تقویم تاریخ؛ از رحلت پیامبر اکرم (ص) تا روز جهانی معلم

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (سیزدهم مهر) به شرح زیر است:

رحلت پیامبر اکرم (ص)

۱۴۳۲ سال پیش در چنین روزی، بیست و هشتم صفر سال ۱۱ هجری قمری پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد (ص) در ۶۳ سالگی، چشم از جهان فروبست. آن بزرگوار ۵۲ سال قبل از هجرت، در شهر مکه متولد شد. حضرت محمد (ص) از اوان جوانی به خاطر صداقت و درستی اش، از محبوبیت خاصی در جامعه آن روز مکه برخوردار بود و بدین لحاظ به او لقب امین داده بودند. حضرت محمد (ص) در ۴۰ سالگی، به امر خداوند متعال به مقام بلند نبوت مبعوث شد تا مردم را به سوی خداوند یکتا، عدالت و برادری دعوت کند و امتیازات موهوم قومی، نژادی و طبقاتی را لغو کند. حضرت محمد (ص)، اسلام را در قالب دینی جامع، کامل و جاوید به جهانیان عرضه کرد. اکنون قرن‌ها از آن زمان می‌گذرد، اما دین اسلام همچنان زنده و پویاست و بیش از یک میلیارد انسان از این دین آسمانی پیروی می‌کنند. درباره شخصیت پیامبر اسلام (ص) سخن‌ها و گفته‌های بسیاری از سوی مسلمانان، پیروان ادیان دیگر و حتی آنانکه پیرو اندیشه‌های غیرمذهبی بوده اند، مطرح شده است. ضمن عرض تسلیت به مناسبت سـالروز رحلت آن یگانه تاریخ، توجهتان را به بخشی از نوشته‌های استانلی لین پول (Stanley Lane Poole) نویسنده اروپایی درباره پیامبراسلام (ص) جلب می‌نماییم. او دراین باره نوشته است: «از لحاظ قدرت اندیشه و علو فکر و لطف و زیبایی و صفای احساس، دارای موهبت خاصی بود. در محاوره، صحبت‌های او از هر کس شیرین‌تر و مطلوبتر بود. هرکس به او نزدیک می‌شد، به شدت او را دوست می‌داشت. هرکس او را دیده چنین توصیف کرده و گفته است: نه پیشتر از آن تاریخ و نه بعداز آن تاریخ، کسی را مانند او ندیده ایم.»

شهادت امام حسن مجتبی (ع)

۱۳۹۳ سال پیش به روایتی در چنین روزی، بیست و هشتم صفر سال ۵۰ هجری قمری و به روایت قوی‌تر در هفتم صفر امام حسن مجتبی (ع)، نوه پاک رسول گرامی اسلام (ص)، به شهادت رسید. امام حسن (ع) فرزند حضرت فاطمه (س)، دختر گرامی حضرت محمد (ص)، در سومین سال هجرت پیامبر اسلام به مدینه، در این شهر متولد شد. امام حسن (ع) این افتخار را داشت که هفت سال اول عمر خود را در پرتو تربیت الهی جدش پیامبر اسلام (ص) با تعالیم و معارف اسلامی آشنا شود. ۳۷ سال از عمر مبارک امام حسن (ع) گذشته بود که پدر بزرگوارش حضرت علی (ع) به شهادت رسید و وظیفه خطیر هدایت جامعه اسلامی و نشر و گسترش قوانین قرآن و سنت پیامبر (ص) بر عهده امام حسن (ع) قرار گرفت. مسلمانان پس از شهادت حضرت علی (ع) با امام حسن (ع) بیعت کردند. امام حسن (ع) پس از رسیدن به خلافت، با کارشکنی معاویه بن ابوسفیان مواجه شد و در نتیجه، سپاهی را که پدرش برای جنگ با معاویه تدارک دیده بود، آماده کرد. اما امویان با حیله و نیرنگ، یاران امام حسن (ع) را از اطرافش پراکنده کردند. به تدریج آن بزرگوار متوجه شکاف عمیق بین سپاهیان خود شد که احتمال پیروزی در جنگ را بشدت کاهش می‌داد. در این زمان امام حسن (ع) که اساس دین اسلام را در خطر می‌دید، به خاطر حفظ مصالح مسلمانان، صلح با معاویه حاکم اموی را پذیرفت. اما نفوذ معنوی و محبوبیت امام حسن (ع) در بین مردم چنان بود که حاکم اموی از آن حضرت سخت در هراس بود. وی می‌دانست که روشنگری‌های امام حسن (ع) در مورد ماهیت امویان، پایه‌های حکومت آنان را تهدید می‌کند. به همین دلیل معاویه در توطئه ای، امام حسن (ع) را مسموم کرد و به شهادت رساند.

