مشت آهنین بر سر متصرفان حریم رودخانه کرج
_ روزنامه ایران نوشت: رودخانه کرج و جاده چالوس رفقای همیشه همراه و دیرینه سال‌ها پیش‌اند که هریک هویت و زیبایی خود را از دیگری می‌گیرد. جاده چالوس با آن پیچ و تاب‌های منعطف با طبیعت کوهستانی البرز باید می‌بود تا جادوی همنشینی کوه و رودخانه را در کرانه جنوبی البرز پیش چشم میلیون‌ها ایرانی قرار دهد و در ذهن تک تک ما ایرانی‌ها خاطره‌ای جاودانه از ایران زیبا بسازد. خروش رودخانه زمردین کرج و خنکای نسیمی که محصور در کوهستان از سمت رودخانه به سوی جاده می‌وزد و از پنجره خودرو‌های گذری به‌صورت سرنشینان می‌خورد، حداقل بهره‌ای است که هر یک از ما در گذر‌های یکباره و چند باره از این جاده رؤیایی برده‌ایم و معنای واقعی میراث ملی و طبیعی برای تک تک ایرانیان را حس کرده‌ایم. کیست که از جاده چالوس عبور کند و بر دیوار‌هایی که راه نگاهش را به رودخانه کرج می‌بندد، نفرین نفرستد؛ دیوار‌هایی که حداقل سهم و بهره هر ایرانی را از این طبیعت دردانه می‌گیرد.
قصه پرغصه ممانعت از ساخت و ساز‌های غیرمجاز در حریم رودخانه کرج که سال‌های‌سال تکرار شده و به سرانجام نرسیده، این بار قرار است پایان شیرینی برای مردم داشته باشد. این بار همه پای کار آمده‌اند تا بساط ساخت و ساز‌های غیرمجاز از بستر رودخانه کرج برچیده شود. کار از صدور اخطار و هشدار گذشته و این بار همه دستگاه‌های استان البرز یکی شده‌اند تا حریم رودخانه‌ها را برای استفاده عموم مردم آزاد کنند. کار از تخریب دو بنای دولتی مربوط به قوه قضائیه و وزارت نیرو آغاز شده تا متصرفان حساب کار دست‌شان بیاید و بدانند برخورد با بنا‌های غیرمجاز دولتی و غیردولتی نمی‌شناسد و اگر خودشان برای بازگرداندن حریم رودخانه به فضای عمومی پیشقدم نشوند، دستگاه قضا کوتاه نخواهد آمد.
مدت‌هاست گردشگرانی که به بهانه دیدن دومین جاده زیبای دنیا راهی کرج می‌شوند از ابتدای بیلقان تا سد کرج لذتی از زیبایی‌های رودخانه نصیب‌شان نمی‌شود و باید به دیدن ساختمان‌هایی که به‌صورت قارچ در حاشیه رودخانه رشد کرده‌اند، بسنده کنند؛ ساختمان‌هایی که حتی فضای کوچکی را برای مردم عادی باقی نگذاشته‌اند و اگر کسی بخواهد ساعتی را کنار رودخانه بگذراند، مجبور خواهد بود برای استفاده از این فضای عمومی هزینه ورودی غیرعادلانه‌ای را به افرادی که حریم رودخانه را به تسخیر خودشان در آورده‌اند، پرداخت کند.
به همین خاطر دولت سیزدهم که از ابتدای شروع به کار خود مبارزه با فساد و احقاق حقوق مردم را در سرلوحه برنامه‌های خود قرار داده، این بار هم در جهت دفاع از بیت‌المال دستور مقابله با تصرف حریم و بستر رودخانه کرج را صادر کرده و تا ۲۰ بهمن ماه جاری به متخلفان مهلت داده برای تعیین تکلیف بنا‌های غیرمجاز خود اقدام کنند در غیر این صورت این بنا‌ها با دستور قضایی تخریب می‌شوند.
