کدام تئاتر را کِی و کجا ببینیم؟
- سالنهای تئاتر طی دو سال گذشته وضعیت ناامید کنندهای را پشت سر گذاشتهاند، وضعیتی که منجر به تعطیلی برخی سالنهای خصوصی و همچنین بلاتکلیفی در وضعیت اجراها در سالنهای دولتی بود.
هرچند ضرر وارده بر سینما از لحاظ مالی بالا تصور میشود اما تئاتر به واقع مظلومترین هنر در دوران کرونا بود، این هنر در دوران اوج خود هم گردش مالی خوبی را ندارد و با آمدن این بیماری همان اندک درآمد اهالی تئاتر قطع شد.
هرچند که کرونا حرکت چرخ تئاتر را به مدت دو سال بسیار کند کرده بود اما شاید یکی از نکات مهم آن ظهور و بروز کارگردانان جوان بود، کارگردانانی که در دوران پیش از کرونا به دلیل لابی سالنهای دولتی و همچنین هزینه های سالنهای خصوصی قادر به اجرا نبودند و این دو سال فرصتی شد تا با غیبت بسیاری از کارگردانان صاحب سبک فرصت تجربه پیدا کنند.
البته نباید فراموش کرد که این حضور حداکثری تضمین کننده کیفیت آثار نبوده است، اما در بدترین حالت شاید کرونا به برخی استعدادها فرصت خودنمایی داد. حال بعد از بهتر شدن وضعیت بیماری کرونا و واکسیناسیون سراسری در کشور تئاتر جان تازه ای به خود گرفته است.
پاییز امسال و بعد بازگشایی کامل تماشاخانه ها تعداد و تنوع آثار روی صحنه در شهر تهران مثال زدنی بود، هرچند هنوز سالنها میزبان پنجاه درصد مخاطبان هستند اما همین استقبال نسبی هم در مقایسه با دو سال گذشته امیدوار کننده است.
حال با نزدیک شدن به جشنواره تئاتر فجر در دوره چهلم و تصمیم دبیرخانه مبنی بر حضور برخی آثار که به دلیل کرونا فرصت اجرا نداشته اند، تعداد آثار در آذر ماه نسبت به ماه گذشته خود چندین برابر شده است. هرچند این تصمیم دبیرخانه جشنواره تئاتر فجر ایرادات جدی دارد اما همین عاملی بود تا برخی چهره های مطرح این هنر که دو سال گذشته غایب بودند به سودای فجر هم که شده آماده به کار شوند.
از دیگر موهبات دو سال کرونایی تئاتر توجه ویژه گروه ها به متون ایرانی بود، اتفاقی که پیشتر اتفاق میافتاد، هرچند شاید این توجه ویژه به متون ایرانی موجی گذرا باشد اما همین موج گذرا هم می تواند نویسندگان داخلی را امیدوار کند.
طی سال جاری صحنه تئاتر کشور شاهد آثار با کیفیت ایرانی همچون «غلامرضا لبخندی»، «آهو»، «خاک سفید»، نظام آباد، تختی در هتل آتلانتیک بود، البته این آثار تنها نمایشهای ایرانی روی صحنه نبودند. همچنین نمایش هایی همچون هاری، دروغ، برلینگتون، خانه شیشه ای آلما و دن کیشوت از دیگر آثار موفق این دوران بودند.
خوشبختانه تئاتر و عرصه هنرهای نمایشی پس از دو سال بار دیگر شاهد حضور کارگردانان حرفه ای است، مهران رنجبر «دیگو مارادونا» را روی صحنه می برد، مانستر از کوروش شاهونه باز اجرا می شود، سجاد افشاریان بک تو بلک را در سالن شهرزاد اجرا کرده و رها حاجی زینل «کباب» را به عمارت نوفل لوشاتو خواهد برد.
این استقبال همگانی دوباره از تئاتر میتواند پایانی بر بیکاری دو ساله تئاتریها باشد، هنرمندانی که روزهای سختی را پشت سر گذاشته و حتی بسیاری از آنان مجبور به ترک هنر و رجوع به مشاغل دیگر شدند، شاید رونق دوباره تئاتر فرصتی باشد که این هنرمندان بتوانند بار دیگر دلگرم به حضور در صحنه ها باشند.
