پیک ششم و ۱۱ باور غلط

- روزنامه جام جم نوشت: خوشبختانه واکسن کرونا به دست هموطنان رسید. تعداد مراکز کافی و نظم مراکز واکسیناسیون به طور کلی قابل قبول است. اما هنوز پرسش‌های بسیاری درباره کرونا باقی‌مانده‌است. در این نوشته به ۱۳پرسش می‌پردازیم و در بند آخر اندکی درباره روش پاسخگویی دولت بحث خواهیم کرد.

آیا کرونا وجود دارد؟

باورش سخت است؟ ولی هنوز کسانی به این گزاره احمقانه باور دارند که کرونایی در کار نیست. دست‌کم شش میلیون ایرانی تا به حال کرونا گرفته‌اند و باز عده‌ای هنوز به این باور نادرست دامن می‌زنند که کرونا جدی نیست. مهم نیست چند نفر این باور را قبول دارند، مهم این است که تبلیغ این باور، جان هموطنان را به خطر می‌اندازد. خواسته معقول مردم این است که با هرگونه انتشار عمومی چنین باورهایی، باید به‌شدت مقابله کرد. بدیهی است ویروسی به نام کووید-۱۹ از خانواده ویرانگر (SARS‑CoV‑۲) با یک عفونت وحشتناک در حال قتل‌عام نوع بشر است. به اطراف‌تان نگاهی بیندازید.

آیا با تزریق واکسن ایمن می‌شویم؟

پژوهش‌ها نشان می‌دهد تزریق واکسن تا بالای ۸۰درصد از ابتلای تازه یا ابتلای سخت به کرونا جلوگیری می‌کند. ولی ۲۰درصد هم عدد کوچکی نیست. همه ما می‌توانیم با سهل‌انگاری، عضو آن خانواده کوچکی باشیم که مبتلا می‌شویم. متأسفانه گروهی از هموطنان به پشتوانه واکسن زدن عمل به دستورات بهداشتی را نادیده گرفته و در برخی تجمعات پرخطر شرکت کرده‌اند. برخی از آنان دوباره مبتلا شده‌اند. هیچ‌کس در هیچ جای جهان ادعا نکرده واکسن صددرصد ایمنی ایجاد می‌کند. واکسن در کنار عمل به دستور‌العمل‌ها راهگشاست.

برخی می‌گویند واکسن‌ها ایمن نیستند و عوارض وحشتناک دارند

حدود ۲۰ واکسن در جهان تا به حال مجوز تزریق دریافت کرده‌اند. این واکسن‌ها هرکدام محصول تلاش و آزمایش صد‌ها و گاه هزاران پژوهشگر نخبه در سراسر جهان است. آن‌ها عموما مراحل ساخت واکسن را تحت‌نظر دانشمندان طی کرده‌اند. واکسن‌ها به پیوست مقالات علمی‌شان به تولید انبوه می‌رسد. آن مقاله‌ها توسط برجسته‌ترین استادان خوانده و تأیید می‌شود. حال احتمال این‌که گوینده انگاره بالا کلاهبردار یا ناآگاه باشد، بیشتر از این است که هزاران دانشمند ویروس‌شناسی در حال پنهان‌کاری و کلاهبرداری باشند.

برخی می‌گویند ۲ هفته کل کشور را قرنطینه کنند تا ویروس جمع شود

ویروس در هیچ‌جا با قرنطینه کامل یا همان لاک‌داون جمع نشد. البته محدودیت‌ها حتما جلوی گسترش افسارگسیخته ویروس را می‌گیرد، ولی هیچ اطلاعی در دست نیست که نشان دهد با لاک‌داون می‌شود ویروس را متوقف کرد. مراکز بهداشتی در سراسر جهان توصیه می‌کنند به چند کار مهم: واکسن زدن، ماسک زدن، رعایت فاصله اجتماعی، شستن دست‌ها و مقابله به‌موقع با ویروس در صورت ابتلا.

آیا واکسن موجب ناباروری می‌شود؟

واکسن‌ها مجوز دریافت می‌کنند. یکی از مؤلفه‌ها برای دریافت مجوز تزریق، بررسی میزان تأثیر واکسن بر باروری افراد است. پژوهشگران می‌گویند تا به حال مستندی در دست نیست که نشان دهد واکسن کرونا موجب ناباروری می‌شود.

آیا واکسن‌ها دی‌ان‌ای را تغییر می‌دهند؟

دانشمندان می‌گویند بعید است صحت داشته‌باشد. واکسن‌هایی که در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند، از نوع «ناقل ویروس» هستند. یعنی همان ویروس به شکل ضعیف‌شده‌است که دربرگیرنده یک کد ژنتیک برای یک پروتئین مشخص کروناویروس است. سلول‌های ایمنی بدن این پروئتین را یک ویروس مهاجم تشخیص می‌دهند و به آن حمله می‌کنند. پژوهشگران می‌گویند این موضوع ربطی به دی‌ان‌ای ما ندارد.

