سیگنال مثبت از کارخانه به بازار
_ روزنامه ایران نوشت: شاخص قیمت تولیدکننده که از آن به عنوان تورم پیش‌نگر یاد می‌شود در فصل پاییز امسال با افت قابل توجهی نسبت به دوره‌های قبل مواجه شده که نشان‌دهنده بهبود وضعیت اقتصادی کشور است. در واقع تورم تولیدکننده، میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان به ازای تولید کالا‌ها و خدماتشان در داخل کشور را روایت می‌کند که به‌طور عمده میزان هزینه تولیدکنندگان را نشان می‌دهد. این درحالی است که هرچه از تورم تولیدکننده کاسته شود به معنای کاهش قیمت تمام شده کالا‌ها و خدمات ارائه شده در کشور است که به صورت مستقیم روی تورم مصرف کننده نیز تأثیر دارد.
به‌طور معمول جهت تورم تولیدکننده با یک وقفه زمانی چند ماهه روی تورم مصرف‌کننده اثر می‌گذارد. بدین ترتیب با توجه به روند نزولی نرخ تورم تولیدکننده در اکثر شاخص‌ها، می‌توان انتظار داشت، کاهش شتاب نرخ تورم مصرف کننده که از مهرماه سال‌جاری آغاز شده است در ماه‌های آینده نیز ادامه یابد.
براساس اعلام مرکز آمار ایران با استقرار دولت سیزدهم، شاخص تورم مصرف کننده از مهرماه امسال تغییر مسیر داد و شتاب آن به میزان قابل توجهی کم شد. بدین‌ترتیب از مهرماه سال‌جاری تورم سالانه به روند نزولی خود تا بهمن ماه که تازه‌ترین آمار تورم اعلام شده است، ادامه داده است. در مهرماه تورم سالانه مصرف‌کننده ۴۵.۴ درصد بود که این نرخ در آبان به ۴۴.۴ درصد، در آذرماه به ۴۳.۴ درصد، دی ماه به ۴۲.۴ درصد و در بهمن ماه به ۴۱.۴ درصد کاهش یافته است. در تورم نقطه به نقطه مصرف‌کننده نیز به غیر از افزایش اندکی که در دی ماه رخ داد، روندی مشابه تورم سالانه طی شده است. بر همین اساس در مهرماه امسال تورم نقطه‌ای به ۳۹.۲ درصد رسید که در آبان به ۳۵.۷ درصد کاهش یافت. با تداوم این روند در آذرماه نیز این شاخص روی عدد ۳۵.۲ درصد ایستاد و در دی ماه با اندکی رشد به ۳۵.۹ درصد بازگشت، اما در بهمن ماه با بازگشت روند نزولی تورم نقطه‌ای به ۳۵.۴ درصد عقب‌نشینی کرد.
حال با نزولی شدن تورم تولیدکننده می‌توان گفت که درفصل پاییز شاخص تورم چه تولیدکننده و چه مصرف کننده نزولی بوده است.
افت تورم تولید
براساس تازه‌ترین گزارش مرکز آمار ایران در فصل پاییز سال‌جاری، شاخص تورم تولیدکننده در اغلب شاخص‌ها با افت معناداری مواجه شده است. در این فصل درکنار شاخص کل، بخش‌های کشاورزی، معدن، صنعت، تولید برق و خدمات نیز با کاهش شتاب تورم همراه بوده‌اند.
تورم فصلی ۱.۷ درصد کم شد
براساس این گزارش، تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده کل کشور نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) در فصل پاییز امسال به ۱۰ درصد رسید که در مقایسه با فصل تابستان امسال ١.٧ واحد درصد کاهش داشته است. در فصل تابستان امسال، نرخ تورم تولیدکننده ۱۱.۷ درصد محاسبه شده بود که با افت قابل توجهی به ۱۰ درصد رسیده است. در این فصل، در میان بخش‌های مختلف تولیدی کمترین نرخ مربوط به بخش معدن ٤.٤ درصد و بیشترین تورم فصلی تولیدکننده مربوط به بخش کشاورزی ١١.٣ درصد بوده است. البته در فصل تابستان تورم بخش کشاورزی ۲۱.۷ درصد بوده که در پاییز به ۱۱.۳ درصد افت کرده است. همچنین در این فصل تورم فصلی بخش صنعت نیز ۹.۹ درصد اعلام شده که در مقایسه با تورم ۹.۸ درصدی تابستان تغییر جزئی داشته است. تورم تولید برق نیز به ۶.۹ درصد و تورم بخش خدمات به ۱۰ درصد رسیده است.
