آموزش مجازی چه تاثیری بر روی سلامت روان معلمان داشته است؟

-همه گیری کووید -۱۹، سیستم آموزش و پرورش دراکثر کشور‌ها را مختل کرده و مدارس برای اعمال فاصله اجتماعی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی تعطیل شده اند و به دنبال این تعطیلی موسسات آموزشی، از مدارس تا دانشگاه‌ها، به روش‌های تدریس و ارزشیابی آنلاین روی آورده اند. تجزیه و تحلیل داده‌های اولیه از پژوهش‌های انجام گرفته از تاثیرات آموزش آنلاین نشان می‌دهد که این آموزش برای معلمان و تدریسشان نیز یک مانع بوده است.

زهرا علی اکبری کارشناس آموزش و پروش و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با میزان در مورد آسیب‌های آموزش مجازی بر معلمان گفت:در یک نظرسنجی آنلاین گسترده که توسط دانشگاه فینیکس ویک کالج آموزشی (۱۰ آوریل تا ۱۳ آوریل ۲۰۲۰) انجام شد، حدود هزار نفراز معلمان در تمامی سطوح آموزشی شرکت کردند.

وی ادامه داد:اهداف اولیه نظرسنجی این بود که معلمان با حرکت به سمت آموزش مجازی، موفقیت‌ها، چالش‌ها و نیاز‌های برآورده نشده را در کجا تجربه می‌کردند و همچنین با توجه به منابع و ابزار‌هایی که در اختیار دارند و یا آرزو داشتند که برای تدریس آن‌ها را داشته باشند، وضعیت سلامت روانی خود را چگونه ارزیابی می‌کنند و چه محتوائی به آن‌ها کمک می‌کند تا در آموزش آنلاین موفق شوند.

وی گفت:با کمال تعجب، معلمان گزارش دادند که ۸۱ درصد آنان احساس عدم اطمینان دارند و ۷۵ درصد از آن‌ها نیز اعلام کرده اند که در این شرایط مضطربند.

وی ادامه داد: در آموزش آنلاین ۷۷ درصد انان احساس توانایی و ۶۶ درصد آنان دارای انگیزه بودند؛ که این آمار در مقایسه با دانش اموزان نشان از این است که معلمان به توانایی‌های خود برای سازگاری با آموزش مجازی اطمینان بیشتری نسبت به توانایی‌های دانش آموزان خود برای انجام این کار دارند.

وی با اشاره به اینکه نحوه برخورد و مواجه معلمان با این موضوع متفاوت است گفت: این موضوع مواجه با شرایط جدید و اینکه معلم ا زمحدوده آسایش خیال خود خارج می‌شود و وارد وادی جدید یمی شود احساس اضطراب را در او افزایش می‌دهد که آمار نیز این موضوع را تایید کرد.

وی ادامه داد:از این رو برخی از معلمان احساسات ناخوشایندی را در این دوره تجربه کرده اند بسیاری از انان عنوان کرده اند که ناامید و خسته هستند.

وی اضافه کرد:عمده گلایه آنان این است که " ما نه زمان انتقالی داشتیم و نه فرصتی برای آزمایش روش‌ها داشتیم. منطقه و مدرسه از ما می‌خواست، تغییر روش آموزش را در عرض چند ساعت کامل کنیم و انجام دهیم؛ بنابراین احساس کردم که پشتیبانی نمی‌شویم و قطعاً مورد قدردانی قرار نمی‌گیریم.

وی در پاسخ به این سوال که معلمان بیشتر چه تقاضایی دارند گفت: در آموزش مجازی و سلامت روان معلمان این نکته بسیار مهم هست که آنان بیشتر از آنکه به دنبال حمایت از سوی نظام آموزشی و مدیران مدارس باشند، به حمایت دوستان و خانواده و اولیا دانش اموزان نیاز دارند.

علی اکبری گفت:البته بخش مهمی از چالش‌های آموزش مجازی که با سلامت روان آنان نیز در پیوند است مربوط به عدم آمادگی معلمان و سواد رسانه‌ای آنان است. 

وی اضافه کرد:در حالی که دانش آموزان در دسترسی دیجیتالی به آموزش با مشکل روبرو هستند، معلمان نیزدر زمینه آموزش از طریق رسانه‌های دیجیتال با مشکلاتی روبرو هستند و با مسائلی مربوط به اینترنت و هزینه‌های داده‌ها مواجه هستند.

علی اکبری گفت:به غیر از مسائل تکنولوژیکی، معلمان با موانع مختلف دیگری نیز در کلاس‌های آنلاین روبرو هستند؛ آداب معاشرت دانش آموزان در کلاس آنلاین، حضور والدین در کلاس‌های آنلاین، دشواری حفظ نظم و انضباط و... از مشکلات عدیده آنان است.

وی ادامه داد:معلمان همچنین با عدم پشتیبانی فناوری اطلاعات، تغییرات مداوم فناوری، دسترسی نابرابر برای همه دانش آموزان، نرم افزار بهینه نشده برای دستگاه‌های تلفن همراه و مسائل امنیتی نیز مواجه هستند.

این کارشناس آموزش و پرورش گفت:ناگفته نماند که بسیاری از معلمان در جریان یادگیری آنلاین با مشکلات شخصی دانش آموزان خود بیشتر مواجه می‌شوند و احتمالاً شرایطی را از فقر اقتصادی و اوضاع فرهنگی خانواده‌های دانش آموزان را تجربه می‌کنند که بر سلامت روان آنان تأثیر منفی می‌گذارد. معلمان می‌دانند که دانش آموزان مانند زمان آموزش حضوری، مکان امنی برای آموزش به مدت ۷ ساعت در روز را ندارند و باید از محیط خانه برای آموزش‌های آنلاین و تصویری استفاده کنند.

وی همچنین گفت:جدا کردن زندگی درخانه و زمان کلاس، عدم رعایت یک برنامه معمولی و روزانه وحواس پرتی در خانه، باعث می‌شودکه دانش آموزان نتوانند تمرکز خوبی بر روی کلاس‌های درس و‌آموزش‌ها داشته باشند و معلمان نتوانند آموزش مطلوبی برای آنان داشته باشند. حجم ارتباطات معلمان با دانش آموزان و والدین افزایش یافته و تحت فشار هستند تا یادگیری با کیفیت را بدون کلاس‌های حضوری ارائه و ادامه دهند. این چالش انرژی بیشتری از معلم می‌گیرد و وی را زودتر از کلاس حضوری خسته می‌کند.

وی اظهار کرد:معلمان قبل و بعد از کلاس‌های آنلاین زمان زیادی را صرف تهیه محتوای الکترونیکی و ارزشیابی یادگیری دانش آموزان می‌کنند. در حالی که در‌آموزش حضوری این محتوا و ارزشیابی راحت‌تر و قابل دسترس‌تر در کلاس درس انجام می‌گیرد و معلمان می‌توانند از اوقات دیگر خود برای به کارگیری ایده‌های جدید در تدریس و به روز رسانی روش‌های خود استفاده کنند.

وی در پایان گفت:از این رو آموزش مجازی با توجه به اینکه وقت بیشتری از معلمان را برای آموزش سلب می‌کند، خستگی‌های روحی و جسمی زیادی برای معلمان به همراه داشته است.