خیز مالزی برای تبدیل به قطب تجارت حلال در جهان
- ایکنا نوشت: در حال حاضر ۱،۹ میلیارد مسلمان در سراسر جهان زندگی می‌کنند. بر اساس تحقیقات مؤسسه استاندارد دینار، مسلمانان سالانه حدود ۲.۰۲ تریلیون دلار در حوزه حلال هزینه می‌کنند که شامل محصولات و خدمات، از غذا گرفته تا گردشگری است. پیش‌بینی می‌شود نرخ رشد سالانه صنعت غذا‌های حلال بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۴ به ۳.۵ درصد برسد.
عوامل اصلی رشد صنعت حلال در جهان اسلام را می‌توان به چند عامل نسبت داد.
۱- افزایش جمعیت مسلمانان: به گفته مرکز تحقیقات پیو، اگر روند فعلی افزایش جمعیت مسلمانان ادامه یابد، پیروان این دین تا سال ۲۰۵۰ تقریباً برابر مسیحیت خواهد شد و در سال ۲۰۷۰ تعداد مسلمانان جهان از مسیحیان بیشتر خواهد شد.
۲- رشد اقتصادی و افزایش پس‌انداز: ترکیبی از رشد اقتصادی و درآمد بیشتر در کشور‌های مسلمان باعث رشد گردشگری و سفر‌هایی شده است که با معیار‌های دین اسلام هماهنگ هستند. گردشگری حلال مبتنی بر غذا‌های دارای گواهینامه حلال در هتل‌ها و رستوران‌ها و خدمات حلال است.
بنابر گزارش اقتصاد اسلامی استاندارد دینار اندونزی، بنگلادش، مصر، نیجریه و پاکستان به عنوان پنج بازار با مصرف کننده حلال با پتانسیل بالا هستند. در این میان مالزی در دهه‌های اخیر سرمایه‌گذاری زیادی در تدوین استاندارد‌های حلال برای کالا‌ها و خدمات خود کرده و تلاش می‌کند که صنعت حلال بخش قابل توجهی از تولید ناخالص ملی این کشور را شامل شود. این کشور به تدریج خود را به عنوان قطب تولید، صادرات، آموزش و تدوین استاندارد‌های حلال در سطح جهانی معرفی می‌کند.
یکپارچه‌سازی شرکت‌های فعال در حوزه حلال
روز ۹ سپتامبر امسال (۱۸ شهریور) مالزی پایگاه دیجیتال یکپارچه‌سازی کسب‌و کار‌های حلال (Halal Integrated Platform) را راه‌اندازی کرد. این اقدام در چارچوب استراتژی سازمان توسعه حلال مالزی (Malaysia’s Halal Development Corporation) برای توسعه کسب و کار‌های کوچک و متوسط در این حوزه انجام شده است.
بخش‌هایی شامل تولید مواد اولیه، لجستیک، تولید، سرمایه‌گذاری، آموزش و قانون‌گذاری در چارچوب این طرح گنجانده خواهند شد و کسب و کار‌های حلال از مالزی و خارج از این کشور می‌توانند از خدمات ارائه شده در این بستر الکترونیک استفاده کنند.
لزوم همگرایی جهانی برای توسعه صنعت حلال
عدلی محمد از مسئولان ارشد سازمان توسعه حلال مالزی می‌گوید: فضای کسب و کار‌های حلال نمی‌تواند یک نفره اداره شود این فضا نیاز به همکاری دولت‌ها، بانک‌ها، شرکت‌های تولیدی و حمل و نقل دارد که ترکیبی از بخش‌های دولتی و خصوصی نه تنها در مالزی که در سطح بین‌المللی است.
وی افزود: امیدواریم این بستر دیجیتال به فعالان حوزه حلال این توان را بدهد که استاندارد‌های حلال را کسب و با دیگر فعالان حلال در داخل مالزی و خارج این کشور ارتباط برقرار کنند.
