چرا واردات واکسن کرونا به ایران ناگهان سرعت گرفت؟
- روزنامه همشهری نوشت: با ورود نزدیک به ۵۰ میلیون دوز واکسن کرونا به کشور امید‌ها به محقق شدن واکسیناسیون عمومی برای جمعیت هدف یعنی همان ۶۱ میلیون نفری کشور، بیشتر شده است. حالا مسئولان نظام سلامت می‌گویند این میزان واکسن تا آبان به ۱۳۰ میلیون دوز و تا بهمن به ۱۸۰ میلیون دوز می‌رسد. نخستین محموله واکسن کرونا به میزان ۲۰ هزار دوز، برای تزریق به کادر درمان، ۱۵ بهمن سال گذشته وارد ایران شد.به فاصله ۱۰ روز بعد ۱۰۰ هزار دوز دیگر به کشور رسید. محموله‌های اول، حاوی واکسن اسپوتنیک‌وی روسیه بود.
بعد از آن از اسفند، واکسن سینوفارم چینی و بهارات هم به فهرست اضافه شدند. از ابتدای امسال، اما روند واردات واکسن، کمی تکان خورد، به‌طوری‌که در فروردین ۴ محموله واکسن اسپوتنیک‌وی، آسترازنکا و سینوفارم وارد کشور شد. در اردیبهشت، تعداد محموله‌ها بیشتر شد و از ۳ میلیون دوز عبور کرد. در خرداد، اما با توقف مقطعی در واردات واکسن، ورود محموله‌ها با تأخیر انجام شد و در ۳۱ روز، تنها ۳ محموله شامل یک میلیون و ۳۰۰ هزار دوز واکسن وارد کشور شد، اما در تیر‌ماه وضعیت دوباره کمی بهتر و با ورود ۷ محموله واکسن، روند واکسیناسیون سریع‌تر شد. این روند در مرداد هم ادامه داشت و تعداد محموله‌های وارداتی به ۱۶ رسید که بیش از ۱۰ میلیون دوز واکسن را شامل می‌شد.
از ابتدای شهریور تا روز گذشته هم، ۹ محموله واکسن سینوفارم و آسترازنکا وارد ایران شده است. در یک‌ماه گذشته، اما با اتخاذ دیپلماسی جدید واردات و تماس‌های رئیس‌جمهوری با رئیس‌جمهور‌های کشور‌های مختلف از جمله چین، روند واردات سرعت بسیار بالایی گرفته است، به‌طوری که بررسی‌ها نشان می‌دهد واکسن‌هایی که در این مدت وارد کشور شده، نسبت به کل واردات واکسن در ۷ماه گذشته، سهم ۴۵ درصدی دارد. واردات واکسن یکی از اولویت‌های دولت جدید آیت الله سید ابراهیم رئیسی اعلام شده است، تا جایی که روز گذشته با لغو محدودیت تردد شبانه، مراکز واکسیناسیون شبانه‌روزی هم فعال شده و قرار است رکورد‌های جدیدی در واکسیناسیون روزانه در کشور ثبت شود. براساس آخرین اعلام وزارت بهداشت، تاکنون ۲۲ میلیون و ۹۴۳ هزار و ۱۴۱ نفر دوز اول واکسن و ۱۲میلیون و ۱۰۴هزار و ۲نفر هم هردو دوز واکسن را دریافت کرده‌اند.
تنها در ۲۴ ساعت گذشته، یک میلیون و ۱۲۰هزار و ۶۷دوز واکسن کرونا تزریق شد که رکورد جدیدی در میزان واکسیناسیون روزانه به ثبت رسید. معاون فنی گمرک ایران هم روز گذشته (یکشنبه) اعلام کرد که تاکنون ۴۹.۸ میلیون دوز واکسن به ارزش ۴۲۱ میلیون دلار وارد کشور شده است. براساس اعلام مهرداد ارونقی به ایسنا، حدود قیمت واکسن‌های وارداتی، هر دوز واکسن سینوفارم چین ۹.۲دلار، آسترازنکا چین ۴ دلار، آسترازنکای ژاپن ۴ دلار، کووکس ایتالیا ۴ دلار، اسپوتنیک روسیه ۱۰دلار، آسترازنکا روسیه ۶.۵دلار، کووکس کره ۴ دلار، آسترازنکای اتریش ۴ دلار و بهارات هند ۱۴.۵دلار است.
