صعود انفجاری ایران در جدول واکسیناسیون

- روزنامه همشهری نوشت: ایران در مقایسه با سایر کشور‌ها در جایگاه امنی از نظر واکسیناسیون علیه کرونا قرار گرفت. بر اساس اطلاعاتی که در سایت‌جهانی ourworldindata آمده، ایران موفق به تزریق دوز اول واکسن به ۵۳ درصد کل جمعیت شده است؛ وضعیتی که ایران را در جایگاه قابل قبولی از نظر تزریق واکسن در دنیا قرار داده است.

در این سایت آخرین اطلاعات مربوط به کرونا شامل واکسیناسیون، مرگ، ابتلا و ... به روز شده است. بر اساس اطلاعات ثبت شده در این سایت، واکسیناسیون در کشور‌های اروپایی، آمریکایی و کشور‌های هم قاره ایران با وجود شروع زودهنگام و پوشش مناسب، اما هنوز تکمیل نشده و با شیب نزولی تزریق روزانه مواجه است. بر این اساس در مجموع آمریکای جنوبی و شمالی به ترتیب ۶۴ و ۵۶ درصد و در کشور‌های اروپایی و آسیایی ۵۸ و ۵۴ درصد از مردم تحت پوشش واکسیناسیون یک دوز قرار گرفته‌اند. در این میان تنها کشور امارات است که پوشش ۹۵ درصدی واکسیناسیون یک دوز را دارد و پس از آن کوبا، ایسلند، مالت، پرتغال، سنگاپور و اسپانیا توانسته‌اند بیش از ۸۵ درصد مردم کشورشان را با یک دوز واکسینه کنند. همچنین تعداد کشور‌هایی با ۷۰ درصد واکسیناسیون تک دوز هم چندان قابل توجه نیست و به جز کشور‌های با جمعیت خیلی کم به عدد ۲۰ هم نمی‌رسد. کارشناسان حوزه بهداشت و درمان دلیل کندی روند واکسیناسیون در جهان را با وجود تامین ذخایر واکسن، بی‌رغبتی مردم برای تزریق واکسن می‌دانند.

از سوی دیگر ترس، شایعات، بی‌اعتقادی به واکسن و... هم سبب شده تا پوشش واکسن در این کشور‌ها با وجود روند صعودی قابل توجه در گذشته، دچار رکود شد. با اینکه ایران در جایگاه قابل توجهی از نظر میزان واکسیناسیون قرار گرفته، اما مسئولان نظام سلامت تاکید می‌کنند که تزریق دوز اول واکسن، ۳۰ تا ۵۰ درصد ایمنی‌زایی دارند و برای اثرگذاری کامل باید زمان تقریبی دو هفته‌ای دو دوز واکسن طی شود. از سوی دیگر رعایت پروتکل‌های بهداشتی از جمله ماسک و فاصله‌گذاری اجتماعی همچنین پرهیز از تجمعات هم جزو مواردی است که باید در کنار واکسن به شدت مد نظر قرار بگیرد.

آمار واکسیناسیون ایران بالای ۷۰ درصد است

مسعود یونسیان، رئیس کمیته راهبری مطالعات واکسیناسیون وزارت بهداشت کاهش فاصله آمار‌های واکسیناسیون ایران با کشور‌های اروپایی و آسیایی را اتفاق مثبتی می‌داند و می‌گوید: «مشکلی که در مقایسه آمار‌ها وجود دارد این است که مولفه‌ها براساس کل جمعیت محاسبه شده درحالی‌که ما افراد زیر ۱۲ سال را واکسینه نمی‌کنیم و درصورت دسترسی به واکسن‌های موردتأیید و آغاز تزریق آن‌ها باید به کل جمعیت اضافه شوند. به همین دلیل گروهی که هنوز در برنامه تزریق واکسن‌ها قرار ندارند نباید مورد‌محاسبه قرار‌بگیرند.

بر این اساس با کاهش جمعیت زیر ۱۲ سال، افراد واجد شرایط و اولویت اول کشور ما یعنی بالای ۱۲ سال که حدود ۶۵ میلیون نفر هستند، با تزریق ۴۸ میلیون دوز بیش از ۷۴ درصد آن‌ها تحت پوشش تزریق دوز اول قرار گرفته‌اند و امیدواریم با کاهش سرعت واکسیناسیون نوبت اول، اعداد پوشش کامل واکسیناسیون همچنان بالاتر برود. این افراد قطعا دوز دوم واکسن را دریافت خواهند کرد البته درصورتی که واکسن کافی برای آن‌ها فراهم باشد.» یونسیان معتقد است به دو دلیل نباید به این آمار اکتفا کرد؛ اول اینکه نوبت دوم واکسن حتما باید تزریق شود که البته در کشور ما صورت خواهد گرفت مگر در شرایطی که واکسن تامین نشود. دلیل دوم هم این است که نباید به این میزان واکسیناسیون بسنده کرد. باید به هر روشی مردم را برای تزریق واکسن تشویق کرد تا به پوشش بالای ۹۰ درصد در کشور رسید. این مسئول معتقد است در تزریق واکسن، نباید مانند بسیاری از کشورها، دچار رکود شد.

دلایل پیشی‌گرفتن ایران در واکسیناسیون

علی شریفی‌زارچی، سرپرست مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات هم درباره دلایل پیشی‌گرفتن ایران در واکسیناسیون نسبت به بسیاری از کشور‌ها به همشهری می‌گوید: «در ایران با توجه به واردات انبوه واکسن، بالارفتن سرعت تزریق و استقبال مردمی، آمار تزریق یک دوز واکسن در کمتر از ۲‌ماه اخیر شیب صعودی قابل‌توجهی پیدا کرده است. در گذشته، به‌دلیل تحریم‌ها، نبود تعادل میان عرضه و تقاضای جهانی، در دسترس نبودن واکسن‌ها و همچنین بدعهدی تولیدکنندگان در ارسال محموله‌ها، واکسن دیرتر از سایر کشور‌ها به ایران رسید به همین دلیل کشور‌های دیگر، واکسیناسیون‌شان را زودتر از ما به پایان خواهند رساند.»

