روایتی از روزهای تنهایی با کرونا؛ کودکان را چگونه به جامعه برگردانیم؟
_ روزنامه همشهری نوشت: پررنگترین روایت از روزگار کرونا با حس تنهایی گره خورده است و کودکان نیز از این اصل مستثنی نبودهاند. کودکانی که در روزهای قبل کرونا نیز دچار تنهایی بودهاند در چند سال اخیر با نمایی نزدیکتر از تنهایی مواجه شدهاند. آنها در کنار اعضای خانواده خود، سبکی جدید و البته تلخ از زندگی را تجربه کردند. کودکان به شیوههای مختلف مواجهه خود با تنهایی دوره کرونا را نشان میدهند، مانند کودکی که از سر ناچاری و برای فرار از حصار تنهایی دست به دامان تماشای رهگذران خیابان میشود.
یکی از کاربران توییتر چندی پیش در روایت تنهایی فرزندش نوشته بود که پسرش برای گریز از تنهایی یک قالیچه کوچک را به دوش کشید و با تجهیزات کامل و ماسک، روی پلههای روبهروی خانه نشسته بود تا شاید دیدن عابرهای غریبه از تنهاییاش بکاهد. در مقابل این روایت، کودکانی نیز هستند که بخش اعظم زندگیشان در دوران کرونا رقم خورده و زندگی بدون حضور دیگران را پذیرفتهاند، به همین دلیل قرار گرفتن در شرایطی برای تعامل با دیگران نتیجهای جز اضطراب و استرس برای آنها به همراه ندارد.
براساس اطلاعات منتشر شده از سوی دانشگاه آکسفورد از زمان شروع همهگیری کرونا، کودکان در سراسر جهان بهطور متوسط ۶ماه در خانه ماندهاند و به همین دلیل نگرانیها در مورد افزایش سطح افسردگی، اضطراب، تنهایی و حتی آسیب رساندن بهخود در میان کودکان رو به افزایش است. در بخشی از این اطلاعات گردآوری شده از سوی دانشگاه آکسفورد به این موضوع اشاره شده است که کودکان در سراسر جهان بهمدت ۶ماه یا ۱۸۴ روز از ابتدای شروع همهگیری کووید-۱۹ در سراسر جهان تحت قرنطینههای ضروری و توصیهشده زندگی کردهاند. کودکان در ونزوئلا با یکی از طولانیترین دورههای زندگی در خانه مواجه شدهاند. کودکان این کشور بهدلیل قرنطینههای متناوب تا ۱۶ماه در خانه مانده بودند. در لبنان کودکان بهمدت ۴۱۸ روز در خانههای خود محبوس شدند و همچنین در سراسر زیمبابوه، کودکان در سالجاری- ۲۰۲۱- نزدیک به ۹ماه در قرنطینه بودند.
دام افسردگی
یک پژوهش در مجله آکادمی روانپزشکی کودکان و نوجوانان آمریکا اطلاعات قابل توجهی در رابطه با تأثیر تنهایی تحمیل شده در دوره کرونا بر سلامت روان کودکان منتشر کرد. به گزارش سایت sciencedaily، این پژوهش نشان میدهد که تنهایی کودکان با مشکلات سلامت روان، از جمله افسردگی و اضطراب مرتبط است و آینده کودکان را تحتتأثیر قرار میدهد. براساس اطلاعات این پژوهش، باید گفت کودکان و جوانانی که تنها هستند ممکن است سه برابر بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی در آینده باشند و تأثیر تنهایی بر پیامدهای سلامت روان مانند علائم افسردگی، ممکن است تا سالها ادامه پیدا کند، همچنین شواهدی وجود دارد که نشان میدهد تأثیر طول مدت تنهایی ممکن است در افزایش خطر افسردگی بین کودکان و جوانان مهمتر از شدت تنهایی باشد بهعبارت دیگر طولانی شدن مدت تنهایی اثرات عمیقتری بر سلامت روان کودکان خواهد گذاشت.
راه دور زدن تنهایی
احساس تنهایی بسیاری از کودکان و نوجوانان، با برقراری مجدد تماسها و ارتباطات اجتماعی مانند بازگشت به مدرسه کاهش پیدا میکند. کودکان و نوجوانان باید اجازه داشته باشند تا در فضای باز به فعالیتهایی مانند بازی با همسالان بازگردند و همچنین فرصتهایی برای دیدن همسالان و برقراری ارتباط با دیگر اعضای خانواده مهیا شود. کارشناسان به خانوادههایی که فرزندانشان با حس تنهایی درگیر هستند یا علائم افسردگی و اضطراب را تجربه کردهاند، توصیه میکنند تا با کودکان خود صحبت کنند، احساسات آنها را درک کنند و مدام از آنها بپرسند که چه چیزی میتواند به آنها کمک کند تا کمتر احساس تنهایی کنند.
اگر کودکی از نظر اجتماعی منزوی شده است و بهصورت فیزیکی امکان حضور در مهدکودک و مدارس را ندارد، بهتر است که با تکیه بر تکنولوژیهای مختلف مانند تماسهای تصویری، شرایط برای ارتباط او با همسالان و اعضای خانواده مهیا شود. بسیاری از کودکان، فاقد مهارت بازی در تنهایی هستند و یادگیری این مهارت میتواند بخشی از شرایط دشوار پیش آمده در دوران کرونا را به دوش بکشد و از اثرات منفی آن بکاهد.
نیویورکتایمز در گزارشی در این رابطه به نقل از کاترین پرلمن، نویسنده کتاب «نادیده بگیرید» نوشته است: «برای کودکی که به تنهایی بازی نکرده است، یک ساعت زمانی بسیار طولانی است. با زمانهای کوتاه ۵ یا ۱۰ دقیقه شروع کنید و سپس طولانیترش کنید.» در بخش دیگری از این گزارش بر تجربه یک مربی که وبسایت راهنمای بازی در زمان قرنطینه را برای والدین طراحی کرد، تکیه شده بود؛ «بازیهای شلخته یا لمسی- بازی بارنگ، شن، خمیر، مهره یا آب- کارهایی است که والدین از آنها اجتناب میکنند، برای اینکه بههمریختگی دردسر است، اما برای بچهها، واقعا آرامشبخش است و آنها را برای مدتی طولانی سرگرم میکند. یکی از راههای مهار بههمریختگی ایجاد فضایی خاص برای آن بازی است. بهترین انتخاب، بازی در فضایی خارج از خانه است، ولی میتوانید با سطل یا سینیهای بزرگ و حوله در خانه فضا ایجاد کنید.» و اینکه «اغلب اوقات وقتی والدین پیشنهاد بازی آزاد به فرزندان خود میدهند، انگار دری را به روی بچه میبندند و میگویند برو بیرون بازی کن. به جای آن، فرزندان خود را به چالش فعالیتهایی بکشانید که بعدا بتوانید در آن شرکت کنید؛ مثلا بگویید برای شما یک نقاشی بکشد، یا راهی برای غافلگیر کردن یکی دیگر از افراد بزرگسال در خانه پیدا کند و یا اینکه با بالش و صندلی مانع درست کنید.»
دکتر کوهن پیشنهاد میدهد؛ «به آنها بگویید وقتی راهش را پیدا کردی، بیا و به من نشان بده، من برای تو وقت دارم. ارتباط داشتن با آنها خیلی مهم است، حتی وقتی به تنهایی بازی میکنند.»