تا ۲۰ بهمن ساخت و ساز‌های غیرمجاز تعیین شوند
«حسین فاضلی هریکندی» رئیس کل دادگستری استان البرز با تأکید بر جدیت قوه قضائیه در خصوص مقابله با ساخت و ساز‌ها و تغییر کاربری‌های غیرمجاز در حریم رودخانه کرج گفت: از آنجایی که این استان در نزدیکی پایتخت قرار داشته و شرایط آب و هوایی مساعدی هم دارد از گذشته تاکنون اراضی ملی و منابع طبیعی و زمین‌های کشاورزی و باغ‌های آن همواره در معرض سوءاستفاده قرار داشته و تغییر کاربری‌ها در این استان افسار گسیخته بوده است. به همین جهت با تأکید رئیس‌جمهور و دولت چندی پیش رئیس قوه قضائیه دستور مقابله با تصرف حریم و بستر رودخانه کرج را صادر کرد. تنها ۵ روز پس ازصدور این دستور بنای مربوط به قوه قضائیه در حاشیه رود چالوس و پس از۱۲ روز بنای دوم که متعلق به وزارت نیرو بود، تخریب شد.
وی با اشاره به راه‌اندازی «قرارگاه صیانت از بیت‌المال و مقابله با تغییر کاربری‌ها» برای اولین بار درکشور ادامه داد: این قرارگاه با محوریت پنجگانه مقابله با تغییر کاربری‌های غیرمجاز، مقابله با تصرف اراضی ملی و منابع طبیعی، حفر چاه‌های غیرمجاز، آزادسازی حریم و بستر رودخانه‌ها و پیشگیری و مقابله با جرایم علیه محیط زیست کار خود را با همکاری دستگاه‌های ذیربط از جمله، وزارت نیرو، محیط زیست، آب منطقه‌ای و... در استان البرز آغاز کرده است.
فاضلی هریکندی با اعلام اینکه اشخاص حقیقی و حقوقی و تمام نهاد‌های دولتی تا چهارشنبه ۲۰ بهمن ماه (امروز) فرصت دارند نسبت به تعیین تکلیف ساخت و ساز‌های غیرمجاز خود اقدام کنند، افزود: اخطاریه‌های لازم برای تمام اماکن صادر شده و سازمان‌های مربوطه باید همکاری لازم را در این زمینه داشته باشند.
وی از راه‌اندازی سامانه هوشمند رصد و پایش تغییر کاربری‌ها به نام «کشت یار» در استان خبر داد و گفت: با بهره‌گیری از این سامانه در کوتاه‌ترین زمان بنا‌های غیرمجاز شناسایی شد. در مجموع ۴۲۳ متصرف بیش از ۶۷۵ ساختمان غیرمجاز در حریم و بستر رودخانه کرج بنا کرده‌اند که از این حدود، ۱۶ متصرف از دستگاه‌های دولتی و نهاد‌های عمومی دارای ۱۹ بنا در حریم و بستر هستند.
مناطق آزاد شده تبدیل به تفرجگاه عمومی می‌شود
رئیس کل دادگستری استان البرز با اشاره به تأکید رئیس قوه قضائیه و مصوبات کمیته تخصصی آزادسازی بستر رودخانه کرج براستفاده عموم مردم از حاشیه رودخانه خاطرنشان کرد و گفت: مقرر شده بنا‌های تخریب شده در هر قسمتی از مسیر رودخانه که منطقه موقعیت لازم را داشته باشد، با رعایت مقررات قانونی و ضوابط زیست محیطی، تفرجگاه ساحلی برای استفاده رایگان عموم مردم احداث شود. در این راستا در مرحله اول، مکانی به طول ۴کیلومتر در حاشیه رودخانه کرج مابین «پل حامی» تا «آبگیر بیلقان» بعد از اجرای طرح آزادسازی، جهت ایجاد تفرجگاه ساحلی در اختیار شهرداری کرج قرار خواهد گرفت. در واقع ما تلاش داریم مقابله با اقدامات غیرقانونی با برخی اشخاص منجر به استفاده قانونی عموم مردم از حاشیه رودخانه شود.