کاهش ۱۰.۳ درصدی تورم نقطه به نقطه
طبق اطلاعات ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران، تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده کل کشورنسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) در فصل پاییز امسال به ٤٨,٦ درصد رسید که نسبت به فصل قبل ١٠.٣ واحد درصد کاهش داشته است. به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان به ازای تولید کالا‌ها و خدماتشان در داخل کشور، در فصل پاییز ١٤٠٠ نسبت به فصل پاییز سال ١٣٩٩، ٤٨.٦ درصد افزایش دارد، اما از شتاب آن کاسته شده است. گفتنی است تورم تولیدکننده کل نقطه به نقطه در نخستین فصل سال‌جاری ۷۳ درصد بوده است که در فصل تابستان به ۵۸.۹ درصد رسیده بود و اکنون تازه‌ترین آمار‌ها از رسیدن این شاخص به ۴۸.۶ درصد حکایت می‌کند. در پاییز امسال، تورم نقطه‌ای گروه کشاورزی ۶۲.۲ درصد اعلام شده است که نسبت به تورم ۷۷.۷ درصدی فصل تابستان امسال ۱۵.۵ درصد کمتر شده است. در فعالیت‌های مربوط به معدن نیز شاهد افت چشمگیر تورم تولید هستیم. درحالی که تورم این گروه در تابستان امسال به ۱۰۱.۶ درصد رسیده بود این عدد در پاییز امسال به ۷۹.۹ درصد عقب‌نشینی کرده است. بدین ترتیب تورم بخش معدن نسبت به فصل تابستان ۲۱.۷ درصد کاهش داشته است. در فعالیت‌های گسترده صنعتی هم در حالی که تورم این بخش در فصل تابستان ۶۲.۲ درصد بوده است، این شاخص در فصل پاییز با کاهش ۱۵.۸ درصدی به ۴۶.۴ درصد رسیده است. از سوی دیگر در فعالیت‌های مربوط به تولید برق نیز تورم تولید در پاییز ۱۸.۶ درصد اعلام شده است و این در شرایطی است که در تابستان تورم این بخش ۱۹ درصد بوده است که نشان‌دهنده افت ۴ دهم درصدی این شاخص است. در فعالیت‌های گروه خدمات، تورم تولیدکننده ۴۷.۸ درصدی در فصل تابستان امسال به ۴۵.۸ درصد در پاییز رسیده است که حاکی از افت ۲ درصدی آن است.
افت ۳.۵ درصدی تورم سالانه
تغییرات میانگین شاخص کل قیمت تولیدکننده در چهار فصل منتهی به فصل پاییز امسال نسبت به دوره مشابه در سال قبل به ٦٠,٩ درصد رسید که نسبت به فصل قبل ٣.٥ واحد درصد کاهش داشته است. در تابستان امسال این شاخص عدد ۶۴.۴ درصد را نشان می‌داد. در تورم سالانه فعالیت‌های کشاورزی برخلاف تورم فصلی و نقطه‌ای نسبت به فصل تابستان رشد داشته است. در حالی که در تابستان امسال تورم این گروه ۶۷.۷ درصد بوده، این نرخ در فصل پاییز امسال به ۶۹.۸ درصد رسیده است. همچنین فعالیت‌های مربوط به بخش خدمات نیز شرایطی مشابه کشاورزی داشته است به طوری که تورم ۴۵.۱ درصدی فصل تابستان امسال به ۴۶.۳ درصد افزایش یافته است. اما در سایر گروه‌ها شاهد افت شتاب نرخ تورم تولیدکننده هستیم. در گروه فعالیت‌های معدن که تورم آن در تابستان امسال به ۱۱۶.۱ درصد رسیده بود، این عدد در فصل پاییز به ۱۰۷.۳ درصد افت کرده که نشان‌دهنده ۸.۸ درصد کاهش شتاب تورم این بخش است. در گروه فعالیت‌های صنعتی نیز تورم تولیدکننده پاییز امسال به ۶۹.۷ درصد رسیده که ۱۰.۷ درصد کمتر از فصل تابستان است. در فصل تابستان امسال تورم این بخش ۸۰.۴ درصد اعلام شده بود. همچنین در فعالیت‌های تولید برق در کشور تورم ۳۷.۷ درصدی فصل تابستان به ۳۰.۶ درصد در فصل پاییز کاهش یافته است.
تورم تولید از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹
بر پایه آمار‌های مرکز آمار ایران، تورم سالانه تولیدکننده طی سال‌های گذشته با رشد بالایی همراه بوده است که این رشد ناشی از افزایش هزینه تولیدکنندگان از جمله تأمین مواد اولیه، تأمین سرمایه، حمل و نقل، انرژی و... بوده است. برهمین اساس در سال ۱۳۹۵ تورم سالانه تولیدکننده کشور ۶ درصد بوده است که این نرخ در سال ۱۳۹۶ به ۱۳.۳ درصد رسیده است. اما در سال ۱۳۹۷ به یک باره شاهد جهش شاخص تورم تولیدکننده در کشور هستیم به طوری که در این سال تورم سالانه تولید به ۴۱.۷ درصد افزایش یافت که ۲۸.۸ درصد بیش از سال قبل از آن است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در این سال، خروج امریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های اقتصادی و همچنین جهش نرخ ارز که رکورد‌های جدیدی را به ثبت رساند، باعث شد تا هزینه تولیدکنندگان و قیمت تمام شده محصولاتشان با رشد قابل توجهی همراه شود. هرچند در سال ۱۳۹۸ تورم تولیدکننده به ۳۴.۳ درصد کاهش یافت، اما در سال گذشته با یک جهش مجدد به ۴۶.۷ درصد رسید.