به همین مناسبت به معرفی برخی آثار موفق این روزهای تئاتر کشور پرداخته است:
تئاتر شهر
نمایش لیلیت به نویسندگی و کارگردانی محمدرضا شاهمردی با مدت زمان ۵۰ دقیقه همه روزه به جز شنبهها ساعت ۱۹:۱۵ در سالن سایه مجموعه تئاترشهر به صحنه میرود.
نمایش تا اشکستان به نویسندگی و کارگردانی حمید حرا در ایام دهه فاطمیه(س) به عنوان ویژه برنامه تئاتری سالن اصلی مجموعه تئاترشهر به مدت زمان ۱۰۵ دقیقه از ساعت ۱۹ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
نمایش پنگوئنهای افسرده به نویسندگی و کارگردانی محمد میرعلیاکبری در سالن قشقایی مجموعه تئاترشهر به مدت زمان ۱۰۰ دقیقه از ساعت ۱۹ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
نمایش احتمالات به نویسندگی و کارگردانی علی شمس جدیدترین اثری است که در سالن چهارسو مجموعه تئاترشهر به مدت زمان ۱۰۰ دقیقه از ساعت ۱۹:۳۰ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
و در نهایت نمایش تملیخا به نویسندگی محمدرضا آزادفرد و کارگردانی بابک پرهام، اولین نمایشی است که بعد از آغاز میزبانی مجدد کارگاه نمایش مجموعه تئاترشهر از آثار نمایشی از ساعت ۱۷:۳۰ به مدت زمان ۴۰ دقیقه به استقبال مخاطبان میرود.
ایرانشهر
نمایش رویای شب نیمه تابستان به نویسندگی ویلیام شکسپیر و کارگردانی امین زندگانی در سالن استاد ناظرزاده کرمانی تماشاخانه ایرانشهر به مدت زمان ۹۰ دقیقه از ساعت ۲۰:۳۰ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
نمایش سهگانه پاریسی به نویسندگی و کارگردانی ایوب آقاخانی دیگر نمایش در سالن سمندریان تماشاخانه ایرانشهر است که از ساعت ۱۸:۳۰ با مدت زمان ۶۰ دقیقه به صحنه میرود.
نمایش فرودگاه، پرواز شماره ۷۰۷ نوشته احمدرضا احمدی نویسنده و شاعر شناخته شده برای اولین بار به گارگردانی کوروش سلیمانی از ساعت ۲۰ با مدت زمان ۸۰ دقیقه در سالن سمندریان تماشاخانه ایرانشهر میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
نمایش خون خانه زنان به طراحی، دراماتورژی و کارگردانی فرشاد یاری در سالن استاد ناظرزاده کرمانی تماشاخانه ایرانشهر از ساعت ۱۸ با مدت زمان ۶۵ دقیقه به صحنه میرود.
خون خانه زنان نمایشنامهای است در سه پرده که بر اساس سه گانه فدریکو گارسیا لورکا شاعر و نمایشنامه نویس اسپانیایی با بازخوانی یوسف زندهدل نوشته شده است.
این نمایشنامه، داستان زنی بی فرزند است که در یک رختشورخانه زندگی میکند. انگیزه و آرزوی مادر شدن تمام ذهنش را گرفته و در نهایت دست به کاری فاجعه آمیز میزند که انتظار داشتن فرزند باعث میشود که زن با این مسئله کنار نیاید. زن در پایان شوهرش را به خاطر مقتصد بودن و اینکه علاقه ای به داشتن فرزند نداشت میکشد.
خانه هنرمندان
نمایش روزها در راه با پژوهش و کارگردانی سما موسوی با مدت زمان ۶۰ دقیقه همه روزه به جز شنبهها ساعت ۱۹:۳۰ در سالن استاد انتظامی خانه هنرمندان به صحنه میرود.
