چرا نباید روی زخم بتادین ریخت؟

_ نمناک نوشت: همه ما می‌دانیم زمانی که زخمی روی هر نقطه از پوست بدن ما به وجود می‌آید، باید از آن مراقبت کنیم، آن را تمیز نگه داشته و ضدعفونی کنیم تا دچار عفونت و مشکلات بعدی نشود.

روش‌هایی مناسب در مورد مراقبت از زخم‌های بدن وجود دارند که می‌توانند زخم‌های عمیق، درد شدید، خطر ابتلا به عفونت و ... را کاهش دهند، اما گاهی اوقات به اشتباه از آن‌ها استفاده می‌شود.

هرگز روی زخم‌ها بخصوص زخم باز بتادین نریزید

برای درمان زخم نباید بتادین را داخل حفره زخم بریزید، بلکه باید آن را اطراف حفره زخم استفاده کرد، زیرا بتادین حاوی ید است که به شدت برای سلول‌های زایا و ترمیم کننده زخم کشنده است. اگر بتادین در حفره زخم ریخته شود، موجب تاخیر در ترمیم زخم می‌شود جوشگاه و اسکار بیشتری از زخم به جا می‌ماند.

انواع زخم ها:

زخم‌ها گسیختگی اپی‌تلیوم یا پوشش قسمت‌های مختلف بدن مانند پوست، مخاط دستگاه گوارشی و… که به دو نوع حاد و مزمن تقسیم بندی می‌شوند و درمان‌ها بر اساس نوع زخم در هر قسمتی از بدن، متفاوت خواهند بود.

روند ترمیم یک زخم:

پس از ایجاد یک زخم ابتدا سلول‌های التهابی به سمت مرکز زخم حرکت می‌کنند و آن را مورد حمله قرار می‌دهند و با این کار باکتری‌ها و آلودگی‌ها را از محل پاک می‌کنند و موادی ترشح می‌کنند که التهاب را سرکوب و به درمان زخم کمک می‌کند.

از روز چهارم تا دهم یا دوازدهم بعد از ایجاد زخم سلول‌های التهابی‌ای که وارد حفره زخم شده اند شروع به تکثیر می‌کنند تا زخم را ببندند و ترمیم کنند.

در مرحله سوم ترمیم زخم از روز دهم تا دوازدهم حمله سلول‌ها و تکثیر آن‌ها نظم و انضباط خاصی پیدا می‌کنند و بدن زوائد را از زخم برداشت می‌کند و زخم تغییر کرده و به شکل بافت‌های اطرافش می‌شود. به مرحله برداشت اضافه‌ها از زخم اصطلاحا «جوشگاه» یا «اسکار زخم» می‌گوییم. جوشگاه به مرور زمان از بین خواهد رفت و به یک بافت طبیعی تبدیل خواهد شد.

مزمن شدن زخم

ما باید زخم حاد را در روند ترمیم طبیعی خودش نگه داریم و اجازه ندهیم که زخم، مزمن شود، زیرا در این صورت مجبوریم از تکنیک‌های خاصی استفاده کنیم تا آن را درمان کنیم. عواملی مختلفی وجود دارد که سبب مزمن شدن زخم می‌شود.

مزمن شدن زخم در افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری‌های کبدی، کلیوی، دیابت، افرادی که فقر تغذیه‌ای دارند، افرادی که شیمی درمانی می‌شوند، افرادی که کورتیکواسترویید مصرف می‌کنند، افرادی که به علتی خونرسانی کافی شریانی یا وریدی ندارند، مانند بیمارانی که دچار واریس‌های مزمن و شدید اندام‌های تحتانی هستند، افرادی که کم خونی و تصلب شرایین دارند، افرادی که قطع نخاع هستند یا طولانی مدت در بستر می‌مانند، بیشتر است. هرچند که در بعضی از افراد نمی‌توان از مزمن شدن زخم پیشگیری کرد، رسیدگی به موقع و پیشگیری از مزمن شدن زخم‌ها بسیار موثر است.

جلوگیری از مزمن شدن زخم‌ها

کنترل خونریزی و اقداماتی که در ادامه این بخش آورده ایم و مراجعه به پزشک در صورت عمیق بودن زخم از مزمن شدن زخم جلوگیری می‌کند، زیرا پزشک با معاینه دقیق، نوع زخم، لبه‌های آن و وجود جسم خارجی را در زخم بررسی می‌کند و با توجه به زخم، درمان مناسبی را آغاز می‌کند تا ترمیم صورت گیرد و از مزمن شدن آن جلوگیری شود.

ایده‌های خوب و بد برای درمان زخم و خونریزی

یک ایده خوب:تمیز کردن سریع زخم با یک محلول ملایم

عفونت‌ها نه تنها به دلیل در معرض باکتری قرار گرفتن و یا پاتوژن‌ها ایجاد می‌شوند، همچنین می‌توانند در برخورد با سطوح نیز به وجود بیایند. مثلاً باکتری‌های شاخه‌ای به دلیل برخورد با باکتری‌های روی سطوح ایجاد می‌شوند که معمولاً روی کارد آشپزخانه بیش از بقیه جا‌ها دیده می‌شود.