به‌گفته او، تاکنون، ۴۰میلیون و ۷۲۶هزار و ۳۹۶ دوز سینوفارم چین، یک‌میلیون و ۴۴۹ هزار و ۶۰۰ دوز آسترازنکا از چین، ۲ میلیون و ۹۱۱هزار و ۸۱۰دوز آسترازنکا از ژاپن، یک‌میلیون و ۴۵۲ هزار دوز آسترازنکا از ایتالیا (کووکس)، یک‌میلیون و ۴۵هزار دوز اسپوتنیک‌وی و ۹۶۳هزار دوز آسترازنکا از روسیه، ۷۰۰هزار و ۸۰۰ دوز آسترازنکا از کره‌جنوبی (کووکس) و ۱۲۵هزار دوز بهارات از هند وارد ایران شده است.
چه عواملی موجب جهش واردات واکسن شد؟
چشم‌انداز واردات واکسن در کشور مناسب ارزیابی می‌شود و همسو با واردات قابل توجه واکسن از سوی هلال‌احمر، محموله‌های وارداتی از کووکس و خرید از دیگر کشور‌ها هم تسریع شده است. علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا شتاب گرفتن واردات واکسن به کشور را نتیجه چند عامل می‌داند و می‌گوید: «در دوره جدید ۲ اتفاق مهم رخ داد؛ اول اینکه قرارداد‌های گذشته ما در حال عملیاتی شدن هستند و دوم ظرفیت مازادی ایجاد شده که کشور‌ها واکسن‌های بیشتری را در اختیار ما قرار دهند.»
رئیسی این مسئله را حاصل کار تیمی تمام دستگاه‌های اجرایی می‌داند: «با آغاز به‌کار دولت جدید و اولویت تامین واکسن، هر هفته ۲ تا ۳ جلسه با حضور معاون اول رئیس‌جمهوری برگزار و تصمیمات نهایی در این جلسات بلافاصله اجرایی می‌شود.»
به‌گفته او از اواخر مرداد تلاش‌های خوبی در این زمینه صورت گرفته و رئیس‌جمهوری هم در تماس تلفنی با رئیس‌جمهور چین در این‌باره مذاکراتی داشت که اکنون منجر به تسریع واردات واکسن به کشور شده است.
سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا، درباره دلایل وارد نشدن این میزان واکسن در دولت قبل، می‌گوید: «از همان ابتدا که بحث واکسن و تولید واکسن در سطح دنیا مطرح شد، کشور ما هم به‌دنبال واکسن بود و سال گذشته قرارداد ۷/۱۶ میلیون دوز واکسن را با کووکس منعقد کردیم. همسو با آن هم مذاکرات با کشور چین و روسیه و دیگر کشور‌هایی که ظرفیت تامین واکسن را داشتند هم در حال انجام بود. اما تامین واکسن به‌دلیل بدعهدی‌های صورت گرفته محقق نشد. محموله‌هایی از واکسن وارد کشور شد، اما به اندازه قرارداد‌های منعقد شده نبود؛ مثل همان محموله ۶۰ میلیون دوزی واکسن از روسیه که به دلایلی محقق نشد. اما هم‌اکنون بخشی از این قرارداد‌های گذشته در حال اجرایی شدن و علاوه بر آن هم ظرفیت‌های جدیدی ایجاد شده و ما با کشور‌های بیشتری وارد مذاکره شده‌ایم. ظرفیت جدیدی در قالب تفاهم‌هایی درحال انجام است و اکنون هم تسریع روند واردات واکسن ناشی از قرارداد‌هایی که در گذشته منعقد شده و اکنون در حال عملی شدن است و از سوی دیگر در دولت سیزدهم ظرفیت‌های مازادی برای تامین واکسن رقم خورده است.»
