ضرورت توسعه پتروپالایشگاه‌ها/ دولت در ساخت پتروپالایشگاه تسهیل‌گر باشد نه اجراکننده

علی طاهری‌فرد در گفت‌وگو با میزان، ضمن غیر منطقی دانستن ورود مستقیم دولت و وزارت نفت در حوزه پالایش و پتروپالایشگاه، گفت: درگیر کردن دولت در پروژه‌های چند میلیارد دلاری در این حوزه می‌تواند اقدام خطرناکی باشد.

 

وی افزود: عملکرد درست دولت ایفای نقش تسهیل‌گری است. یعنی این که با سیاست‌های لازم، بخش خصوصی را جهت سرمایه‌گذاری جذب کند. ما اصلا توصیه نمی‌کنیم، دولت خودش را زیر دین شرکت‌ها ببرد. چرا که تصمیم دولت برای دریافت وام شرکت‌ها در صورت عدم بازپرداخت، تنها منجر به بدهکارتر شدن خود دولت می‌شود. در حالی که همین لحظه هم حدود سی میلیارد دلار بدهی دارد. هر چند در شرایط فعلی حجم سنگین پروژه با توجه به بودجه کشور همخوانی ندارد و عملاً پیشبرد این طرح‌ها ممکن نیست.

مدیر مؤسسه مطالعات انرژی سبحان با اشاره به مشکلات مالی حدود ۱۰ پتروپالایشگاه طراحی شده به کمک دولت، روش درست‌تر را تمرکز روی یک یا دو طرح با حضور سرمایه گذاران شرکت‌های خصوصی دانست و افزود: ما بر این باوریم که راه حل این مشکل، جذب همکاری شرکت‌هایی است که توان فنی و مالی لازم را دارند تا پروژه‌ای را به سرانجام برسانند. از طرف دیگر یک راه منطقی جذب چینی‌ها با رویکرد سرمایه‌گذاری است که اگر در منطقه جاسک و مکران یک یا دو پروژه پتروپالایشگاهی را شروع به ساخت کنند، اتفاقات خوبی خواهد افتاد.

این استاد دانشگاه با اشاره به هزینه حدود هفت میلیارد دلاری ساخت یک واحد پتروپالایشگاهی و دشواری تأمین آن گفت: یک راه حل این مشکل، تغییر کاربری واحد‌های موجود است. مثل کار بسیار خوب ستاره خلیج فارس که با استفاده از واحد‌های موجود، نفت به خود را به سمت تولید فرآیند پتروشیمی برد.

 

وی ادامه داد: علاوه بر این راه به‌صرفه، تعریف پتروپالایشگاه با تعداد کمتر بشکه، مثلا ۱۰ هزار یا ۱۵ هزار هم کارساز است، اما همه واحد‌های فعلی، بالای ۱۰۰ یا ۱۵۰ هزار بشکه تعریف می‌شوند. راه دیگر استفاده از ظرفیت سرمایه‌گذاری کشور‌های دیگر است؛ مثلاً با تأمین واحد‌ها در کشور‌هایی مثل عراق، پاکستان، چین و ... و تنها تأمین خوراک از سوی ما، می‌شود. تعریف هفت، هشت پتروپالایشگاه را ممکن کرد.

طاهری‌فرد در پاسخ به سوالی درباره طرح تنفس خوراک و تاثیر آن بر میزان استقبال سرمایه‌گذاران، توضیح داد: تنفس خوراک اعطای خوراک به ازای وام است، نه بدون هزینه. به این ترتیب که بعد از رسیدن به تولید، باید بازپرداخت اتفاق بیفتد. اما مشکل ما این است که در ابتدای راه، خوراکی داده نمی‌شود. در نتیجه برخی مجوز خوراک و وام اعطایی را قبل از ساخت، دریافت و صرف ساخت پالایشگاه می‌کنند. به طور کلی این طرح تا اینجا مشکلات چندانی داشته است و متاسفانه به نتیجه نرسیدند.

وی در پایان درباره پیش‌بینی‌های مربوط به فرآورده‌های پتروشیمیایی در مقایسه با فرآورده‌های سوختی گفت: وضعیت ما در حوزه بازار پلیمر و پلی اتیلن مناسب است و به نظر می‌رسد بهتر است روی این دو تمرکز کنیم. اما در بازار آروماتیک با توجه به توسعه‌ای که چین در پیش گرفته، ممکن است در آینده به مشکل بر بخوریم.

 

همزمان با کاهش اقبال نسبت به سوخت، استقبال جامعه جهانی از دنیای مواد، این حوزه را به دنیای آینده نفت تبدیل کرده‌است. در کشور ما نیز ساخت و گسترش پتروپالایشگاه‌ها، موضوع بحث و اقدام قرار گرفته، اما اخیرا مشکلاتی در این بین از سوی دولت و صندوق ملی توسعه ایجاد شده که فعالیت پتروپالایشگاه را با اختلالاتی روبرو کرده است.