بیم قطعی گاز با چرخش تند کنتور‌ها
_ روزنامه رسالت نوشت: مصرف گاز خانگی کشور در آبان‌ماه افزایش بی‌سابقه پیدا کرد به‌طوری‌که میانگین مصرف گاز بخش خانگی، تجاری و غیرعمده در روز‌های گذشته به ۴۹۰ میلیون مترمکعب رسید که این رقم در مقایسه با سال گذشته در حدود ۱۴۰ میلیون مترمکعب افزایش یافته است.
بر اساس آمار‌های رسمی بالاترین میزان مصرف گاز در کشور مربوط به بخش خانگی است. مسعود کاظمی، معاون مرکز مدیریت دیسپچینگ شرکت ملی گاز مقدار مصرف گاز بخش خانگی در آبان را بسیار بالا عنوان کرده به‌طوری‌که مصرف گاز خانگی با رسیدن به ۴۹۰ میلیون مترمکعب در روز به بالاترین رقم در طول۵ سال گذشته رسیده است.
جواد اوجی، وزیر نفت با توصیه به بهینه‌سازی مصرف گاز اعلام کرده است: «هم‌اکنون ۲۵ درصد مشترکان ۵۰ درصد گاز کشور را مصرف می‌کنند به همین علت در وزارت نفت و دولت تصویب شد که برای آن دسته از مشترکان پرمصرف جرایمی دیده شود.»
بر اساس اعلام سازمان هواشناسی کشور مبنی برای کاهش دمای هوا در روز‌های آینده پیش‌بینی می‌شود مصرف گاز در بخش خانگی در هفته آینده با افزایش روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب به ۵۳۵ میلیون مترمکعب برسد که رقم بسیار بالایی است. این در حالی است که گفته می‌شود سال جاری کاهش دمای هوا زودتر از سال‌های قبل آغاز شده و به همین علت بر میزان مصرف گاز مشترکان خانگی تأثیر گذاشته است.
سال گذشته نیز به دلیل سرد شدن هوا، مصرف گاز در ایران افزایش‌یافته و این باعث شده تا نیروگاه‌هایی که با سوخت گاز کار می‌کنند، با مشکل تأمین سوخت مواجه شوند. به همین علت هم صنعت برق با محدودیت زیادی برای تأمین سوخت نیروگاه‌ها مواجه است.
طبق گزارش شورای عالی انرژی که در ابتدای امسال منتشر شد، جایگزین شدن مازوت با گاز طبیعی در نیروگاه‌ها برای تأمین برق در پاییز و زمستان گذشته، نه‌تن‌ها ناشی از افزایش تولید ناخواسته مازوت بود بلکه درنتیجه کمبود گاز و آغاز منفی شدن تراز گازی در کشور عنوان شد.
بر اساس این گزارش تراز گازی ایران از سال ۱۴۰۰ منفی شده و به‌طور قطعی در چهار ماه فصل آخر سال با کمبود محسوس گاز روبه رو خواهد شد که درنتیجه آن قطع شدن گاز و همچنین برق در این مدت قابل پیش‌بینی است.
دولت سیزدهم برای جبران کمبود گاز در کوتاه‌مدت برای ماه‌های سرد پیش رو مجبور به انعقاد قرارداد خرید و واردات گاز به کشور است. سیاستی که وزیر نفت دولت سیزدهم را در اولین سفر خارجی رهسپار ترکمنستان کرد تا شاید با احیای دوباره قرارداد خرید گاز از این کشور، مشکل کمبود گاز تا حدودی بهبود پیدا کند؛ موضوعی که مجید چگینی، مدیرعامل شرکت ملی گاز هم هفته گذشته با حضور در کمیسیون انرژی مجلس آن را تایید کرد و احیای قرارداد گازی با ترکمنستان را برای ایجاد ثبات در وضعیت پیش‌آمده ضروری دانست.
کنترل مصرف، راه‌حل جلوگیری از واردات گاز
علی خیراندیش، مدیرعامل سابق شرکت مایع سازی گاز طبیعی ایران درباره دلایل کمبود گاز در فصل سرد سال گفت: زمانی که انرژی با قیمت پایین در اختیار مصرف‌کننده قرار داده می‌شود، دلیل موجهی برای کنترل میزان مصرف وجود نخواهد داشت. امروز قیمت گاز در اروپا به ازای هر مترمکعب در حدود یک دلار تعیین می‌شود درحالی‌که هر مترمکعب گاز صادراتی ایران به ترکیه ۳۰ سنت و برای مصرف‌کننده داخلی در حدود ۱۰۰ تومان محاسبه می‌شود.