پس بهتر است مراقب باشید که زخم شما با هیچ جایی تماس نداشته باشد. بهترین شستشو دهنده زخم، سرم شستشو یا نرمال سالین است. اگر سرم در دسترس نبود، یک محلول آب نمک نیز می‌تواند در این شرایط کمک کننده باشد تا ph داخلی بدن را تنظیم کند.

همچنین می‌توانید از صابون‌های پاک کننده بسیار ملایم که حلال در آب هستند، هم استفاده کنید. مراقب باشید که آب تصفیه شده باشد و سپس یک پد را به این آب آغشته کرده و روی محل زخم بزنید. هرگونه چرک و آلودگی را با استفاده از موچین‌های استریل شده مخصوص این کار جدا کنید.

یک ایده بد:استفاده از ضدعفونی کننده‌های قوی برای شستن زخم‌ها

مواد ضد عفونی کننده‌ای مثل هیدروژن پراکسید، الکل‌ها یا ید برای تمیز کردن زخم‌های باز استفاده می‌شوند، اما بیشتر این مواد برای تمیز کردن سطوح خانگی مناسب هستند و گاهی اوقات برای پوست بدن انسان بیشتر از حتی خشن محسوب می‌شوند و در نتیجه ممکن است به بافت پوست آسیب وارد کنند.

ایده خوب:اعمال فشار

اگر می‌خواهید خونریزی حاصل از این زخم‌ها را پایان دهید، می‌توانید یک عدد دستمال تمیز را روی زخم گذاشته و روی آن یک عدد حوله استریل شده قرار دهید. مراقب باشید که دستمال، پارچه‌ای یا هر چیزی که زیر حوله می‌گذارید، کاملاً استریل شده و تمیز باشد.

سپس آن را روی حوله گذاشته و پنج دقیقه فشار را اعمال کنید. اگر احساس کردید که سرعت خونریزی آهسته‌تر نشد، این کارتان را ادامه دهید تا خونریزی قطع شود.

ایده خوب:پوشاندن زخم‌ها و مرطوب نگه داشتن آن‌ها

باید از افراد متخصص در این زمینه کمک بگیرید تا روی زخم شما را بپوشاند. زخم‌هایی که مرطوب نگه داشته می‌شوند، تا ۱۲ الی ۱۵ روز بهبود پیدا می‌کنند، اما اگر بیشتر در معرض هوا نگه داشته شوند، این مدت زمان بهبودی به ۲۵ تا ۳۰ روز می‌رسد. پس باید میان روی آن‌ها را پوشش دهید و یا به اصطلاح باندپیچی کنید تا بیش از حد در معرض هوای آزاد نباشند و سریع‌تر بهبود پیدا کنند.

ایده بد:نادیده گرفتن زخم‌هایی که بهبودی پیدا نمی‌کنند و یا در طول زمان بدتر می‌شوند.

بسیاری از افراد عقیده دارند که باید حساسیت را در مورد مراقبت از زخم کم کنیم و باید کاملاً آن‌ها را نادیده بگیریم، اما این روش کاملاً غلط است، زیرا می‌تواند موجب اتفاقات زیر شود:

ورم‌های شدید که روی ناحیه اطراف زخم تاثیر می‌گذارد و عفونت که از آن بو، گرما و درد و دیگر علائم بروز می‌کند.

بهبودی آهسته:زمانی که زخم را نادیده بگیرید مدت زمان بهبودی کاملاً آهسته پیش می‌رود و مشکلاتی مثل بیماری‌های مربوط به سیستم ایمنی، سوء تغذیه و ... در این امر موثر هستند.

اگر زخم شما در مدت زمان طولانی بهبود پیدا نکند، احتمال عفونت کردن آن بالا می‌رود. پس هر چه سریع‌تر باید به یک متخصص مراجعه کنید.

ایده خوب:کنترل کردن مراقبت از زخم

استفاده از دارو‌های بدون نسخه همیشه نمی‌تواند نیاز‌های شما را برطرف کند. پس اگر یکی از این زخم‌ها را دارید، حتماً باید آن‌ها را کنترل کنید و از دستورات پزشکی پیروی نمایید.

از بین بردن جوشگاه یا اسکار زخم ها:

در روند ترمیم زخم بدن شروع به ساختن بافت‌های اضافی در محل زخم می‌کند. جوشگاه‌ها به دو واژه جوشگاه «هیپرتروفیک» و جوشگاه «کلویید» تقسیم بندی می‌شوند.

در جوشگاه هیپرتروفیک:

زخم پرسلول و روی زخم بزرگ و زبر و برجسته می‌شود.

در جوشگاه کلویید:

در محل زخم برجستگی نرم و بد شکل پوستی یا گوشت اضافه ایجاد می‌شود. این نوع جوشگاه معمولا ذاتی و ژنتیکی است و درمان‌های خاص خودش را دارد.

مراقبت خوب از زخم و کنترل ترمیم درست آن بهترین راه برای محو شدن اسکار زخم‌ها است.

نکته: قطعاً که پست‌ها و مطالب داخل اینترنت می‌تواند به شما در این زمینه کمک کنند، اما باید به یاد داشته باشید که آخرین اطلاعات معمولاً در دست متخصصان است، پس چه بهتر که در این زمینه از آن‌ها کمک بگیرید.