تقویم تاریخ؛ از روز بیمه تا سقوط پهپاد جاسوسی آمریکا در ایران

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (سیزدهم آذر) به شرح زیر است:

برگزاری نخستین کنفرانس اسلامی در تهران

۳۱ سال پیش در سیزدهم آذر ۱۳۶۹ شمسی نخستین کنفرانس اسلامی فلسطین در تهران برگزار شد. این کنفرانس با محور همبستگی جهانی با قیام انتفاضه و مقابله با ادامه مهاجرت یهودیان به فلسطین، کار خود را در تهران آغاز کرد. در این کنفرانس، مبارزان و اندیشمندان مسلمان فلسطین، ایران و برخی دیگر از کشور‌ها حضور داشتند. مباحث اصلی مورد بررسی در این کنفرانس، شامل ابعاد و علل قیام انتفاضه مردم فلسطین، انقلاب اسلامی فلسطین و تأثیر تحولات منطقه بر فلسطین بود.

سقوط پهپاد جاسوسی آمریکا در شرق ایران

۱۰ سال پیش در چنین روزی، سیزدهم آذر سال ۱۳۹۰ هجری شمسی مقامات نظامی ایران از به کنترل درآوردن یک فروند هواپیمای بدون سرنشین (پهپاد) جاسوسی آمریکا از نوع RQ-۱۷۰ در شرق ایران خبر دادند. این هواپیما که از پایگاه خود در افغانستان به هوا برخاسته بود، در عمق ۲۰۰ کیلومتری خاک ایران، در دام واحد‌های کمین جنگ الکترونیک ایران افتاد و با کمترین خسارت به زمین نشانده شد. هواپیمای RQ-۱۷۰ یکی از مدرنترین پهپاد‌های ارتش آمریکاست که طراحی آن شبیه به جنگنده بمب افکن‌های رادار گریز است که به دلیل قابلیت‌های ویژه جاسوسی در اختیار سازمان سیا قرار داده شده است. پهپاد فوق مدرن RQ-۱۷۰، مجهز به سیستم خلبان خودکار است که در صورت قطع شدن ارتباط آن با مرکز بطور خودکار منفجر می‌شود؛ بنابر این جمهوری اسلامی ایران با تحت کنترل درآوردن این هواپیمای رادارگریز، توانمندی خود را در عرصه جنگ سایبری نشان داد و موجب تعجب کارشناسان نظامی و سردرگمی مقامات آمریکایی شد. پس از در اختیار گرفتن پهپاد RQ-۱۷۰، متخصصان ایرانی با بررسی دقیق و رمز گشایی این هواپیمای پیشرفته، به اطلاعات فوق سری و فناوری ساخت آن دست یافتند و سه سال بعد نمونه‌ای کامل از آن را ساختند.

روز بیمه

روز ۱۳ آذر در تقویم جمهوری اسلامی ایران، روز صنعت بیمه نامگذاری شده است. بیمه (Insurance) سازوکاری است که طی آن یک بیمه‌گر، بنا به ملاحظاتی تعهد می‌کند که زیان احتمالی یک بیمه‌گذار را در صورت وقوع یک حادثه در یک دوره زمانی خاص، جبران نماید و یا خدمات مشخصی را به وی ارائه دهد. بنابراین، بیمه یکی از روش‌های مقابله با ریسک است. عاملیت بیمه‌ای در ایران از سال ۱۲۸۹ شروع شد. در این سال دو موسسه روسی با نام‌های نادژدا و قفقازمرکوری شروع به کار نمودند. پس از شروع به کار این دو موسسه، تا سال ۱۳۱۴ خورشیدی، در حدود ۱۳ شرکت خارجی در بازار بیمه کشور فعالیت خود را شروع نمودند که از آن جمله می‌توان به شرکت‌های آلیانس انگلیس، یورکشایر انگلیس و اینگستراخ روسیه اشاره نمود.

ایده تشکیل یک شرکت بیمه ایرانی در سال ۱۳۱۰ توسط فردی ایرانی به نام دکتر الکساندر آقایان (که سابقه فعالیت در شرکت بیمه روسی نادژدا را داشت) به علی اکبر داور، وزیر مالیه وقت مطرح شد و در ۱۵ آبان سال ۱۳۱۴، شرکت سهامی بیمه ایران با سرمایه دو میلیون تومان به عنوان اولین شرکت ایرانی بیمه تاسیس شد. داور در این روز، پس از سخنرانی کوتاهی که در افتتاحیه این شرکت داشت، منزل مسکونی خود را تحت پوشش بیمه آتش‌سوزی درآورد و اولین بیمه‌نامه صادره ایرانی، در همین روز به نام وی ثبت شد.