مهرگان
نمایش کمدی مورس به نویسندگی و کارگردانی سجاد حسنوند در سالن شماره ۱ خانه نمایش مهرگان به مدت زمان ۷۰ دقیقه از ساعت ۲۰:۳۰ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
نمایش عقب افتاده به نویسندگی حامد مقدسی و کارگردانی وحید منافی دیگر نمایش جدیدی است که در سالن شماره ۱ خانه نمایش مهرگان به مدت زمان ۷۰ دقیقه از ساعت ۱۷:۳۰ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
نمایش پیش از صبحانه به نویسندگی یوجین اونیل با ترجمه صادق چوبک و به طراحی و کارگردانی میکاییل شهرستانی در سالن شماره ۲ خانه نمایش مهرگان از ساعت ۱۷:۳۰ با مدت زمان ۲۰ دقیقه به صحنه میرود.
نمایش شاعر به نویسندگی داریو نیکودمی و با طراحی و کارگردانی میکاییل شهرستانی در سالن شماره ۲ خانه نمایش مهرگان از ساعت ۱۸:۳۰ با مدت زمان ۴۰ دقیقه به صحنه میرود.
نمایش قفس رنگارنگ به نویسندگی، طراحی و کارگردان حسن رئیسی نمایش جدیدی است که در سالن شماره ۱ خانه نمایش مهرگان به مدت زمان ۶۰ دقیقه از ساعت ۱۹ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
نمایش پشت بام به نویسندگی بهزاد آقاجمالی و کارگردانی رضا فوادی از ساعت ۱۹:۳۰ به مدت زمان ۴۰ دقیقه در سالن شماره ۲ خانه نمایش مهرگان به صحنه میرود.
نمایش اسم به نویسندگی مشترک الکساندر دولاپتولیر و ماتیو دولاپورت با ترجمه شهلا حایری، طراحی میکاییل شهرستانی و کارگردانی شیرین فرخنده نژاد در سالن شماره ۲ خانه نمایش مهرگان از ساعت ۲۰ با مدت زمان ۷۵ دقیقه به صحنه میرود.
تماشاخانه اهورا
نمایش زمستان ۶۶ به نویسندگی محمد یعقوبی و کارگردانی امیرعلی انتظاری در تماشاخانه اهورا به مدت زمان ۹۰ دقیقه از ساعت ۱۹ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
نمایش چشمها چه را میبینند؟ به نویسندگی، طراحی و کارگردان سلمان سامنی در تماشاخانه اهورا به مدت زمان ۷۰ دقیقه از ساعت ۲۱ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
سپند
نمایش روغن کنجد به نویسندگی ایمان صدیق و کارگردانی آرمان شهبازی همه روزه به جز شنبهها در سالن شماره ۲ پردیس سپند از ساعت ۲۱ به مدت زمان ۶۵ پذیرای مخاطبان خود خواهد بود.
نمایش فروپاشی کامل جسم به نویسندگی آرش سنجابی و کارگردانی الهه قاسمزاده با مدت ۷۰ دقیقه، همه روزه به جز شنبهها ساعت ۲۱ در سالن شماره پردیس تئاتر سپند به صحنه میرود.
نمایش قتل در کاخ به نویسندگی مشترک جاناتان سییر، هنری شیلدز و هنری لویز با ترجمه و کارگردانی پوریا جعفرپورکاشی ساعت ۲۱ در سالن شماره یک پردیس تئاتر سپند به صحنه میرود.
نمایش قصه ظهر جمعه به نویسندگی سیدمحمد مساوات و کارگردانی راحله شمسآبادی ساعت ۱۸:۳۰ با مدت زمان ۷۰ دقیقه در سالن شماره ۲ پردیس سپند به صحنه میرود.
مولوی
نمایش برنده سهمی نمیبرد به نویسندگی مشترک کیهان پرچمی و حسام مقتدائی با کارگردانی کیهان پرچمی در سالن اصلی تالار مولوی از ساعت ۲۰ با مدت زمان ۵۰ دقیقه به صحنه میرود.