شرکت توسعه حلال مالزی برهاد (HDC) آماده همکاری در سطح دولتی با سایر کشور‌ها برای توسعه زیرساخت‌های حلال ملی آن‌ها است. کشور‌هایی از جمله روسیه، تایوان و سنگال و همچنین برخی از جمهوری‌های آسیای مرکزی از HDC خواسته‌اند تا در مورد ایجاد ظرفیت‌های صنعت حلال به آن‌ها مشاوره دهد.
به گفته خیرالعارفین اسحاری؛ مدیر عامل HDC، این همکاری‌های بین دولتی بخشی از استراتژی جدید امسال است که به مالزی اجازه می‌دهد از تخصص خود در حوزه حلال بیشتر استفاده کند.
لزوم استفاده بهینه از قابلیت‌های صنعت حلال
خیرالعارفین می‌گوید: سال‌هاست که مالزی از طریق صدور گواهینامه خود که اکنون به عنوان استاندارد طلایی معروف است در تبلیغ صنعت حلال به سایر نقاط جهان بسیار موفق بوده است. اما ما هنوز از نظر تجاری از این امر سود نبرده‌ایم.
طبق ارقامی که امسال توسط سازمان توسعه تجارت خارجی مالزی MATRADE اعلام شده است از حدود ۷۵۰۰ شرکت فعال در صنعت حلال، تنها یک چهارم آن‌ها محصولات خود را به خارج از کشور صادر می‌کنند.
خیرالعارفین اخیراً اعتراف کرد که مالزی دارای کسری تجاری در محصولات حلال بوده و ۲۵ میلیارد دلار واردات داشته است در حالی که صادرات آن تنها ۱۰ میلیارد دلار بوده است.
وی گفت: فضای کسب و کار‌های حلال مالزی باید از طریق یک زنجیره تأمین قوی به فضای حلال در سایر کشور‌ها متصل شود. برای حل این مشکل، یک استراتژی را اتخاذ کرده‌ایم که ما را در مرکز صنعت حلال جهانی قرار می‌دهد و بخشی از آن با کمک به توسعه سایر قابلیت‌های دیگر کشور‌ها خواهد بود.
این استراتژی بخشی از طرح جامع صنعت حلال ۲۰۳۰ HDC است که قصد دارد بازده داخلی مالزی از صنعت حلال را تا سال ۲۰۳۰ تا دو سوم افزایش دهد در حالی که سهم آن در تولید ناخالص داخلی را از ۷،۴ درصد به ۱۱ درصد افزایش می‌دهد.
این طرح جامع علاوه بر ارائه مشاوره حلال با تمرکز بیشتر بین‌المللی، همچنین به دنبال کمک به فعالان صنعت حلال است تا با آموزش آن‌ها در بازار‌های جدید شبکه‌سازی کنند.
با استقرار قدرت نرم در بالاترین سطح در کشور‌هایی که علاقه زیادی به توسعه صنعت حلال خود دارند، مالزی قادر خواهد بود اعتبار گواهینامه حلال خود را تقویت کرده و وابستگی بیشتری به سیستم‌ها و زنجیره تأمین خود در آن بازار‌ها به وجود بیاورد.
دالیف انور، رئیس بخش مشاوره HDC می‌گوید: امسال ما بیشتر تمرکز خود را بر آماده‌سازی شرکت‌ها برای صدور گواهینامه، ارائه خدمات مشاوره‌ای برای شرکت‌های دارای مجوز حلال و کمک به همه نهاد‌ها برای ارائه استراتژی‌های حلال خود گذاشته‌ایم.
وی افزود: بنابراین می‌خواهیم دیگر کشور‌ها با پیروی از آنچه مالزی انجام داده است به دیگر کشور‌ها کمک کنند تا اقتصاد حلال خود را توسعه دهند. ما با استفاده از دانش خود می‌توانیم به آن‌ها کمک و آن‌ها را در جهت اهداف خود راهنمایی کنیم.