انتقال امام خمینی (ره) از ترکیه به عراق

۵۶ سال پیش در چنین روزی برابر با سیزدهم مهر ۱۳۴۴ شمسی حضرت امام خمینی (ره) - بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران- از ترکیه به عراق منتقل شد. وضع بحرانی و در حال انفجار کشور که از ادامه تبعید رهبر نهضت اسلامی ایران ناشی می ‏شد از یک سو، و عدم تمایل دولت ترکیه به ادامه زندانبانی خود از سوی دیگر، رژیم پهلوی را بر آن داشت که تبعیدگاه امام را تغییر دهد. از این رو، طی مذاکره سرّی با دولت عراق در قبال این تعهد که دولت ایران دخالتی در سرنوشت، آزادی و مدت اقامت امام در عراق نداشته باشد، عراقی ‏ها با انتقال امام به عراق موافقت نمودند. ورود امام در ۱۳ مهر ۱۳۴۴ ش به عراق پس از یازده ماه اقامت در ترکیه، که ابتدا به صورت ناشناس انجام گرفت، استقبال گرم و پرشور و بی سابقه‏‌ای را به دنبال آورد. حضرت امام پس از یک توقف کوتاه در کاظمین، برای زیارت مرقد مطهر امام هادی (ع) و امام عسگری (ع) رهسپار سامرا شدند و با استقبال باشکوه مردم و حوزه علمیه سامرا مواجه گردیدند. روز بعد کربلا یکپارچه برای استقبال از امام آماده شد و ایشان یک هفته بعد با استقبال بی ‏سابقه مردم و حوزه علمیه نجف وارد این شهر شدند. هدف رژیم شاه از تغییر محل تبعید امام آن بود که با توجه به شرایط خاص و سنّتی حوزه علمیه نجف که هر تازه واردی در آن هضم می ‏شد، آوازه امام را از این طریق به خاموشی بکشانند. اما حضرت امام با ادامه مبارزات خود، رهبری نهضت اسلامی را به شکلی دیگر پیگیری کرده به طوری که رژیم بغداد مجبور به ایجاد فشار علیه ایشان و فراهم آوردن زمینه‌های خروج امام از این کشور گردید.

هجرت امام خمینی (ره) به پاریس

۴۳ سال پیش در چنین روزی، سیزدهم مهر سال ۱۳۵۷ هجری شمسی حضرت امام خمینی (ره)، رهبر فقید انقلاب اسلامی، از عراق به پاریس هجرت کرد. حضرت امام (ره) هنگامی تصمیم به این هجرت تاریخی گرفت که رژیم سابق عراق درصدد برآمد از مبارزات ایشان علیه رژیم شاه جلوگیری کند. دولت وقت عراق که در حفظ روابط خود با رژیم شاه می‌کوشید، از امام (ره) خواست از هر گونه فعالیت سیاسی و تبلیغاتی علیه رژیم شاه خودداری کند. اما حضرت امام خمینی (ره) در پاسخ فرمود: «این تکلیف شرعی است که متوجه من است و من، هم اعلامیه می‌نویسم و هم در موقعش بر منبر صحبت می‌کنم و هم نوار پر می‌کنم و به ایران می‌فرستم. این تکلیف شرعی من است و شما هم هر تکلیفی دارید، عمل کنید.» سرانجام درپی تشدید فشار‌های رژیم بعث عراق و مخالفت کویت با ورود امام به این کشور، حضرت امام خمینی (ره) در چنین روزی به پاریس هجرت کرد.