وی با اشاره به اینکه ما در این زمینه پیشگام شده‌ایم و نخستین بنایی که در این طرح تخریب شد، مربوط به قوه قضائیه بوده است، اظهار داشت: این اقدام دو پیام دارد اولاً اینکه دستگاه قضا عملاً قانونمندی را از خود شروع کرده و پیشقدم شده است و ثانیاً این که به سایر متصرفان این پیام را می‌دهد که دستگاه‌های اجرایی، نهاد‌های عمومی و سایر ارگان‌هایی که در حریم و بستر رودخانه تصرف و مستحدثاتی دارند باید خودشان پیشقدم شوند.
تخریب تصرفات بخش دولتی تا پایان سال انجام می‌شود
«داوود نجفیان البرز» مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز هم با بیان اینکه در مجموع ۴۲۳ فقره بنا در حریم رودخانه کرج وجود دارد که ۱۱ مورد از آن‌ها مربوط به دستگاه‌های دولتی و بقیه متعلق به بخش خصوصی است، گفت: تخریب تصرفات بخش دولتی تا پایان سال انجام می‌شود و به بخش خصوصی هم اخطار‌های لازم داده شده و قرار است تخریب آن‌ها هم از سال جدید آغاز شود.
وی ادامه داد: متصرفان بستر و حریم رودخانه کرج فقط تا ۲۰ بهمن برای تعیین تکلیف بنا‌های غیرمجاز خود فرصت دارند. با پایان تخریب بنا‌های سازمانی حاشیه رودخانه کرج از ابتدای اسفند ماه، کار تخریب ویلا‌ها و بنا‌های شخصی نیز آغاز خواهد شد.
۴٣ رستوران به‌صورت غیرقانونی در حاشیه رودخانه کرج ساخته شده‌اند
نجفیان سن ۹۰ درصد این بنا‌ها را مربوط به ۴ تا ۵ دهه پیش دانست و افزود: تخریب بنا‌های تصرفاتی از ایستگاه بیلقان آغاز شده و تا سد کرج هم ادامه خواهد داشت. بدین ترتیب با این کار امکان استفاده عموم مردم از زیبایی‌های رودخانه کرج بیش از پیش فراهم می‌شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز ادامه داد: در مدت کمی بعد از ابلاغ دستور مقابله با تصرف حریم و بستر رودخانه کرج از سوی قوه قضائیه اولین ملک که متعلق به خود این نهاد بوده و بعد از آن ملک متعلق به وزارت نیرو تخریب شد. متصرفان باید بدانند این روند تا تخریب کامل املاک غیرمجاز ادامه خواهد داشت.
وی خاطرنشان کرد: در بررسی‌های انجام شده مشخص شد ۴٣ رستوران در حاشیه رودخانه کرج و در محدوده آبگیر بیلقان تا سد امیرکبیر به‌صورت غیرقانونی ساخته شده است. از این رو قرار است ۵ باب از این رستوران‌ها به طور کامل تخریب شوند و باقی آن‌ها نیز در بخشی که ساحل رودخانه را تصرف کرده‌اند، از میان برداشته شوند.
رستوران‌ها بیشترین تجاوز را به حریم رودخانه کرج داشته‌اند
مدیرکل حفاظت محیط زیست البرز در این باره اظهار داشت: با وجود آنکه رودخانه کرج به‌عنوان یکی از پرآب‌ترین رودخانه‌های دامنه جنوبی البرز از سال ۴۶ در ردیف رودخانه‌های تحت حفاظت سازمان محیطزیست قرار گرفته است، اما طی سال‌های اخیر همواره شاهد افزایش ساختوسازها در اطراف آن هستیم.