وابستگی به مواد اولیه خارجی
اگر مالزی بخواهد میزان تجارت حلال خود را افزایش و کسری تجاری خود را کاهش دهد باید کالا‌های بیشتری با پشتیبانی سیستم گواهینامه خود تولید کند. اما برای تولید غذای فرآوری شده که ۷۰ درصد صنعت حلال مالزی را تشکیل می‌دهد، به مواد وارداتی نیاز دارد که باید در طول زنجیره تولید ردیابی شود.
بزرگترین برند تولید چای در چین یعنی Tae Tea، یکی از این شرکت‌ها است. این شرکت فرصت‌های جدیدی را در بین مصرف‌کنندگان مسلمان در جنوب شرقی آسیا، خاورمیانه و اروپا از طریق صدور گواهینامه حلال می‌بیند و قصد دارد تولید خود را در مالزی گسترش دهد.
دنیس وو، معاون رئیس این شرکت چینی می‌گوید: برنامه ما این است که محصولات جدیدی داشته باشیم که دارای گواهینامه حلال باشند. ما علاقه‌مند به ورود به بازار مالزی هستیم، زیرا این قطب بسیار مهم، آسیا را با خاورمیانه و کشور‌های همسایه متصل می‌کند.
وی افزود: بخش حلال بزرگترین بازار بالقوه ما برای مصرف‌کنندگان جدید است. اگر همه چیز خوب پیش برود، کارخانه‌ای را در مالزی می‌سازیم که می‌توانیم محصولات بیشتری را در خارج از کشور صادر کنیم. ما این کار را برای دسترسی آسان‌تر به بازار‌های مسلمانان از مالزی انجام می‌دهیم.
وو افزود: در حال کار برای گذراندن مراحل صدور گواهینامه حلال هستیم و سپس خواهیم دید که آیا محصولات ما توسط مصرف‌کنندگان حلال پذیرفته می‌شود یا خیر.
مالزی قطب مشاوره فعالان حلال در جهان
دالیف انور می‌گوید: مشاوره حلال سیستم حمایتی مالزی برای پیشرفت همه فعالان در اقتصاد حلال است. دولت‌ها و مقامات دینی این موضوع را به رسمیت شناخته‌اند و برخی نیز از طریق مجاری دیپلماتیک به مالزی مراجعه کرده‌اند تا از تجربیات حلال آن استفاده کنند.
دالیف افزود: بیشتر درخواست‌هایی که ما دریافت کرده‌ایم از کشور‌هایی است که می‌خواهند یا نیاز دارند به نحوی چارچوب ملی حلال خود را توسعه دهند تا بتوانند تجارت حلال خود را توسعه دهند. آن‌ها قصد دارند در کشور‌های خود یک فضای کسب و کار حلال عمیق‌تر ایجاد کنند. به طور معمول ما به آن‌ها پیشنهاد می‌کنیم که یک طرح و برنامه عملیاتی داشته باشند. خدماتی که ارائه می‌دهیم شامل انجام مطالعات، و تجزیه و تحلیل گزارش‌ها و آمار است.
ما اکنون در حال مذاکره با مقامات روسیه برای امضای توافقنامه همکاری هستیم. همچنین در مورد مشارکت با سنگال که نماینده ۱۵ کشور جامعه اقتصادی کشور‌های غرب آفریقا (ECOWAS) است، در حال رایزنی هستیم.
در تایوان، جایی که HDC پیش از این با مؤسسه تحقیق و توسعه صنایع غذایی کشور برای توسعه صنعت حلال خود همکاری کرده است، یک برنامه مشاوره‌ای در حال اجراست و در چین نیز تأکید بر تشویق شرکت‌های بزرگی مانند Tae Tea به تصویب گواهینامه حلال مالزی است.
دالیف انور افزود: به این کشور‌ها خواهیم گفت که برای شکل‌گیری و ایجاد چارچوب حلال خود و پیشبرد آن باید چه کار کنند. مشاوران ما کمک می‌کنند تا هر مشکلی که با آن روبه‌رو هستند را حل کنند. ما می‌توانیم دانش خود را منتقل کنیم، زیرا مالزی از این تخصص برخوردار است.