تخت روانچی:حفظ صلح و امنیت از طریق پیشگیری، پارادایم غالب در منشور سازمان ملل است

- مجید تخت روانچی  روز سه شنبه به وقت محلی در نشست شورای امنیت سازمان ملل در خصوص دیپلماسی پیشگیرانه،  با تاکید بر اینکه حفظ صلح و امنیت از طریق پیشگیری، پارادایم غالب در منشور سازمان ملل است، گفت: پیشگیری، امروزه نیز به همان اندازه سال ۱۹۴۵ که بنیانگذاران این سازمان آن را به عنوان اصل بنیادین در حفظ صلح و امنیت بین المللی مبنا قرار دادند، معتبر و مفید است.

سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل افزود: یک سئوال کاملاً مرتبط، اما این است که در انجام وظایف خود، شورای امنیت چقدر در اعمال این اصل موفق بوده است؟

وی با بیان اینکه، بررسی اجمالی عملکرد شورای امنیت نشان می‌دهد با اینکه این نهاد موظف به استفاده از پیشگیری و روش‌های مسالمت آمیز تحت فصل ششم منشور بوده، از این اصل به ندرت استفاده کرده است، و حتی در برخی زمانها، به گونه‌ای با وظایف خود تحت فصل ششم رفتار کرده که گویا اصلاً آن‌ها وجود ندارند: گفت: برعکس، این نهاد مکرراً، با شتاب و بیش از حد به اقدامات قهر آمیز تحت فصل هفتم منشور متوسل شده است، بدون آنکه از اختیارات خود تحت فصل ششم منشور حتی استفاده کرده باشد؛ چه رسد به اینکه به لحاظ منطقی و قانونی، باید آن‌ها را اجرا و از ناکافی بودن آثر آن‌ها اطمینان حاصل کرده بوده باشد.

تخت روانچی ادامه داد: در بسیاری از موارد، این روند به وخامت بیشتر اوضاع، نقض حاکمیت و تمامیت ارضی دولتها، نقض حقوق بشر جمعی یک ملت و مانند آن منجر شده است.

وی افزود: این موارد هنگامی که با عوامل دیگری مانند تصمیمات فراقانونی شورا یا سوء استفاده از این نهاد توسط برخی اعضای دائمی آن ترکیب شده اند، به طولانی شدن بیشتر درگیری‌ها منجر گردیده اند و در مجموع، روند برای حفظ صلح و امنیت بین المللی زیانبار بوده و بنابراین باید معکوس شود.

سفیر و نماینده ایران در سازمان ملل متحد افزود: اختیارت شورا تحت فصل هفتم منشور، از جمله تحریم ها، باید تنها به عنوان آخرین راه و آن هم در صورت ضرورت و پس از اثبات ناکافی بودن اعمال تمام روش‌های حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات، اعمال شوند و شورای امنیت در انجام وظایف خود باید برای «پیشگیری» و توسل به اقدامات غیر قهرآمیز تحت فصل ششم منشور اولویت قائل گردد.

تخت روانچی تاکید کرد: با این حال، اصل «پیشگیری» و فصل ششم منشور هر قدر هم که مهم باشد، نمی‌تواند و نباید به صورت دلخواه اعمال شود. بلکه باید همواره با احتیاط، به شیوه‌ای هوشمندانه و در تطابق کامل با نص و روح منشور و حقوق بین الملل اعمال گردد.

سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد تصریح کرد: طبق ماده ۳۳ منشور، مسئولیت حل و فصل هر گونه اختلاف بین المللی، که تداوم آن ممکن است حفظ صلح و امنیت بین المللی را به خطر اندازد، در درجه اول، کاملاً به عهده طرف‌های مورد نظر است. بنابراین، این اصل باید کاملاً توسط شورا مورد احترام قرار گرفته و به دقت رعایت شود.

وی اضافه کرد: مهمتر از آن، اختیارات شورا تحت فصل ششم هرگز نباید برای بررسی مسائلی که اساساً به صلاحیت داخلی دولت‌ها مرتبط است یا برای بررسی وضعیت‌هایی که ادامه آن صلح و امنیت بین‌المللی را به خطر «نمی‌اندازد»، یا برای نقض یا تضعیف حاکمیت، تمامیت ارضی و استقلال سیاسی دولت‌ها مورد استفاد قرار گیرد.

سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد تاکید کرد: شورای امنیت و سایر ارکان اصلی سازمان ملل متحد باید «پیشگیری» را به عنوان رویکرد اصلی خود اتخاذ کنند و با رعایت کامل اختیارات خود و اصول مندرج در منشور، برای تحقق کامل و مؤثر اهداف و اصول سازمان و منافع مشترک ملت‌ها تلاش کنند.