وی ادامه داد: براساس قانون توزیع عادلانه آب، جلوگیری از احداث هرگونه بنای غیرمجاز در مسیر رودخانه‌ها با وزارت نیرو و در استان‌ها برعهده شرکت‌های آب منطقه‌ای است که باید توسط آن‌ها تخریب شود. البته درحال حاضر با دستور قوه قضائیه «قرارگاه صیانت از بیت‌المال و مقابله با تغییر کاربری‌ها» در استان راه‌اندازی شده و همه نهاد‌های ذی ربط موظف شده‌اند در این زمینه همکاری لازم را داشته باشند. در همین زمینه تاکنون دو ساختمان دولتی تخریب شده و ما هم به‌عنوان محیطزیست در راستای همکاری با این قرارگاه برای تخریب یک ساختمان محیطبانی که در حریم رودخانه کرج قرار گرفته اعلام آمادگی کرده‌ایم.
از مواضع خود کوتاه نمی‌آییم
وی ادامه می‌دهد: ساخت‌وساز‌های حریم رودخانه کرج به چند بخش تقسیم می‌شود. برخی از این ساختوسازها، ویلا‌هایی هستند که قسمتی از آن‌ها در گذشته و بخشی هم سال اخیر ساخته شده‌اند. بیشتر پرونده‌ها در حوزه ساخت‌وساز در حریم رودخانه کرج به واحد‌های خدماتی و پذیرایی مربوط است. هر چند با این واحد‌ها برخورد و اغلب تخریب شده‌اند، اما همچنان برخی از آن‌ها با وجود تخریب، دوباره اقدام به ساخت و ساز در حریم رودخانه کرده‌اند و امیدوارم این بار با آن‌ها برخورد جدی‌تری صورت گیرد.
حکیمی با تأکید بر اینکه این ساختمان‌ها اغلب مسائل زیست محیطی را رعایت نمی‌کنند، افزود: بر اساس قانون باید کل واحد‌هایی که در حریم رودخانه هستند، مجهز به سیستم تصفیه فاضلاب باشند، اما عدم اجرای تعهدات مسئولان ذیربط در این زمینه سبب شده وضعیت پسماند و فاضلاب سرازیر شده به رودخانه کرج نگران کننده باشد. در حال حاضر عزم جدی دولت در برخورد با این ساخت و ساز‌ها این امید را به ما داده که رودخانه کرج از نابودی نجات یابد.
وی خاطرنشان کرد: متأسفانه بیشتر مسیر پایین‌دست سد کرج مسدود شده و این ساختوسازها امکان دسترسی برای پایش منابع آلاینده یا تخلفاتی همچون پیگیری صید ماهی را برای ما دشوار و در انجام وظیفه اداره کل حفاظت محیطزیست استان البرز اختلال ایجاد کرده است. از طرف دیگر تصرف بستر رودخانه اثرات جبران‌ناپذیر دیگری مانند وقوع سیلاب‌ها، فرسایش خاک و... را نیز به‌دنبال دارد.
مدیرکل محیط زیست البرز با تأکید بر اینکه ما به هیچ وجه از مواضع خود کوتاه نمی‌آییم، اظهار داشت: واقعیت آن است که هم ساخت‌وساز در حریم رودخانه کرج و هم تغییر کاربری اراضی طی سالیان متوالی رخ داده و اکنون برای حل این مشکل به همکاری تمام دستگاه‌های اجرایی نیاز است. ما همواره براساس اختیاراتی که داشته‌ایم، در مناطق حفاظت‌شده با متخلفان برخورد کرده‌ایم و در موضوع ساخت‌وساز در حریم رودخانه تاکنون امکان برخورد برای ما وجود نداشته، اما اکنون که دستگاه قضایی به این حوزه ورود کرده است، ما هم با آن‌ها همکاری لازم را خواهیم داشت.