روز جهانی معلم

پنجم اکتبر روز بین ‏المللی معلم است. در نشست مجمع عمومی سال ۱۹۹۴ که از ۳ تا ۸ اکتبر برگزار شد، این روز به مناسبت صدور بیانیه مشترک یونسکو و سازمان بین المللی کار پیرامون وضعیت آموزگاران که روز پنج اکتبر ۱۹۶۶ امضا شده بود، روز معلم نامگذاری شد.

ایجاد عالی‌ترین مرکز کمونیستی بین المللی

۷۴ سال پیش در چنین روزی، پنجم اکتبر ۱۹۴۷ میلادی "کمینفرم"، عالی ‏ترین مرکز کمونیستی بین‏ المللی به ابتکار شوروی ایجاد شد. یکی از اقداماتی که ژوزف استالین، رهبر کمونیست اتحاد جماهیر شوروی در واکنش به تشکیل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، انجام داد، تشکیل یک سازمان بین ‏المللی کمونیست به نام کُمین‏فُرم و تحمیل رژیم کمونیستی بر کلیه کشور‌های تحت اشغال خود در اروپای شرقی بود. از این رو، در پنجم اکتبر ۱۹۴۷ م کُمین‏فُرم یا دفتر اطلاعات بین ‏المللی احزاب کمونیستیِ اروپا با هدف برقراری اتحاد و همکاری بین احزاب کمونیست اروپا با عضویت احزاب کمونیست نُه کشور شوروی، فرانسه، ایتالیا، یوگسلاوی، لهستان، مجارستان، رومانی، چکسلواکی و بلغارستان شکل گرفت و مقر سیاسی آن در بلگراد پایتخت یوگسلاوی انتخاب گردید. عمر کُمین‏فُرم دوام چندانی نیافت و مدتی پس از مرگ استالین، در آوریل سال ۱۹۵۶ م منحل شد.

تولد مخترع و بنیانگذار سینما

۱۵۷ سال پیش، در روز پنجم اکتبر سال ۱۸۶۴ میلادی «لویی لومیر» (Louis Lumiere) شیمیدان و صنعتگر فرانسوی، متولد شد. وی به همراه برادرش اگوست در سال ۱۸۹۵ دستگاهی ساخت که به کمک آن، برداشتن تصویر‌های متعدد و ثبت حرکات، امکان پذیر شد. لومیر در همین سال با نمایش فیلم ورود قطار به ایستگاه، اولین فیلم را بر پرده سینما نمایش داد و هنر هفتم را پایه ریزی کرد. در ماه‌های ابتدایی سال ۱۸۹۵ برادران لومیر دوربینی اختراع کردند که آمیزه‌ای از پروژکتور، چاپگر و دوربین بود و نامش را سینماتوگراف گذاشتند. سینماتوگراف به مراتب کوچک‌تر و سبک‌تر (۵ کیلوگرم) از کینه توگراف ادیسون محسوب می‌شد. سینماتوگراف را می‌شد با دست حمل و نقل کرد و برادران لومیر از فیلمی با سرعت ۱۶ فریم در ثانیه استفاده می‌کردند که در مقایسه با فیلم ۴۸ فریم در ثانیه ادیسون سرعت پایین تری داشت و در حقیقت سینماتوگراف از فیلم کمتری استفاده می‌کرد.

در آن زمان و در ساخت سینماتوگراف مهم‌ترین تصمیم را لویی گرفت که از قاعده «حرکت متناوب» در سینماتوگراف استفاده کرد و قطعه‌ای شبیه آنچه در ماشین خیاطی استفاده می‌شود در دوربین به کار گرفت. این قاعده چیزی بود که ادیسون نپذیرفته بود و تلاش کرده بود برای پروژکتور از حرکت پیوسته استفاده کند. همچنین برادران لومیر برخلاف ادیسون تلاش کردند اختراع خود را خارج از کشور فرانسه نمایش بدهند و به همین منظور ابتدا اختراع خود را در محافل خصوصی به نمایش می‌گذاشتند. نخستین نمایش عمومی فیلم‌های برادران لومیر و رونمایی از دستگاه سینماتوگراف روز بیست و هشتم دسامبر سال ۱۸۹۵ در گراند کافه شهر پاریس در بلوار دو کاپوسینه بود. در این روز برادران لومیر این فیلم‌ها را نمایش دادند: کارگران در حال خروج از کارخانه لومیر (۱۸۹۵)، ژیمناستیک (۱۸۹۵)، ماهی قرمز (۱۸۹۵)، نگاره‌هایی از کنگره لیون (۱۸۹۵)، آهنگران (۱۸۹۵)، باغبان آبپاشی شده (۱۸۹۵)، غذا دادن به کودک (۱۸۹۵)، میدان کوردلیه در لیون (۱۸۹۵)، دریا (۱۸۹۵).