آیا حالا که واکسن زده شده‌است به همه جا می‌توانیم سفر کنیم؟

در کشور ما شیوع کرونا نسبت به میانگین جهانی بالا بوده‌است. شاید یکی از دلایلش این باشد که ما در دوران کرونا همچنان به سفر رفته‌ایم. لازم است بدانیم حتی در برخی کشور‌هایی که کرونا شیوع زیادی نداشته هنوز محدودیت‌ها برداشته نشده‌است. در برخی کشور‌های پیشرفته، ایالت‌ها قوانین سخت‌گیرانه‌شان را نگه داشته‌اند. به نظر بعضی از آنها، فقط زمانی که ۹۰درصد مردم واکسن زده باشند، محدودیت‌ها لغو می‌شود؛ بنابراین این نظر ساده‌لوحانه است که فکر کنیم بلافاصله با تزریق واکسن می‌توانیم به هر جا که دلمان بخواهد سفر کنیم. موضوع کنترل ارتباطات اجتماعی جدی است. اگر به سفر می‌روید، خودتان را محدود کنید تا بیمار نشوید.

چرا به مهاجران واکسن زده می‌شود؟ واکسن فقط باید برای ایرانی‌ها باشد

اگر شما به این عقیده باور دارید، متأسفانه باید گفت در معرض نژادپرستی قرار گرفته‌اید. واکسن یک ابزار بهداشتی برای جلوگیری هر انسانی از بیماری سخت کروناست. آرزوی ما این است آنقدر واکسن در ایران زیاد باشد که بدون مدارک شناسایی به‌سرعت به همه افراد تزریق شود. میلیون‌ها اتباع افغانستانی در ایران زندگی می‌کنند. آن‌ها در دریافت واکسن هیچ تفاوتی با ما ندارند. البته تا به حال به آن‌ها واکسن تزریق شده و سعی کشور بر آن بوده که هیچ تبعیضی در بین نباشد. حتی اگر کسی تنها به خودش فکر کند، باز هم تصدیق خواهد کرد تزریق واکسن به دیگر اتباع و نژادها، در نهایت به نفع او هم خواهد بود. چون با این کار از شیوع ویروس جلوگیری می‌شود.

برخی می‌گویند حالا که کرونا

در ایران کم شده... حتما به نسبت دوران اوج، شیوع کرونا در کشورمان پایین آمده، اما باید توجه داشت فقط ۴۰درصد مردم کشورمان تا به حال تست کرونا داده‌اند. این عدد در برخی کشور‌ها نزدیک به دو برابر جمعیت آن کشور است. مثلا در انگلیس به اندازه چهار برابر جمعیت این کشور تا به حال از مردم تست گرفته شده‌است؛ بنابراین بسیاری از ما تا به حال تست نداده‌ایم و در بی‌خبری خوش‌خبری سیر می‌کرده‌ایم. البته تا زمانی که علائم بروز نکرده‌باشد، جای نگرانی نیست، ولی باید مراقب باشیم ممکن است ما ناقل بالقوه کرونا باشیم. ناقل اگر علائمی نداشته‌باشد به احتمال کمتری می‌تواند بیماری را به دیگران سرایت دهد و این احتمال صفر نیست؛ بنابراین پایین آمدن عدد‌ها نباید ما را از وضعیت‌مان غافل کند.

برخی جمله‌ها را این طور شروع می‌کنند: حالا که واکسن زده‌ایم ...

بخش اول این گونه جملات بسیار خطرناک است. اولا کسی واکسن‌زده به حساب می‌آید که هر دو دوز را دریافت کرده‌باشد. با این حساب نزدیک به ۷۵درصد مردم کشورمان هنوز واکسینه نشده‌اند، همان طور که ۶۵درصد جمعیت جهان هنوز واکسینه نشده‌اند. این عدد‌ها همه از نصف بزرگ‌تر است. اگر خودمان واکسن زده‌ایم، نباید دچار توهم شویم که بقیه هم واکسن زده‌اند. اگر در خیابان راه می‌روید، این طور حساب کنید از هر چهار نفری که می‌بینید، فقط یک نفر واکسن زده‌است. مردم هیچ کشوری در جهان هنوز بالای ۹۰درصد واکسن نزده‌اند. هنوز تا ایمنی که کمی خیال آدم را راحت کند، فاصله است؛ بنابراین برای چنین جمله‌هایی، مقدمه درست این است: با توجه به این که تا الان واکسن نزده‌ایم... باید عموم جامعه را در نظر داشت.

آیا بچه‌ها در مدارس ایمن هستند؟

رعایت دستورالعمل‌ها بسیار مهم است. مدارس موظف شده‌اند سطوح (مثل نیمکت، دستگیره در، سلف‌سرویس، میز معلم و...) را به طور کامل هر روز ضدعفونی و باید فاصله اجتماعی را رعایت کرده و دانش‌آموزان از هرگونه تجمع در جای مسقف دوری کنند. سرویس‌های رفت‌وآمد دانش‌آموزان باید با حفظ فاصله اجتماعی مسافر داشته‌باشند. هیچ نوع فرآورده خوراکی نباید در مدارس توزیع شود. ورود افراد دارای علائم، چه در بین دانش‌آموزان، چه در بین کارکنان و معلمان در هر سطحی از بیماری ممنوع است.

البته بازگشایی مدارس با رعایت این دستورالعمل‌ها ممکن است. بیشتر کشور‌های جهان با رعایت شیوه‌نامه‌ها مدارس را باز کرده‌اند. بسته‌بودن مدرسه‌ها تلخ‌ترین خبر آموزشی یک کشور است.