درگذشت ابن عربی، عارف و دانشمند مسلمان

۸۰۵ سال پیش در چنین روزی، بیست و هشتم ربیع الثانی سال ۶۳۸ هجری قمری «ابوبکر محی الدین محمد» مشهور به «ابن عربی»، عارف و دانشمند برجسته مسلمان در دمشق درگذشت. وی در سال ۵۶۰ هجری قمری در آندلس ـ در اسپانیای امروزی ـ متولد شد و پس از تحصیل علوم متداول به تزکیه نفس و سیر و سلوک پرداخت. ابن عربی سفر‌های بسیاری به برخی کشور‌ها و شهر‌ها از جمله تونس، مکه، بغداد و حلب کرد و همه جا مورد احترام و تکریم قرار گرفت. وی دانشمندی پرکار بود که در برخی منابع، آثارش را بیش از پانصد رساله و کتاب ذکر کرده اند که یکی از آن‌ها یعنی «تفسیر کبیر»، به تنهایی شامل چندین مجلد است. در میان آثار کوتاه و بلند ابن عربی، کتاب «فصوص الحکم» را باید مهمترین کتاب او دانست، زیرا در این کتاب، دیدگاه‌ها و اندیشه‌های عرفانی وی به صورت فشرده، گرد آوری شده است.

درگذشت توماس هابز، واضع نظریه قرارداد اجتماعی

۳۴۲ سال پیش در چنین روزی برابر با چهارم دسامبر ۱۶۷۹ میلادی "توماس هابْزْ" (Thomas Hobbes) فیلسوف و نظرپرداز برجسته انگلیسی درگذشت. هابْزْ، در پنجم آوریل ۱۵۸۸ م به دنیا آمد. وی از نوجوانی به نگارش کتاب پرداخت و پس از آن برای ادامه تحصیلات خود وارد آکسفورد شد. هابز از آن پس با مطالعات فلسفی خود، از ماکیاولی، فیلسوف ایتالیایى تاثیر پذیرفت و به نشر افکار خود پرداخت. فلسفه هابز از علاقه و رغبت او به حوادث و امور عالم سرچشمه می‏ گرفت. هابز می ‏گفت: برای فرار از نابسامانی جوامع، آدمیان که طبع آن‌ها ذاتاً شرور و درنده خو است باید جمع شده و طی قراردادی که میان افراد یک جامعه بسته می‏ شود باید اداره جامعه را به یک تن (فرمانروا یا همان لویاتان) واگذار کنند. وی معتقد بود: قدرت شاه باید نامحدود باشد. هم‏چنین هابز معتقد بود که زندگی افراد جامعه به تمامی در ید قدرت پادشاه است و هرگونه ابراز نارضایتی از کار حاکم، حتی اگر به جا باشد، باید به سختی سرکوب شود. توماس هابز سرانجام در ۴ دسامبر ۱۶۷۹م در ۹۱ سالگی درگذشت.

حمله نیرو‌های انگلیسی به خارک و بوشهر

۱۶۵ سال پیش در چهارم دسامبر ۱۸۵۶ میلادی نیرو‌های انگلیسی در پی تصرف هرات توسط ایران به خارک و بوشهر حمله کردند. هنگامی که انگلستان در سال ۱۸۵۶ م درگیر جنگ کریمه در اروپا بود، ناصرالدین شاه قاجار، با استفاده از گرفتاری انگلیس در جنگ کریمه، هرات را در اول نوامبر ۱۸۵۶ م به تصرف خود در آورد. دولت انگلیس در همین روز به ایران اعلان جنگ داد. بلافاصله هشت کشتی جنگی انگلیس با تعدادی کشتی‏‌های بخاری و بادی در چهارم دسامبر، بنادر و جزایر ایران در خلیج فارس را مورد حمله قرار دادند. در نتیجه تا پایان سال، جزیره خارک و بندر بوشهر به تصرف نیرو‌های انگلیسی در آمد و در ژانویه سال ۱۸۵۷ م، سربازان انگلیسی و هندی با پیشروی در داخل خاک ایران، تا ناحیه کرمان پیش رفتند. در همین احوال، قوای انگلیس در حوالی خرمشهر پیاده شدند و کشتی ‏های جنگی آنان، اهواز را به تصرف خود در آوردند. ناصرالدین شاه که از عاقبت کار بیم‏ناک شده بود، با اعزام نماینده ه‏ایی به پاریس، خواستار میانجی‏گری فرانسه در این زمینه گردید. در نتیجه قراردادی در چهارم مارس ۱۸۵۷ م با عنوان قرارداد پاریس منعقد شد که به موجب آن، دولت ایران تعهد داد که در برابر خروج نیرو‌های انگلیس، از ایران، هرات را تخلیه و از هرگونه ادعای حاکمیت و سلطنت بر افغانستان صرف نظر نماید. از این زمان بود که افغانستان به کلی از ایران، جدا شد و افغانستان تحت الحمایه انگلستان قرار گرفت.

استفاده از واکسن حصبه برای اولین بار

۱۲۲ سال پیش در چنین روزی، چهارم دسامبر سال ۱۸۹۹ میلادی برای اولین بار واکسن حصبه به منظور پیشگیری از این بیماری در انسان، مورد استفاده قرار گرفت. واکسن حصبه، ابتدا توسط دو محقق فرانسوی کشف شد. سپس هاوکن، پزشک انگلیسی آن را کامل کرد و سرانجام محقق دیگری به نام رایت، استفاده از این واکسن را برای عموم مردم میسر ساخت.