در این‌باره کیانوش جهانپور، سخنگوی سابق سازمان غذا و دارو هم به نکته دیگری اشاره می‌کند و می‌گوید: «به‌طور کلی واکسیناسیون در ایران همواره با استقبال مردمی همراه بود و روند خوبی دارد. مصداقش هم واکسیناسیون سرخک بود که تزریق آن به‌صورت همزمان در ایران و بسیاری از کشور‌های جهان آغاز شد، اما پوشش آن در اروپا و آمریکا بسیار پایین‌تر از کشورمان بود. ما آن زمان تا مرحله حذف سرخک در کشورمان هم پیش رفتیم، اما در کشور‌های غربی این بیماری هنوز هم قربانی می‌گیرد.» به‌گفته او رکورد در اجرای واکسیناسیون در آینده مانند سایر کشور‌های دنیا در ایران هم قابل پیش‌بینی است و از این مرحله به بعد سیاست‌های اجباری و ایجاد محدودیت‌ها می‌تواند مانع از فلج شدن واکسیناسیون علیه کرونا در دنیا شود؛ چرا که با وجود بخشی از جمعیت واکسینه نشده همواره ویروس میزبان‌هایی برای انتقال آلودگی و حتی جهش‌های جدید خواهد داشت.

جهانپور همچنین بر ضرورت تزریق دوز یادآور به کادر درمان، سالمندان و افراد با سیستم ایمنی ضعیف هم اشاره می‌کند؛ «بخش عمده‌ای از واکسیناسیون در کشور با واکسن‌های خارجی ازجمله سینوفارم صورت گرفته است و به مانند دیگر واکسن‌های دنیا تزریق دوز یادآور بعد از گذشت ۶‌ماه توصیه می‌شود، به علاوه اینکه با توجه به پیش‌بینی ماندگاری ویروس در دنیا، تزریق واکسن در دوز‌های یادآور هر ۶‌ماه تا یک‌سال هم وجود دارد و در این‌باره باید تمرکز بر واکسن‌های ایرانی باشد؛ چرا که ساخت واکسن با تکنولوژی‌های موجود در دنیا ازجمله ویروس غیرفعال و ضعیف شده، mRNA و پروتئین نوترکیب به‌صورت بومی در کشورمان در حال انجام است و به‌تدریج در سبد واکسیناسیون قرار خواهد گرفت.»

واکسن کافی نیست

هر چند که تزریق یک دوز واکسن به بیش از ۵۰ درصد جمعیت تحت‌پوشش نویدبخش تکمیل ۲ دوز در هفته‌های آینده است، اما کارشناسان تأکید می‌کنند که تزریق واکسن برای قطع زنجیره کرونا کافی نیست. حمید سوری، رئیس کارگروه بهداشت و پیشگیری ستاد ملی مقابله با کرونا در این‌بارهمی‌گوید: «آمار‌های فعلی با وجود وضعیت مناسب در تزریق دوز اول، قطعا عامل ایجاد ایمنی در جامعه نیست؛ چرا که واکسن‌ها می‌توانند در تزریق نوبت اول حدود ۵۰ درصد ایمنی ایجاد کنند.»

سوری معتقد است مسئله مهم در واکسیناسیون، تزریق دوز دوم و گذشت ۲ هفته از آن است، به علاوه اینکه در گذشته پوشش ایمنی‌زای واکسن در جامعه ۷۰ تا ۷۵ درصد عنوان می‌شد، اما این عدد اکنون به‌دلیل سویه غالب دلتا در جهان و میزان سرایت و چندبرابر شدن قدرت انتقال آن نسبت به‌سویه‌های قبلی باید ۸۰ تا ۸۵ درصد درنظر گرفته شود.

او تأکید می‌کند: «اعلام آمار واکسیناسیون نباید منجر به دلخوشی‌های کاذب در مقطع کنونی شود، به علاوه گروه‌های پرخطر هم باید در اولویت قرار‌بگیرند و هر چه سریع‌تر واکسیناسیون آن‌ها تکمیل شود.»

در این میان، حسن ابوالقاسمی، عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا هم با بیان اینکه در برخی کشور‌ها واکسیناسیون به ۸۵ درصد هم رسیده و کنترل مناسبی در مدیریت کرونا صورت گرفته، می‌گوید: «واکسیناسیون هیچ وقت نمی‌تواند به‌طور کامل جلوی انتشار بیماری را از فردی به فرد دیگر بگیرد. کشور‌هایی که واکسیناسیون را تکمیل و همزمان دستورالعمل‌های بهداشتی را رعایت کرده‌اند، آمار مرگ‌ومیرشان مثل آلمان بسیار پایین آمده و به زیر ۵۰ نفر رسیده است، اما در کشور‌هایی مانند آمریکا که واکسیناسیون خوب است، اما پروتکل‌ها ضعیف اجرا می‌شود، تعداد جانباختگان دوباره بالا رفته است.»

البته کمال حیدری، معاون وزیر بهداشت، روز گذشته اعلام کرد که آمار خوب واکسیناسیون در کشور توانسته در کاهش ابتلا و بستری مؤثر باشد. با این حال او تأکید می‌کند که نباید در ارتباط با کرونا، عادی‌انگاری شود.