وی با تأکید براین‌که باید قیمت انرژی در کشور واقعی شود، افزود: منظور از واقعی شدن قیمت‌ها گران شدن آن نیست بلکه می‌توان قبوض مصرف‌کنندگان بی‌رویه گاز را بر اساس تعرفه گذاری پلکانی محاسبه کرد. علی‌رغم اینکه کشور در سال‌های گذشته میزان سرمایه‌گذاری در صنایع بالادستی را کاهش داد، اما به‌اندازه‌ای در این حوزه روبه‌جلو حرکت کرده است که میزان تولید گاز کشور در رتبه دوم جهان قرار دارد.
خیراندیش اضافه کرد: صادرات گاز از کشور در حجم پایینی قرار دارد، ولی میزان مصرف در داخل بسیار بالاست، زیرا بخشی از گاز را به‌طور مجانی در اختیار صنایع قرار داده‌ایم درحالی‌که باید میزان سوبسید به صنایع مشخص باشد. بخش دیگری از گاز هم تقریبا به‌طور رایگان در اختیار نیروگاه‌ها قرار داده می‌شود تا آن‌ها برق را باقیمت پایین در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دهند. باوجود روال فعلی میزان مصرف گاز در کشور رو به افزایش خواهد بود.
وی با اشاره به راهکار‌های کاهش مصرف انرژی بیان کرد: برای رفع مشکل کمبود گاز باید عدد پایه‌ای را برای میزان مصرف تعیین کرد تا کسانی که کمتر از این میزان مصرف می‌کنند تشویق شوند و مشترکانی که بیش از این میزان مصرف می‌کنند، جرائم نقدی بالایی را بپردازند، زیرا راه جلوگیری از افزایش مصرف گاز، استفاده منطقی مصرف‌کنندگان است.
خیراندیش ادامه داد: صنایعی مانند فولاد و آلومینیوم قیمت‌های خود را بر اساس قیمت‌های جهانی محاسبه می‌کنند بنابراین باید قیمت مصرف انرژی هم برای آن‌ها باقیمت روز تعیین شود و در صورت مصرف مناسب تخفیف به آن‌ها هم داده شود، اما در غیراین صورت با مصرف بالاتر هیچ تخفیفی به آن‌ها داده نشود.
وی با اشاره به میزان توسعه میادین گازی در دولت قبل گفت: میزان سرمایه‌گذاری و توسعه میادین در دولت‌های نهم و دهم نسبت به دولت قبل در هرسال بیش از ۲۰ میلیارد دلار بوده است، اما در دولت‌های یازدهم و دوازدهم سرمایه‌گذاری به حدود سالی دو میلیارد دلار رسید. اگرچه توسعه برای میادین گازی و نفتی در ۸ سال گذشته بسیار کم بود، اما به‌اندازه‌ای در دولت‌های نهم و دهم سرمایه‌گذاری بالایی در این حوزه‌ها انجام گرفت که مشکل کمبود فعلی گاز به علت کاهش تولید نیست بلکه افزایش میزان مصرف است.
مدیرعامل سابق شرکت مایع سازی گاز طبیعی ایران بیان کرد: اگر میزان مصرف گاز بهینه شود تا سال‌ها مشکلی برای کمبود در این بخش نخواهیم داشت و اکنون هم وزارت نفت برنامه‌های جبرانی برای صنعت نفت و گاز دارد.
خیراندیش بابیان اینکه با برهم خوردن تراز مصرف گاز، هیچ راهی به‌جز واردات وجود ندارد، افزود: گازی که در هر مترمکعب با قیمت ۱۰ هزار تومان وارد می‌شود به مصرف‌کننده در ازای هر مترمکعب ۱۰۰ تومان داده می‌شود که نشان‌دهنده عدم تناسب میان قیمت خریدوفروش آن است.
وی با اشاره به تکنولوژی به روز استفاده شده در پالایشگاه‌های گاز کشور گفت: مصرف انرژی در نیروگاه‌های گازی خیلی بالا نیست، زیرا بیشتر از شیوه‌های شیمیایی استفاده می‌شود. مصرف انرژی در پالایشگاه‌های گازی خیلی بالا نیست و در این زمینه مشکل خاصی وجود ندارد.
خیراندیش در پایان قطعی گاز امسال را وابسته به میزان سرمای هوا عنوان کرد و افزود: اگر دما کاهش زیادی داشته باشد و دولت نتواند ذخایر لازم را به نیروگاه‌ها تخصیص دهد، احتمال قطعی گاز وجود دارد، اما وزارت نفت تمهیدات لازم را برای مواجهه با فصل سرما درنظر دارد و ذخایر قابل‌توجهی را برای نیروگاه‌ها درنظر گرفته است مگر اینکه برودت هوا به منهای ۱۰ درجه در تهران و دیگر استان‌ها برسد که قطعی گسترده گاز رخ بدهد.