۲۰ مزیت کشاورزی شهری

_ تسنیم نوشت: امروزه جمعیت شهری جهان به طور فزاینده در حال افزایش است و در حال حاضر بیش از نیمی از جمعیت جهان در حدود ۳.۳ میلیارد نفر ساکن شهر‌ها می‌باشند و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰ این رقم به ۵ میلیارد نفر افزایش یابد. شرایطی نظیر کاهش تولید، افزایش تقاضا و تغییرات شدید آب و هوایی سبب ایجاد بحران غذا گردیده است و افزایش بی سابقه مواد غذایی در دنیا به خصوص بعد از شیوع کرونا دلیلی بر این مدعاست. از این رو کشور‌های مختلف دنیا برای تأمین امنیت غذایی خود به کشاورزی شهری روی آورده اند.

توجه به کشاورزی شهری از آنجا بیشتر حائز اهمیت می‌شود که امروزه منابع تامین کننده غذای بشر توسط عوامل گوناگونی مورد تهدید قرار گرفته که شامل عواملی، چون کاهش زمین‌های قابل کشت و حاصلخیز در مقیاس محلی، وابستگی روز افزون به سوخت فسیلی برای تولید، فرآوری و حمل و نقل مواد غذایی در مقیاس جهانی است.

کشاورزی شهری در هر جا که انسانی حتی در کوچک‌ترین قطه خاک بتواند دانه‌ای کشت کند به وجود می‌آید. البته این تنها محل انجام کشاورزی شهری نیست که آن را از کشاورزی سنتی و روستایی جدا می‌کند، بلکه مهمتر، تعامل و کنار آمدن با یک اکوسیستم شهری است. تولید محصولات کشاورزی در شهر، زراعت و کشت و کار به معنای عمومی آن نیست، بلکه کاشت و تولید محصولات خرد غذایی با روش‌های آسان و با حداقل امکانات مدنظر است. راه حل‌هایی مانند فضای سبز مثمر، قابلیت توانمند کردن شهر، بهبود وضعیت محیطی، اقتصادی و اجتماعی را داشته و حرکتی به سمت شهر بومی است، در عین حال مناظر فرهنگی و طبیعی را به شهر بازگردانده و ارتباط طبیعت با شهروندان را بهبود می‌بخشد. تولید سبزیجات و برخی میوه‌های بومی در مناطق مسکونی شهری نه تنها محتمل و انجام شدنی است بلکه بنا به ضرورت‌های توسعه شهری، امری سودمند و ضروری نیز تلقی می‌شود.

به نظر می‌رسد با اینکه در سال‌های اخیر کشاورزی شهری به عنوان یکی از راهبرد‌های رسیدن به شهر‌های پایدار مطرح شده است با این حال به علت چالش‌های موجود، برنامه ریزان شهری تا حد زیادی آن را نادیده گرفته اند. از این رو برای دستیابی به منافع و مزایای کشاورزی شهری باید بر این چالش‌ها غلبه کرد.

آثار و مزیت‌های کشاورزی شهری

کشاورزی شهری با استفاده از فنون و تکنیک‌های مختلف آبخیزداری شهری دارای آثار و مزایای متعددی است و همین سبب موجب شده است تا این مساله بعنوان راهبردی برای توسعه پایدار شهر‌ها در دنیا مطرح باشد. برخی از آثار و مزایای متعدد کشاورزی شهری عبارت است از:

پاسخگویی به تهدید‌های جهانی از جمله بحران‌های زیست محیطی، بحران‌های انرژی و بحران‌های ایمنی مواد غذایی

تولید مواد غذایی ارگانیک و دسترسی به غذای سالم و تأمین بخشی از نیاز‌های غذایی شهرنشینان

تولید محصولات خرد غذایی با روش‌های آسان و حداقل امکانات

افزایش ارتباط شهر با حومه شهر و استفاده از حومه شهر جهت کشاورزی با استفاده از آب‌های فاضلاب شهری تصفیه شده و آب باران

ایجاد فرصت‌های شغلی و منابع درآمد جدید و امرار معاش برای گروه‌های کم درآمد و درآمد بیشتر برای خانواده‌های متوسط و پردرآمد و نیز افزایش فضای سبز مثمر

افزایش تنوع زیستی و افزایش رابطه همزیستی بین شهر‌ها و زمین‌های کشاورزی

پایداری محیط زیست با ایده‌های زیباسازی، اوقات فراغت و ورزش و تعامل اجتماعی

کمک به مدیریت آب شهری برای کنترل سیل شهر‌ها با کاهش رواناب‌ها و جمع آوری شده باران

کاهش مسافت میان تولید و مصرف و کاهش هزینه‌های مربوط به حمل و نقل مواد غذایی

کاهش دمای محیط‌های شهری و مقابله با جزیره گرمایی

استفاده از زمین به عنوان یک ابزار مشارکت اجتماعی و توسعه مشارکت مردمی و تقویت احساس تعلق به جامعه

کاهش هزینه‌های مواد غذایی و توزیع منصفانه آن

افزایش کیفیت محیط زیست و بازیافت زباله وبه حداقل رساندن ضایعات بازیافت و پسماند‌های شهری

افزایش عمر پشت بام از طریق کاشت روی بام و بهبود عملکرد عایق حرارتی و صوتی

افزایش کیفیت هوا و کاهش آلودگی و نیز افزایش زیبایی در شهر‌ها با تکیه بر منابع معنوی و بومی

ایجاد مناظر فرهنگی و ایجاد حس دلبستگی از طریق پرورش گیاه بین فضا و انسان

تغییر فضای سبز مصرف کننده به تولید کننده

ارتقای منظر شهری از طریق تولید محصولات کشاورزی و خاطره انگیزی

استفاده از بام، حیاط، باغ‌ها و فضای باز عمومی شهری جهت کشاورزی و ایجاد فضا‌های چند عملکردی

افزایش کیفیت محیط زیست و تغییر در سلامت و مدیریت زمین