تحقق چهار اصل متوازن، پویا، فعال و هوشمند دولت مردمی در گسترش روابط با آمریکای لاتین/ تغییر باید در عملکرد و اقدام باشد نه در عناوین
امیرمحمد رئیسیان در گفت‌وگو با میزان، با اشاره به چگونگی تحقق چهار اصل سیاست متوازن، پویا، فعال و هوشمند، اظهار داشت: الان نگاهی که در عرصه سیاست خارجی برتری دارد، نگاهی سیاسی امنیتی است که وجود آن لازم است، اما برای تنوع‌بخشی به سیاست خارجی، باید سیاست خارجی اقتصادی هم در آن وارد شود؛ تا الان وجود داشته است و معاونت دیپلماسی اقتصادی هم به همین منظور وارد دستگاه دیپلماسی شده است.
کارشناس میز آمریکای لاتین اندیشکده دیپلماسی اقتصادی دانشگاه امام صادق (ع) اضافه کرد: اما این نگاه باید توسعه پیدا کند؛ چرا که سیاست خارجی و دستگاه دیپلماسی را علاوه بر تأمین منافع سیاسی و بین‌المللی، باید دستگاه تولید ثروت برای کشور بدانیم. یعنی اگر در نگاه ما به دستگاه سیاست خارجی تولید ثروت هم در کنار مؤلفه‌های دیگر وجود داشته باشد، موجب می‌شود که ما سیاست خارجی پویایی در زمینه بین‌المللی به خصوص در بحث اقتصادی داشته باشیم.
وی در ادامه گفت: بسیاری از وزارت‌های خارجه‌ای که در کشور‌های دیگر، در کشور‌های توسعه یافته به کشور‌های در حال توسعه وجود دارند، بر اساس این دستگاه دیپلماسی آن‌ها تحت عنوان وزارت خارجه و تجارت بین الملل است که به صورت خاص می‌توان از آرژانتین به عنوان کشور در حال توسعه و از نیوزیلند و استرالیا به عنوان کشور‌های توسعه یافته نام برد که از آن دستگاه دیپلماسی آن‌ها دارای نگاه اقتصادی است.
کارشناس میز آمریکای لاتین اندیشکده دیپلماسی اقتصادی دانشگاه امام صادق (ع) تاکید کرد: می‌توان گفت دستگاه دیپلماسی که متولی سیاست خارجی است نوک پیکان دیپلماسی اقتصادی است.
رئیسیان با بیان اینکه این کار و این تغییر باید در عملکرد و در عرصه اقدام رخ دهد، نه در عناوین، اضافه کرد: یعنی شناسایی و اقدام در وزارت امور خارجه صورت بگیرد که این نگاه در سخنرانی‌های آقای رئیسی کاملا واضح است. چرا که در اکثر دیدار‌های دو جانبه و چند جانبه‌ای که تا الان داشتند به بحث دیپلماسی اقتصادی پرداخته‌اند.
وی یادآور شد: جمهوری اسلامی ایران از ابتدای شکل گیری خود، ارتباط با کشور‌های آمریکای لاتین را در دستور کار داشته است، اما عمده این ارتباطات در از دهه ۸۰ شمسی و اواخر دولت هشتم شروع شد و در دولت نهم و دهم قوت گرفت. آمریکای لاتین ویژگی‌هایی دارد که برای کشور ما بسیار ممتاز است و نگاه به آن، نگاهی راهبردی و مهم است.
کارشناس میز آمریکای لاتین اندیشکده دیپلماسی اقتصادی دانشگاه امام صادق (ع) بیان داشت: از دوران استعمار تا به حال آمریکای لاتین متولی تامین مواد خام و مواد اولیه برای کشور‌های توسعه یافته بوده است. اما بعد از اینکه وارد اقتصاد جهانی می‌شود و به صورت جدی خود را در گروه تجارت جهانی می‌کند، این عرصه برای کشور‌های در حال توسعه و گسترش پیدا می‌کند.
رئیسیان اظهار داشت: مثلا بخش عمده‌ای از مواد غذایی خودمان را از برزیل و آرژانتین وارد می‌کنیم. یعنی ۹۵ درصد از تجارت ۲ میلیارد دلاری ما با برزیل تقریباً باعث مثبت شدن تراز تجاری برزیل است.