نمایش برنده سهمی نمیبرد علاوه بر کاندیدا شدن به عنوان بهترین نمایشنامه و بهترین بازیگری مرد، مقاوم دوم بهترین طراحی صحنه را از بیستوسومین جشنواره بینالمللی تئاتر دانشگاهی دریافت کرده است.
نمایش بخوابم یا روایت شب پنجرهای به نویسندگی و کارگردانی پریسا نوروزی از ساعت ۱۷ به مدت زمان ۴۵ دقیقه در سالن کوچک تالار مولوی به صحنه میرود.
دیوار چهارم
نمایش تراس به نویسندگی ژان کلود کرییر با ترجمه اصغر نوری و به کارگردانی مجید اقبالی در مجموعه تئاتر دیوار چهارم از ساعت ۲۱ با مدت زمان ۷۰ دقیقه به صحنه میرود.
نمایش اصوات سرگردان به نویسندگی زهرا برزگر و کارگردانی سعید داخ در مجموعه تئاتر دیوار چهارم به مدت زمان ۵۰ دقیقه از ساعت ۱۹ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
عمارت نوفللوشاتو
نمایش کباب به نویسندگی علی صفری و کارگردانی رها حاجیزینل همه روزه به جز شنبهها در عمارت نوفللوشاتو از ساعت ۱۸:۱۵ به مدت زمان ۷۵ پذیرای مخاطبان خود خواهد بود.
نمایش پنگوئن، مرغ دریایی و چند پرنده دیگر به نویسندگی منوچهر رمضانی و کارگردانی میثم عبدی دیگر نمایشی است که در عمارت نوفللوشاتو از ساعت ۲۰:۱۵ به مدت زمان ۸۰ دقیقه میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
تماشاخانه مهر
نمایش آنها به نویسندگی مشترک رها غفاری و کیانوش ایازی با طراحی کارگردانی کیانوش ایازی با مدت زمان ۵۰ دقیقه همه روزه به جز شنبهها ساعت ۱۸ در تماشاخانه ماه حوزه هنری به صحنه میرود.
شهرزاد
نمایش مرده شور به نویسندگی مهرداد رایانیمخصوص و کارگردانی جواد رازقندی در سالن صنوبر پردیس تئاتر شهرزاد به مدت زمان ۵۰ دقیقه از ساعت ۱۷ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
نمایش بک تو بلک به نویسندگی، طراحی و کارگردانی سجاد افشاریان با مدت زمان ۷۰ دقیقه همه روزه به جز شنبهها در دو سانس ۱۸ و ۲۰ در سالن گلایل پردیس تئاتر شهرزاد به صحنه میرود.
نمایش جسدهای پُستی به نویسندگی داریو فو با ترجمه جمشید کاویانی و کارگردانی محمد محبالهی در سالن صنوبر پردیس تئاتر شهرزاد به مدت زمان ۷۰ دقیقه از ساعت ۲۱:۱۵ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
نمایش شترمرغ به نویسندگی، طراحی و کارگردانی محمد لهراسبی ساعت ۲۰:۱۵ با مدت زمان ۷۵ دقیقه در سالن ارکیده پردیس تئاتر شهرزاد به صحنه میرود.
نمایش سگهای انباری به نویسندگی کوینتین تارانتینو و دراماتورژی و کارگردانی مهدی اشرافی در سالن ارکیده پردیس تئاتر شهرزاد به مدت زمان ۶۰ دقیقه از ساعت ۱۹:۳۰ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
نمایش مانستر به نویسندگی مشترک کوروش شاهونه و حمیدرضا اسدزاده با کارگردانی کوروش شاهونه دیگر اثر نمایشی پردیس تئاتر شهرزاد است که در سالن صنوبر این تماشاخانه همه روزه به جز شنبهها ساعت ۱۹:۴۵ با مدت زمان ۶۵ دقیقه به استقبال مخاطبان میرود.
