ناهنجاریهای فرهنگی
_ محمدصادق کوشکی در روزنامه حمایت نوشت: روز گذشته، حجتالاسلام والمسلمین «محسنی اژهای»، رئیس قوه قضائیه به برخی ناهنجاریهای فرهنگی در جامعه اشاره و از دستگاههای فرهنگی مسئول، ورود به این مسئله و عمل به وظایف قانونی خود را خواستار شدند. رئیس عدلیه با دستور به دادستانها برای برخورد با جرائم سازمان یافته، بخشی از معضلات فعلی در این بخش را با ناهنجاریهای فردی مرتبط دانستند و رفع این آسیبها را وظیفه دستگاههای فرهنگی برشمردند. در این خصوص گفتنی است که؛
۱. انقلاب اسلامی از منظر ماهیت یک انقلاب فرهنگی است و این حرکت عظیم، اساساً یک فرهنگ به شمار میآید. ما از فرهنگ اسلامی صحبت میکنیم که عبارت است از شیوه «زیست دینی» تشکیلدهنده ستون فقرات نظام اسلامی. امام خمینی (ره) بهصراحت فرمودند که فلسفه تشکیل نظام اسلامی، اجرای «شریعت» است؛ به این مفهوم که سبک زیست مردم اعم از افراد عادی تا مسئولین باید بر اساس دین باشد و فلسفه تشکیل نظام اسلامی بر همین پایه قرار گیرد.
۲. از سوی دیگر، دشمنان نظام بر این واقعیت اشراف و آگاهی دارند که ایران ازنظر سیاسی، امنیتی و حتی اقتصادی دارای قوت و قدرت است و هرچه از این زاویه فشار بیاورند، قادر به شکست کشورمان نیستند. حوزه فرهنگی، اما عرصهای است که آنها طمع کردهاند از این طریق برای بهزانو درآوردن جمهوری اسلامی ورود کنند و این سودا را در سر میپروراند که از این ناحیه میتوانند فشار مؤثری و به تعبیر آنها فلجکنندهای وارد آورند. به همین دلیل، با اشکال متفاوت سعی دارند فرهنگ جامعه ما را تخریب کنند.
دهها شبکه فارسیزبان ماهوارهای سالهاست که برای مردم ما بهصورت رایگان برنامه پخش میکنند. در فضای مجازی ولنگار، از بخش جنگ روانی ارتش رژیم صهیونیستی گرفته تا اروپا و آمریکا، منافقان و مرکز بهاصطلاح اعتدال سعودی، همگی زنجیرههایی هستند که برای تخریب فرهنگ و ذهنیت عموم مردم بهویژه جوانان محتوا تولید میکنند.
۳. علاوه بر این، قوانین مناسب در حوزه فضای مجازی، رسانه، سینما، تئاتر و... همگام با وضعیت روز وجود ندارد و تدویننشده است. نتیجه این انفعال آن میشود که حتی در تولیدات سینمایی، تئاترها، کنسرتها، فضای مجازی داخلی و حتی در رسانه ملی شاهد برخی محصولات هستیم که بعضاً به حال فرهنگ دینی ما مضر هستند و آسیبهایی به همراه دارند. در حقیقت، علاوه بر تهاجم فرهنگی دشمن، از درون نیز در حال آسیب خوردن هستیم.
۴. اولین نکته منفی این است که قوانین ما در زمینه فرهنگ بهروز نیستند. اگر قوانین کشورهای اروپایی را مورد بررسی و واکاوی قرار دهیم و مدیریت رسانه و فضای مجازی آنها را کنکاش کنیم، خواهیم دید که مراقبت آنها در چارچوب ارزشهای ملی و فرهنگی خودشان، بسیار دقیق است و قوانین سختگیرانهای را برای صیانت از حدود و صغور مورد احترام خود تدوین کردهاند. بهعبارتدیگر، علیرغم اینکه شعارهای آزادیخواهانه سر میدهند، اما وقتی پای مسائل فرهنگی به میان میآید، مماشات و ملاحظه را کنار میگذارند و به مرّ قانون عمل میکنند. در حالی که قوانین کشور ما در موضوعات فرهنگی، قدیمی بوده و فاقد فاکتور بازدارندگی هستند.
۵. بنا به هر دلیلی، نهادهای متولی که دستی بر حکمرانی نیز دارند، مسائل فرهنگی را در اولویت قرار ندادهاند و هرکدام کار ویژهها و اولویتهای مخصوص به خود را فارغ از صبغههای فرهنگی تعریف نمودهاند؛ لذا فراموشی و غفلت ایجادشده از این ناحیه، موجب گردیده تا مراقبت از هدف تشکیل نظام اسلامی که اجرای شریعت است، بعضاً به حاشیه رود. بهعنوان مثال، دستگاههای اجرایی دغدغه اقتصاد را دارند، مجلس برای خود دستور کار ویژه تعریف کرده و سایر نهادها و سازمانها نیز اولویتهای دیگری دارند و نقطه اصلی که حکومت اسلامی بر مبنای آن تشکیل شده، در مواردی مورد غفلت قرار گرفته است.
۶. به همین دلیل در رفتار سازمانها و نهادهای متولی، مدیران مربوطه توجه به حوزه فرهنگ را بسیار کمرنگ میبینند و از این جهت، اتفاقات و رفتارهای ایجابی در تولید و بازتولید نمادهای فرهنگی دینی نداریم. بهعنوان نمونه، سازمانهایی که مسئول پیشگیری از جرائم در کشور هستند، باید بیش از هر چیز، مسائل فرهنگی را برای دستیابی به هدفی که برای آنها تعریفشده، مورد توجه قرار دهند چراکه تنها بخشی از راهکار پیشگیری از آسیبهای فرهنگی و اجتماعی مربوط به قوانین بازدارنده و ساز وکارهای قانونی است، ولی بخش عمده آن، وابسته به حوزه هنری و رسانهای است و باید به این قسمت ورود کنند تا از عهده انجام تکالیف قانونی خود برآیند.
۷. این در حالی است که در این عرصه ما حرکت خاصی مشاهده نکردهایم. دولت متولی حوزه فرهنگ است و وزارتخانههایی که در این بخش وظیفه دارند، شامل آموزش و پرورش، وزارت علوم، بخش آموزش وزارت بهداشت، وزارت ارشاد و ... باید در این زمینه پرکارتر و فعالتر ظاهر شوند. ضمن اینکه ضروری است مجلس شورای اسلامی هم مصوبات فرهنگی شاخص، به روز و کارآمدی را برای بهبود، ترویج و اعتلای فرهنگ تهیه و تدوین کند. از این منظر، در بحث ایجابی، فعالیت جدی از سوی برخی دستگاههای مسئول دیده نمیشود که در نتیجه آن، خلع فرهنگی بروز میکند و در بسیاری از اوقات، این خلأ با تولیدات فرهنگی دشمن پر میشود.
نکته پایانی اینکه امید است همه مسئولان، این فرمایش حضرت امام (ره) را در سرلوحه کار خود قرار دهند که نظام اسلامی به منظور اجرای احکام شریعت تشکیل شده و احکام شریعت عبارت است از سبک زندگی دینی، زیست دینی و مؤمنانه در جامعه و همه تلاشهایی که در حوزههای مختلف کشور توسط مدیران و سازمانهای مختلف انجام میشود قرار است به این نقطه نهایی متصل شود.