ترمیم روابط امارات و ترکیه؛ چرا اکنون؟

– ترکیه و امارات پس از چند دهه اختلاف نظر و تنش، در ماه‌های اخیر آهنگ نزدیکی و ترمیم روابط را سر داده‎اند.

 

چرایی این تصمیم و چگونگی مسیر پیش روی این تلاش از مهم‌ترین موضوع‌هایی است که در این رابطه باید بررسی شود.

 

سفر «محمد بن زاید آل نهیان»، ولیعهد امارات به «آنکارا» و دیدارش با «رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهور ترکیه، از تغییر در یکی از دشوارترین معما‌های روابط منطقه‌ای خبر داد.

 

 

این دو کشور از زمانی که اعتراضات در جهان عرب در سال ۲۰۱۱ آغاز شد، رقابت برای نفوذ در سراسر منطقه از خلیج فارس نفت خیز تا شاخ آفریقا را با یکدیگر آغاز کردند.

 

اما روابط میان آن‌ها زمانی تیره شد که ترکیه و قطر، متحد خلیج فارسی «آنکارا»، پادشاهی‌های امارات و متحد اصلی آن، یعنی عربستان را تهدیدی برای ثبات منطقه و تسلط خود بر قدرت توصیف کردند.

 

دو کشور در ادامه در طرف‌های مخالف در جنگ داخلی لیبی مداخله کردند؛ موضع گیری دو کشور در مورد تحولات ۲۰۱۳ مصر متفاوت بود؛ ترکیه از منتقدان اصلی جنگ ائتلاف سعودی با شرکت عربستان و امارات علیه یمن بود؛ امارات به شماری از مخالفان «اردوغان»، پناه داد و ترکیه در پاسخ به محاصره قطر توسط عربستان و امارات در سال ۲۰۱۷، اعزام نیرو‌های خود به پایگاه نظامی در «دوحه»، پایتخت قطر را تسریع کرد.

 

اما در نهایت پایان محاصره قطر، مسیر آشتی میان ترکیه و امارات را تا حدی روشنایی بخشید.

 

 

تصمیم «ابوظبی» و «آنکارا» برای ترمیم روابط پس از یک دهه تنش و چالش پی در پی از زوایای مختلفی قابل بررسی است.

 

سفر «آل نهیان» به ترکیه نشانه دیگری از تغییر آزمایشی به سمت کاهش تنش‌ها در خاورمیانه در پی ورود «جو بایدن»، رئیس جمهور آمریکا به کاخ سفید است.

 

در هم تنیده شدن عواملی مانند تغییر رئیس جمهور در آمریکا و آشفتگی اقتصادی ناشی از شیوع کرونا از مهم‌ترین دلایل سران منطقه برای تجدیدنظر در سیاست‌های خارجی شان است.

 

مهم‌ترین دلایل ترکیه برای گام برداشتن در این مسیر عبارت است از:
- نگرانی‌های فزاینده درباره مدیریت اقتصادی اردوغان در پی کاهش ارزش پول ملی ترکیه، این کشور را به سمت جذب سرمایه‌های خارجی سوق داد.
- بی نتیجه ماندن تلاش‌های چند ساله ترکیه برای ورود به اتحادیه اروپا سبب شد تا این کشور مجددا نگاه خود را به سمت شرق بدوزد.
- انزوای ترکیه در مدیترانه شرقی و اصطکاک فزاینده «آنکارا» با «مسکو»، بهبود روابط با کشور‌های منطقه را برای ترکیه ضروری کرده است.

امارات نیز به دلایل زیر برنامه نزدیکی به ترکیه را در دستور کار خود قرار داده است:

 

- امارات قصد دارد به دلیل آشفتگی اقتصادی متعاقب همه گیری کرونا تمرکز خود را بر دیپلماسی اقتصادی قرار دهد.
- امارات مانند دیگر کشور‌های عرب حاشیه خلیج فارس در پی خروج آمریکا از افغانستان، به «واشنگتن» بی اعتماد شده و برای ترمیم روابط منطقه‌ای تلاش می‌کند.
- بازار پر سود ترکیه با کاهش ارزش پول این کشور به مکانی عالی برای سرمایه گذاری‌های کوتاه مدت و بلند مدت تبدیل شده است.

 

 

با توجه به طیف گسترده اختلاف‌های اساسی میان ترکیه و امارات، چشم انداز تلاش فعلی برای ترمیم روابط چندان روشن نیست.

 

تضاد‌های آسیب زننده به روابط دو کشور در موضوع‌های مختلف به ویژه سیاست خارجی و ایدئولوژیکی همچنان به قوت خود باقی هستند.

 

به نظر می‌رسد صلح و بهبود روابط فعلی میان ترکیه و امارات بیشتر براساس مسائل مالی برنامه ریزی شده و تنها ضامن آن «پول» است.