جهاد تبیین باید‌ها و نباید‌ها
_ حسین کنعانی مقدم در روزنامه حمایت نوشت: رهبر معظم انقلاب روز گذشته در دیدار با جمعی از مداحان اهل‌بیت (ع) به مناسب سالروز ولادت حضرت زهرا (س) بار دیگر مطالبه «جهاد تبیین» را مطرح فرموده و خواستار نقش‌آفرینی این گروه تأثیرگذار در این امر شدند. این مطالبه و تأکید چندباره، تأکیدی بر جایگاه و اعتبار بالای جامعه مداحان در اندیشه ورزی و نقشه راه پیشرفت کشور است چراکه سپردن مسئولیت مهم و کلیدی تبیین و روشنگری به‌منظور زدودن ابهامات و شبهات طراحی‌شده از سوی دشمن به این گروه، مستلزم اعتقاد قلبی به توانمندی‌ها و پتانسیل‌های فکری و عملی این قشر است.
با این عقبه، طبیعتاً می‌توان در خصوص مقابله با شبهه‌افکنی‌های دشمن یا به تعبیر سکان‌دار انقلاب، «تحرک وسیع دشمنان ملت ایران برای وارونه‌سازی افکار و تخریب ایمان و باور‌های مردم به‌وسیله انبوه رسانه‌ها و با استفاده از هزاران متخصص هنر و رسانه و پشتیبانی‌های هنگفت مالی و امنیتی» از دستگاه‌های مختلف تبلیغاتی و رسانه‌ای به‌منظور روشنگری و رفع ابهامات مهندسی‌شده توقع داشت؛ کاری که در حال حاضر در حال انجام است. نکته مهم، اما اینجاست که چرا رهبر معظم انقلاب تنها به وظیفه مدون و ابلاغ‌شده نهاد‌های تبلیغاتی و رسانه‌ای اکتفا نمی‌کنند و مأموریت کلیدی «تبیین» را به جامعه مداحان نیز ابلاغ کردند؟
بخشی از چرایی این ابلاغ و مطالبه را باید در انتظار ایشان از سطح روشنگری و سرعت بخشیدن به اندیشه ورزی در راستای تبیین مبانی فکری انقلاب اسلامی، مقابله عالمانه با پمپاژ گسترده لجن پراکنی‌ها از سوی دشمن و برخورد مستدل و علمی با هجمه‌ها جستجو کرد. درنتیجه، برای تحقق عملی جهاد تبیین جایی بهتر از مجالس اهل‌بیت (ع) و بستری مناسب‌تر از روح و تفکر جوانان مشتاق به سبک زندگی آل الله را نمی‌توان یافت.
قطعاً در این مسیر و برای انجام صحیح و کامل جهاد روشنگری، گروه‌های نخبه جامعه اعم از دانشگاهی و غیردانشگاهی باید در تجهیز روزافزون خود به ابزار علم و معرفت و ارتقای مبانی فکری و احتجاجی تلاش کنند. علاوه بر این، جوانان و دانشجویان و حتی پیش از آن، نوجوانان باید با تحلیل فضای داخلی و خارجی به تجهیز فکری و عقلانی و آگاهی از رهگذر التزام به یک سیر مطالعاتی هدفمند و مفید در کنار علم‌آموزی آکادمیک، خود را در ردیف صاحب‌نظران قرار دهند.
به عبارت گویاتر، اگر این قشر بخواهد همچون یک درمانگر نسبت به شناسایی و مبارزه با آلام جامعه و یا مقابله با بیماری شبهات و تفکرات آلوده مبادرت کند، لازم است ابتدا علم و معرفت لازم را کسب نموده و در خود نهادینه نماید.
از طرفی، نهاد‌های رسانه‌ای، فرهنگی و نظام آموزشی چه در سطح مدارس و چه در سطح دانشگاه‌ها وظیفه دارند تا زمینه رشد فکری و معرفتی نوجوانان و جوانان و مجهز کردن آن‌ها به ابزار کاربردی و مهم تفکر را مهیا کنند. واکاوی آسیب‌شناسانه عملکرد دستگاه‌ها و سازمان‌های مسئول در این حوزه، متأسفانه نشانگربرخی بدعملی‌ها، کم‌کاری‌ها یا بدسلیقگی‌هاست.
به‌عنوان نمونه، در بررسی اوضاع آموزش‌وپرورش آنچه بیش از هر چیز جلب‌توجه می‌کند، مشغولیت بیش از حد ذهن دانش‌آموزان، معلمان و خانواده‌ها در بهترین سال‌های عمر یک فرد به خروج موفقیت‌آمیز از ماراتن کنکور معطوف است، درحالی‌که می‌توان همزمان با کسب علم از این فرصت ناب برای مسلح شدن به سلاح معرفت و تفکرپروری بهره برد. در فضایی که برخی مدارس، شاقول عملکردشان را تنها در آمار پذیرفته‌شدگان کنکور می‌دانند، طبعاً مجالی برای مطرح کردن موضوعات معرفتی و آشنا کردن دانش آموزان با معارف اسلامی و انقلابی باقی نمی‌ماند.
پیش‌نیاز دیگر در انجام مأموریت جهادی تبیین که نیاز مبرم حال حاضر کشور به شمار می‌رود، لزوم بهره‌برداری بهینه و صحیح از فضای مجازی است. فضای مجازی گرچه تهدیدات و مشکلاتی را با خود دارد، اما درعین‌حال، فرصتی ناب برای پاسخ به شبهات، انتشار افکار ناب و جذب افراد مردد به وجود آورده است. «در این فضا باید حقایق را با منطق قوی، سخن متین و عقلانیت کامل، همراه با زینت عاطفه و عواطف انسانی و بکارگیری اخلاق منتشر کرد و همه باید در این میدان حرکت کنیم؛ هر کدام به نحوی و با سهمی که در این راه داریم.» (رهبر معظم انقلاب – ۵ مهر ۱۴۰۰)
نکته پایانی اینکه برخی امر تبیین را به‌اشتباه و یا از روی غرض‌ورزی با توجیه مشکلات، بدعملی‌ها و کم‌کاری‌ها قرینه می‌دانند، درحالی‌که تبیین نه توجیه بلکه پاسخی اقناعی به القائات و شبهات مطرح‌شده در حوزه اندیشه و اصول و مبانی انقلاب و حتی موضوعات مبتلا به جامعه است.
از طرفی، می‌تواند راهکاری برای پویا و به‌روز نگه‌داشتن آرمان‌های انقلاب اسلامی در مقابل مسئولان و مدیران برای مطالبه حرکت در مسیر صحیح و هشداردهی در صورت انحراف از مسیر باشد. در این میان، جامعه مداحان که ضریب نفوذ و محبوبیت زیادی در میان اقشار مختلف جامعه دارند در کنار دانشجویان و جوانان، به‌عنوان دیدبان‌های هوشیار جامعه می‌توانند با تشریح و تبیین این اصول و ارائه نقشه راه، نه توجیه‌گر بلکه مطالبه کنندگان و روشنگرانی امین و وفادار به آرمان‌های انقلاب اسلامی باشند.