نمایش سیاهچاله به نویسندگی و کارگردانی لادن قناد در سالن صنوبر پردیس تئاتر شهرزاد به مدت زمان ۸۰ دقیقه از ساعت ۲۱:۱۵ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
تماشاخانه ملک
نمایش دیپلمات به نویسندگی، طراحی و کارگردانی محمد رفیعی به مدت زمان ۶۵ دقیقه از ساعت ۱۹ در تماشاخانه ملک میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
نمایش دیپلمات که به عنوان اثر برگزیده بیستوششمین جشنواره تئاتر استان تهران در سال جاری (۱۴۰۰) برای اجرای عمومی معرفی شده، جوایز برتر بخشهای نمایشنامهنویسی، بازیگری مرد و بازیگری زن این رویداد را از آن خود کرد و در دو بخش کارگردانی و طراحی صحنه تقدیر شد.
تماشاخانه شانو
نمایش دو در یک یا اعترافات ذهنی محبوس در فضایی دو در یک به نویسندگی کارگردانی سجاد حسینپور از ساعت ۱۹ به مدت زمان ۵۰ دقیقه در تماشاخانه شانو به صحنه میرود.
نمایش کشیدگی عضلات زمان به نویسندگی و کارگردانی علیرضا شیخی در تماشاخانه شانو به مدت زمان ۶۰ دقیقه از ساعت ۲۱ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
نمایش انفعل، ینفعل، انفعال؛ اثری متفاوت در حوزه تولید و اجراست که عرفان رضوی در قامت تجربهای ساختارشکنانه از قوانین و چهارچوبهای تئاتری به مخاطب ارائه میدهد.
این اثر نمایشی همه روزه به جز شنبهها ساعت ۱۷ به مدت زمان ۵۰ دقیقه در تماشاخانه شانو میزبانی مخاطبان است.
رضوی درباره نگاه ویژه خود در تولید این اثر نمایشی نوشته: برای گروه نمایشی ما روند تولید تئاتر چیزی فراتر از رعایت چهارچوبها، قوانین و اصول نوشته شدهای است که به اصطلاح روش درست خطاب میشود. ما در روند اجرای این نمایش نیز با شما (مخاطب) پیوسته در کشف و شهود همراه میشویم بی آنکه از تمام اتفاقها آگاه باشیم؛ اینبار ما به عنوان تولیدکننده مامور انتقال معنا نیستیم! ما کُنشگرهایی هستیم که تک تک شما به اعمال ما معناهای متفاوت میدهید.
تالار حافظ
نمایش چیزی شبیه زندگی به نویسندگی زندهنام حسین پناهی و کارگردانی کارگردانی علیرضا مهران از ساعت ۲۰ به مدت زمان ۷۵ دقیقه در تالار حافظ به صحنه میرود.
نمایش اِکوئوس به دراماتورژی پیروز محمدی و کارگردانی محمدرضا بصیری در تالار حافظ به مدت زمان ۷۰ دقیقه از ساعت ۱۸ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
تماشاخانه سنگلج
نمایش خاموشان به نویسندگی سبا سلیمانی با طراحی و کارگردانی زندهنام علی سلیمانی و سهیلا جوادی به مدت زمان ۶۵ دقیقه از ساعت ۱۸:۳۰ در تماشاخانه سنگلج میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
زندهنام علی سلیمانی که ۲۱ مرداد۱۴۰۰ به دلیل ابتلا به بیماری کرونا دار فانی را وداع گفت، مهر و آبان ۹۸ این اثر نمایشی را که با مضمونی در ارتباط با پیاده روی اربعین در تماشاخانه مهر حوزه هنری به صحنه برد و حالا در نبود او خانوادهاش با یاد و احترام نام وی این نمایش را به صحنه میبرند.
تالار محراب
نمایش چلچراغ به نویسندگی زندهنام محمود استاد محمد و کارگردانی رضا علوی به مدت زمان ۶۰ دقیقه از ساعت ۱۹ در سالن جعفر والی تماشاخانه محراب میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
نمایش مرگ موش به نویسندگی و کارگردانی سارینا رزاق در سالن استاد جمیله شیخی تالار محراب به مدت زمان ۴۵ دقیقه از ساعت ۱۸:۳۰ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
کسب رتبه دوم کارگردانی، رتبه دوم نمایشنامه و جایزه ویژه هیات داوران برای گروه بازیگران از بیستوششمین جشنواره تئاتر استان تهران، از افتخارات نمایش مرگ موش به شمار میآید.