وی با بیان اینکه برزیل یک صادرکننده عمده محصولات کشاورزی از جمله سویا، گوشت، کنجاله و مواد اولیه و خام در بحث مواد غذایی به کشور ما است، گفت: ما تقریبا با آرژانتین هم نیم میلیارد دلار تجارت در عرضه محصولات کشاورزی، به صورت خاص گوشت و روغن‌های گیاهی داریم که آن هم باعث مثبت شدن تراز تجاری آرژانتین می‌شود.
وی افزود: اقتصاد‌های ما و بسیاری از کشور‌های آمریکای لاتین از اقتصاد‌های مکمل هستند؛ چرا که آن‌ها دارای محصولات کشاورزی و آب‌بر هستند و آن را با قیمت مناسب در اختیار کشور‌های دیگر قرار می‌دهند و از طرفی ما کشوری هستیم که با معضل کم آبی روبه روی و تامین محصولات غذایی و کشاورزی همواره دغدغه سیاست خارجی و اقتصادی ما بوده و هست کشور‌های آمریکای جنوبی شرکت‌های مادر این قضیه هستند و تقویت روابط تجاری با آن منطقه می‌تواند به تقویت امنیت غذایی جمهوری اسلامی ایران منجر شود.
وی ادامه داد: به گفته سفرا و کارشناسان، در برزیل می‌توان یک زمین پر آب و آب‌خیز را به ازای هر هکتار حداکثر ۲ هزار دلار خریداری کرد که این مقدار از ۷۰۰ دلار تا ۲ هزار دلار متغیر است و مالکیت خارجی در آن مجاز است. چین در حال حاضر در برزیل کشت فراسرزمینی انجام می‌دهند و بخش زیادی از مواد غذایی خود را تامین می‌کند. در کشور‌های آمریکای لاتین بحث کشاورزی فراسرزمینی می‌تواند پیگیری شود و این از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
وی با اشاره به اینکه چگونگی تبدیل ظرفیت‌های بالقوه به بالفعل برای تقویت روابط اقتصادی با کشور‌های آمریکای لاتین، تصریح کرد: در ابتدا موضوعی به نام شناخت ظرفیت‌های خود مانده آمریکای لاتین داریم که دلیل آن عمدتاً دوری مناطق از هم بوده است و دومین منزل هم عدم وجود ثبات سیاسی در کشور‌های آمریکای لاتین است.
رئیسیان با بیان اینکه کشور‌های آمریکای لاتین مادامی که به سمت چپ‌گرایی و دولت‌های چپ‌گرا پیش می‌روند، به ما نزدیکتر می‌شوند، افزود: هر زمان که به سمت دول راست‌گرا پیش می‌روند به واسطه مداخله آمریکا و تأثیرپذیری این کشور‌ها از آمریکا، وی از جمهوری اسلامی دور می‌شوند.
کارشناس میز آمریکای لاتین اندیشکده دیپلماسی اقتصادی دانشگاه امام صادق (ع) افزود: اما کار‌هایی مانند تدوین اسناد بلند مدت و به حداکثر رساندن ضوابط تجاری بین شرکت‌ها باعث گسترش روابط تجاری ما با این کشور‌ها می‌شوند. یعنی ما رایزن‌های بازرگانی و اتاق‌های بازرگانی را که از طریق سازمان توسعه تجارت معرفی می‌شوند در کشور‌های هدف مستقر کنیم و سازمان توسعه تجارت باید نگاه ویژه‌ای به آن مناطق داشته باشد و اصلاحی روی نگاه آن سازمان صورت بگیرد.
رئیسیان در پایان با بیان اینکه بحث دیگر اینکه بخش خصوصی باید برای حضور در آن منطقه ترغیب شود، خاطرنشان کرد: متاسفانه به دلیل بعد مسافت و فاصله ۱۵ هزار کیلومتری حضور اقتصادی در آن منطقه به صرفه نیست که موجب می‌شود در بخش خصوصی به صورت جدی وارد آن منطقه نشود. این شناسایی باید صورت بگیرد و در آن صورت است که می‌توان اقدام کرد.