برادران لومیر در سال ۱۹۸۶ حدود ۴۰ فیلم ساختند و روش کارشان اینگونه بود که لویی از دنیای اطراف خود فیلم می‌گرفت و در حقیقت زندگی روزمره فرانسوی‌ها به فیلم تبدیل می‌شد: از رسیدن قطار به ایستگاه تا رژه سربازان. بعضی از فیلم‌های آن‌ها آثار کوتاه کمدی بودند. برادران لومیر همچنین فیلمی درباره کنفرانس انجمن عکاسان فرانسه ساختند و به نمایش گذاشتند. نخستین مستند‌های آن‌ها چهار فیلم درباره سازمان آتش نشانی شهر لیون بود که آن را کارگردانی کردند. آن‌ها در سال ۱۸۹۶ گروهی آموزش دیده شامل یک فیلمبردار خلاق و مسئول پروژکتور به شهر‌های مختلف دنیا فرستادند تا فیلم نمایش دهند و فیلم بسازند.

برخی از نخستین فیلم‌های برادران لومیر واقعا فیلم بودند مانند «کارگران در حال خروج از کارخانه لومیر». برادران لومیر سالن‌هایی افتتاح کردند تا بتوانند فیلم‌های خود را نمایش بدهند که به سالن سینما شناخته شدند. لومیر در سال ۱۹۴۸ درگذشت.

درگذشت استیو جابز، بنیانگذار اپل

۱۰ سال پیش در چنین روزی برابر با پنجم اکتبر ۲۰۱۱ میلادی استیون پاول جابز (Steven Paul Jobs)، بنیانگذار اپل درگذشت. جابز در ۲۴ فوریه ۱۹۵۵ متولد شد. وی کارآفرین، مخترع، بنیانگذار و مدیر ارشد اجرایی شرکت رایانه‌ای شرکت اپل و یکی از چهره‌های پیشرو در صنعت رایانه بود. او در سال ۱۹۷۶ میلادی با کمک استیو وزنیاک شرکت اپل را تأسیس کرد. وی در سال ۱۹۸۵ از شرکت کناره گیری کرد و شرکت نکست را تاسیس کرد. همچنین او نائب‌رئیس و مدیر عامل استودیوی پویانمایی پیکسار و به عنوان عضو هیئت مدیره والت دیزنی نیز بود. شرکت پیکسار یکی از شرکت‌های پیشرو در زمینه‌ٔ تولید محصولات سینمایی است که از پویانمایی رایانه‌ای استفاده می‌کنند. پس از ادغام پیکسار و والت دیزنی، استیو تهیه کنندگی داستان اسباب‌بازی (۱۹۹۵) را بر عهده می‌گیرد. در سال ۱۹۹۶ شرکت اپل، شرکت نکست را به مبلغ ۴۲۹ میلیون دلار خرید. طی این معامله استیو جابز، مجدداً به اپل بازگشت و از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۱ به عنوان مدیرعامل در این شرکت مشغول بود. جابز به نجات دهندهٔ اصلی این شرکت معروف شده است. خصوصاً پس از به نتیجه رسیدن آی‌پاد، ایده‌ای که وی اصرار و علاقه‌ای شخصی به آن داشت. در۲۴ اوت، ۲۰۱۱، جابز، استعفای خود را به عنوان مدیر عامل اپل اعلام کرد و در ۵ اکتبر، ۲۰۱۱، اپل خبر فوت استیو جابز را اعلام کرد. او در سن ۵۶ سالگی در اثر سرطان لوزالمعده درگذشت.