او همچنین در پاسخ به این سؤال که در ماه‌های گذشته به‌دلیل توقف در واردات واکسن، واکسیناسیون متوقف و تزریق دوز دوم با چالش‌هایی مواجه می‌شد هم توضیح می‌دهد: «دیگر شاهد چنین وضعیتی نخواهیم بود مگر اتفاق عجیبی در سطح دنیا رخ دهد. علاوه بر واکسن‌هایی که تا روز شنبه وارد شد، تا پایان شهریور هم ۱۰ تا ۱۵میلیون دوز واکسن دیگر به‌دست ما می‌رسد. همچنین در مهر هم ۳۲میلیون و در آبان ۲۸ میلیون دوز واکسن دیگر وارد کشور می‌شود که تلاش‌ها برای تحویل واکسن‌ها زودتر از موعد آبان در حال انجام است. به این آمار واکسن‌های تولید داخل را اضافه کنید که از مهر به کمک ما خواهند آمد.»
سخنگوی ستاد ملی کرونا درباره محقق شدن وعده واکسیناسیون جمعیت هدف تا بهمن‌ماه امسال هم می‌گوید: «علاوه بر واکسن‌هایی که تا آبان امسال به ۱۳۰ میلیون دوز خواهد رسید ما واکسن‌های داخلی را هم خواهیم داشت و با توجه به همکاری تمام دستگاه‌های اجرایی و کادر درمان و افزایش یافتن سرعت واکسیناسیون می‌توانیم در کوتاه‌ترین زمان تزریق واکسن برای جمعیت هدف را تکمیل کنیم.»
تامین ۱۸۰ میلیون دوز واکسن تا بهمن
واردات واکسن تا بهمن، به ۱۸۰ میلیون دوز می‌رسد. این خبر را کریم همتی، رئیس جمعیت هلال احمر اعلام می‌کند و می‌گوید تا امروز بیش از ۳۰ میلیون دوز واکسن از سوی این جمعیت وارد کشور شده است. محمدحسن قوسیان مقدم، دبیرکل جمعیت هلال‌احمر هم بر تسریع روند واردات واکسن به کشور تأکید می‌کند و می‌گوید: «پیش از این، کشور‌هایی که تولیدکننده واکسن بودند اولویت اول را تزریق داخلی خودشان گذاشته بودند و ظرفیت صادراتی آن‌ها هم باید بین کشور‌های دیگر دنیا تقسیم می‌شد. اما اکنون تولیدات چند برابر شده و تزریق داخلی کشور‌های تولیدکننده هم نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده است. بر این اساس می‌توانیم واکسن‌های بیشتری را در اختیار داشته باشیم.»
او ادامه می‌دهد: «از سوی دیگر تعداد کشور‌های سازنده واکسن هم افزایش پیدا کرده، مثلا خط تولید آسترازنکا، اسپوتینک‌وی و سینوفارم در کشور‌های دیگر هم ایجاد شده که ظرفیت بیشتری برای خرید ایجاد می‌کند. به همین دلیل عرضه و تقاضا در صحنه بین‌المللی دیگر مثل گذشته نیست. کووکس هم سهمیه‌ای را که قرار بود بهمن و اسفند سال گذشته به ایران تحویل بدهد، در حال فرستادن به کشور است.»
به‌گفته قوسیان‌مقدم، جمعیت هلال احمر تا آخر تیر ۹ میلیون‌و ۳۰۰ هزار دوز، در مرداد ۸ میلیون‌و ۸۰۰ هزار دوز واکسن وارد کرده و تا پایان شهریور هم بیش از ۲۲ میلیون واکسن وارد می‌کند که اکنون ۱۲ میلیون‌و ۲۰۰ هزار دوز آن محقق شده و باقیمانده واکسن‌ها هم تا پایان این هفته وارد می‌شود.