نمایش نخ نما خانم به نویسندگی سجاد طهماسبی با طراحی، دراماتورژی و کارگردانی مجتبی شجاعیزاده با مدت زمان ۴۵ دقیقه همه روزه به جز شنبهها ساعت ۱۹:۳۰ در سالن استاد جمشید لایق تالار محراب به صحنه میرود.
تالار هنر
همزمان با پایان یافتن کار بازسازی، نوسازی و بهسازی تالار هنر نمایش هدیه سحرآمیز نوشته حمزه اقبالی و به کارگردانی مهدی خجستگی آغازگر اجراهای تالار هنر به عنوان تنها سالن اختصاصی تئاتر کودک ونوجوان است. این اثر نمایشی همه روزه به جز شنبهها ساعت ۱۸ با مدت زمان ۴۵ دقیقه میزبان مخاطبان است.
میزبانی تماشاخانه هیلاج از دو اثر همه چیز میگذرد تو نمیگذری و شب بخیر و روز
نمایش همه چیز میگذرد تو نمیگذری به نویسندگی محمد چرمشیر و کارگردانی حسن طبیبزاده نمایش جدیدی است که در تماشاخانه هیلاج به مدت زمان ۴۰ دقیقه از ساعت ۱۸ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
نمایش شب بخیر و روز… به نویسندگی و کارگردانی بابک حجری بر اساس رمان آئورا نوشته کارلوس فوئنتس به مدت زمان ۶۰ دقیقه از ساعت ۲۰:۱۵ در تماشاخانه هیلاج میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
خانه هنر آبان
نمایش اسرار کوهپایه به نویسندگی و کارگردانی فرشید قلیپور در مجموعه خانه هنر آبان به مدت زمان ۵۵ دقیقه از ساعت ۲۰:۳۰ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
نمایش پات به نویسندگی حمیدرضا قاسمی و کارگردانی غزل سلامیزاده ساعت ۲۱:۳۰ با مدت زمان ۵۵ دقیقه در مجموعه خانه هنر آبان به صحنه میرود.
خانه نمایش دا
نمایش این مکان مجهز به دوربین مدار بسته میباشد به نویسندگی شهرام سلطانی و کارگردانی شایان تارخ در خانه نمایش دا به مدت زمان ۵۰ دقیقه از ساعت ۱۹:۴۵ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
نمایش قصه بامدادِ یک روز خاکستری به نویسندگی محمد رضاییمقدم و کارگردانی شروین حیدریتبار با مدت زمان ۵۰ دقیقه همه روزه به جز شنبهها ساعت ۱۸ در خانه نمایش دا به صحنه میرود.
عمارت روبرو
نمایش انگل به نویسندگی و کارگردانی بیتا پهلوانی در عمارت روبرو به مدت زمان ۴۵ دقیقه از ساعت ۲۰:۳۰ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
این اثر به شیوه عروسک – بازیگر و با موسیقی زنده به مخاطبان ارائه میشود.
نمایش برسد به دست سیندرلا به نویسندگی صالح علویزاده و کارگردانی آرمین صیاد دیگر نمایش جدیدی است که در عمارت روبرو به مدت زمان ۴۰ دقیقه از ساعت ۱۸ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
تماشاخانه سیمرغ
نمایش آزادی تازه به نویسندگی استانیسلاو ویتکیهویچ، ترجمه علی شمس با کارگردانی سعید نصیری در تماشاخانه سیمرغ به مدت زمان ۵۵ دقیقه از ساعت ۲۰ میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود.
تماشاخانه سرو
نمایش لوطی مصطفی به نویسندگی و کارگردانی محمدعلی ارکان از ساعت ۲۰ به مدت زمان ۱۰۰ دقیقه در تماشاخانه سرو به صحنه میرود.