱۲۱۰ هجری شمسی برمی‌گردد.
وقتی از تپه تاریخی چشمه‌علی دیدن کردید می‌توانید تجربه یک کوه‌پیمایی ساده را هم در کارنامه تهران‌گردی‌تان قرار دهید و با بالا رفتن از کوه نه‌چندان بلندی که بر فراز چشمه‌علی قرار دارد چشمتان به جمال یک اثر تاریخی دیگر به نام «باروی ری» هم باز شود. مورخان قدمت باروی ری را ۶ هزار سال تخمین زده‌اند. باروی ری، دیواری است با کاربرد دفاعی که در دوره حکومت اشکانیان دورتادور شهر را در برمی‌گرفته و اکنون تنها حدود ۳ کیلومتر از بقایای آن باقی مانده است. البته چند سال قبل تاریخ دوستان این باروی دیدنی را بازسازی کردند تا باقیمانده آن از گزند حوادث در امان بماند.
مقبره تاریخی شازده
در خیابان تقوی نیا که پیش بروید، کمی جلوتر مقبره‌ای با معماری خاص توجهتان را به خود جلب می‌کند. این مقبره متعلق به میرزا عباس اسکندری، معروف به شازده است که یکی از بانکداران و متمولان زمان خودش بوده است. معماری مقبره آرامگاه شازده در نوع خود بی‌نظیر است و شاید کمتر کسی به آن توجهی کرده باشد.
آرامگاه مرحوم باغچه بان اینجاست
شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید در این گشت و گذار تاریخی آن‌هم فقط در یک محدوده کوچک می‌توانید به چند برهه از تاریخ سفر کنید. حالا که سوار ماشین زمان شدید و با دیدن چشمه‌علی به تاریخ باستان رفته‌اید بد نیست در تاریخ معاصر هم توقف کوتاهی کنید و خودتان را به آرامگاه یکی از مردان بزرگ تاریخ یعنی «مرحوم باغچه بان» برسانید. مردی که ناشنوایان را با زندگی آشتی داد و حالا همه آن‌ها خودشان را مدیون او می‌دانند. آرامگاه مرحوم باغچه بان در غربت عجیبی در خیابان تقوی نیا قرار دارد. باغچه بان وصیت کرده بود که او را در باغ خانه دوست گرمابه و گلستانش یعنی اشتری، دفن کنند. اشتری، یکی از شاعران معاصر است که پیکر او هم در همان باغ به خاک سپرده‌شده است.
برج طغرل؛ نماد تاریخی پایتخت
بعد از تور یک‌ساعته تاریخی در خیابان تقوی نیای شهرری پیشنهاد می‌کنیم خودتان را با استفاده از راهنمای مسیر به «برج طغرل» که در نزدیکی چشمه‌علی قرار دارد برسانید. پژوهشگران معتقدند برج تاریخی طغرل در کنار دو برج آزادی و میلاد برج‌هایی هستند که نماد پایتخت ایران به‌حساب می‌آیند. تفاوت برج طغرل با برج میلاد و آزادی، تاریخی بودن آن است.
از درب شمالی و از خیابان نبی پور که وارد شوید چشمتان به در قدیمی تاریخی می‌خورد که شما را به برج طغرل وارد می‌کند. کلون سمت راست این در مخصوص آقایان است و صدایی بم از کوبیدن آن به گوش می‌رسد و کلون سمت چپ ویژه خانم‌ها است و صدایی ظریف از کوبیدنش بلند می‌شود. قول می‌دهیم از در که وارد شوید و کمی در محوطه زیبا و بی‌نظیر برج تاریخی طغرل بزنید اصلاً یادتان می‌رود که اینجا کنار همان پایتخت پر سروصدای شهر تهران است.
حرف‌وحدیث‌های تاریخی در مورد برج طغرل زیاد است؛ عده‌ای می‌گویند آرامگاه مؤسس سلسله سلجوقیان است و طغرل و دخترش لابلای دیوار برج آرمیده‌اند، اما عده‌ای دیگر این مکان را محل دفن خلیل سلطان از فرزندان تیمور لنگ و همسر او شادالملک می‌دانند.
بی‌نظیرترین ساعت آفتابی دنیا
کارشناسان تاریخی معتقدند بی‌نظیرترین ساعت آفتابی دنیا در برج طغرل است. لازم نیست خیلی دنبالش بگردید؛ ساعت آفتابی، همین برج زیبای ۲۰ متری است. در نمای بیرونی برج، ۲۴ ستون و پره وجود دارد، هر ستون یک ساعت است که عقربه کوچک یا همان ساعت شمار به‌حساب می‌آید. سوراخ‌های داخل که به آن‌ها لانه می‌گویند عقربه‌های بزرگ یا همان دقیقه شمارند. به نسبت بالا آمدن آفتاب و افتادن نور خورشید بر پره‌های برج می‌توانید ساعت را تشخیص دهید.
قرن‌ها قبل برج طغرل محل سخنرانی هم بوده است. برج دارای دو درب هلالی است و داخل این دو در، فضایی مدور وجود دارد که محل سخنرانی بزرگان و شاهان بوده است. مرکزیت این برج طوری است که با قرار گرفتن در آن صدا، پژواک داده می‌شود. انگار چندین میکروفون مقابل سخنران وجود دارد.
من و قلعه گبری، همین‌الان یهویی!
از قلعه‌های تاریخی شهر تهران چه می‌دانید؟ آخرین پیشنهاد ما برای تور تاریخی چندساعته در شهرری بازدید از «قلعه گبری» است. اگر به شب خورده هم نگران باشید، چون این اثر تاریخی با یک هزار و ۲۰۰ پروژکتور نورپردازی شده است و شکوه آن را می‌توانید در شب هم ملاحظه کنید.
شاید کم‌لطفی باشد، اما هنوز خیلی‌ها نمی‌دانند این بنای عظیم که شاید از دور به یک تپه عجیب‌وغریب شبیه است، یک اثر تاریخی است آن‌هم نه با قدمت ۱۰۰ سال و۲۰۰سال که تاریخی به بلندای ۲ هزار سال را با خود یدک می‌کشد. قول می‌دهیم وقتی به تماشای بقایای باقیمانده از این قلعه بایستید حس غرور در وجودتان بیدار می‌شود و افتخار می‌کنید درجایی زندگی می‌کنید که ریشه در تاریخ کهن دارد.
بر اساس منابع تاریخی بیش از ۲ هزار سال پیش اهالی ری دیوار‌های بلندی دورتادور شهر ایجاد می‌کردند تا در برابر حملات دشمنان در امان باشند. از چهار قلعه‌ای که دورتادور شهر بنا شد امروز فقط آثار دو قلعه باقیمانده که یکی از آن‌ها «دژ رشکان» و دیگری «قلعه گبری» است.
مساحت این قلعه ۲ هکتار است و چهار برج دیده‌بانی در چهارگوشه آن قرار دارد که از نمای دور هم خودنمایی می‌کند. پی و خشت این قلعه را طوری روی‌هم گذاشته‌اند که بعد از قرن‌ها و بااینکه در معرض باد‌های شدید و زلزله قرارگرفته هنوز هم پابرجاست. جالب است بدانید که برج‌های دیده‌بانی به‌منظور تشخیص حملات و مکان تدافعی اصلی و اولیه ساخته‌شده است. این برج‌ها در مسیر عبور کاروان‌ها به سمت قم، اصفهان و شیراز قرار داشت و دیده بانان موظف بودند تا همه‌چیز را ثبت کنند و به گوش فرماندهان برسانند.
پس از تماشای این قلعه تاریخی می‌توانید سفر یک روزه خود را به پایان برسانید. در بزرگراه شهید کریمی ادامه مسیر دهید و از اولین خروجی وارد بزرگراه امام علی (ع) شوید و برگردید به دنیای معاصر.