پیمان شانگهای؛ فرصتی برای حضور ایران در بازار بزرگ فروش محصولات
- تنها دو هفته دیگر، نشست سالیانه شورای سران دولت‌های عضو سازمان همکاری شانگهای برگزار می‌شود، بناست این نشست در روزهای ۲۵ و ۲۶ شهریورماه(۱۶ و ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱) در پایتخت تاجیکستان برگزار شود.
بیستمین نشست کشورهای عضو سازمان شانگهای ۲۰ آبان ماه سال گذشته، به ریاست روسیه و بخاطر شیوع کرونا به صورت ویدئوکنفرانسی برگزار شد که حجت الاسلام حسن روحانی رئیس جمهور وقت در این نشست سخنرانی کرد.
سازمان همکاری شانگهای در سال ۲۰۰۱ با هدف همکاری‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی توسط چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان با هدف برقرار کردن موازنه در برابر نفوذ آمریکا و ناتو در منطقه، پایه‌گذاری شد که ایران تاکنون یکی از اعضای ناظر در آن بوده و در حال تلاش برای عضویت دائم در آن است.
سازمان همکاری شانگهای که یکی از نمونه‌های ائتلافات موفق منطقه‌ای در قاره آسیاست، در سـال ۲۰۰۵ از کشورهای مغولستان، هند، ایـران و پاکسـتان بــه عنــوان اعضـای ناظـر، دعوت کرد و از آن سال‌ها تاکنون با قدرت در حال تجسم بخشی به اهداف خود است. کشورهای عضو و ناظر سازمان همکاری شانگهای؛ روی هم بیشترین تولیدکننده و مصرف‌کننده انرژی در جهان هستند.
ایران در حال حاضر به‌عنوان ناظر در این سازمان فعالیت می‌کند و علاقه‌مند است که عضو دائم شود اما برای اینکه کشور جدیدی عضو دائمی این سازمان شود، اجماع بین هشت عضو بایدحاصل شود و تمام اعضا به عضویت آن کشور، رأی مثبت بدهند.
حال با خبر دبیر شورای عالی امنیت ملی درباره نهایی شدن عضویت ایران در پیمان شانگهای و نیز درخواست روسیه برای پذیرش عضویت ایران در این سازمان، زمینه‌های پذیرش ایران در این سازمان رنگ و بوی جدی‌تری به خود گرفته است.
سعید خطیب‌زاده نیز در روز هشتم شهریورماه در نشست خبری هفتگی خود گفت که دعوتنامه حضور ایران در اجلاس سازمان همکاری‌های شانگهای، دریافت شده است و در حال بررسی هستیم. ان‌شاءالله در سطح بسیار خوبی شرکت خواهیم کرد.
مهدی خورسند با بیان اینکه تقریباً در دو هفته آینده اجلاسیه سازمان همکاری شانگهای با حضور رئیس جمهور کشورمان برگزار می‌شود، به خبرنگار میزان گفت احتمالاً با نظر مساعد همه اعضا روند عضویت دائم ایران در این سازمان به تصویب می‌رسد.
وی افزود: سازمان همکاری شانگهای با نگاهی امنیتی و پس از فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی ایجاد شد و چینی‌ها تلاش کردند دغدغه‌های امنیتی خود در موضوعات مواد مخدر، رخنه جاسوسان و سایر موارد امنیتی را با کشاندن کشورهای مستقل شده از اتحادیه جماهیر شوروی در قالب این سازمان، کنترل و امنیت مرز‌های خود را تامین کنند.
کارشناس مسائل اوراسیا گفت: بعد‌ها و پس از تشکیل سازمان همکاری شانگهای به این نتیجه رسید باید نگاه امنیتی را پس بزنند و به‌این سمت رفتند که ما بلوک قدرتمند شرق هستیم و برای تثبیت این حرف، درخواست عضویت آمریکا برای عضویت در سازمان همکاری شانگهای را رد کردند.
وی تصریح کرد: امروز، سازمان همکاری‌های شانگهای با هشت عضو دائم، جمعیت سه میلیارد و نیمی و نیز داشتن یک چهارم خشکی‌های دنیا، در جایگاه مهمی قرار گرفته است.
خورسند با بیان اینکه دیدگاه نهادگرایی منطقه‌ای که ابزار رشد و توسعه بسیاری از کشورهای در حال توسعه بوده برای ایران نیز مفید است، خاطرنشان کرد: ایران از سال ۲۰۰۵ درخواست عضویت در سازمان همکاری شانگهای را مطرح کرده اما این درخواست تاکنون با بهانه جویی برخی اعضا مواجه شده است.
وی در ادامه عنوان کرد: حال که چین و روسیه دو بازیگر اصلی سازمان همکاری شانگهای، به‌یک رشد اقتصادی مناسب رسیدند و برای ادامه این توسعه، به‌منابع و بازارهای جدیدی نیاز دارند و ایران نیز یکی از امن‌ترین، کوتاه‌ترین و به‌صرفه‌ترین مسیرها برای رسیدن به بازارهای بزرگی است، باید در پذیرفتن ایران به‌عنوان یک عضو اصلی تجدید نظر کنند.
کارشناس مسائل اوراسیا با تاکید براینکه ایران یک بازیگر امنیت‌ساز در منطقه غرب آسیا است، گفت: ایران تاکنون توانسته امنیت را با بهای بسیار گزافی تامین و با قیمت بسیار ارزانی در خدمت کشورهای شرقی و غربی قرار دهد.
خورسند عنوان کرد: حالا که قرار است عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای رسمیت پیدا کند، باید با علم به توانمندی‌ها و اقدامات مفیدی که می‌توانیم به کشورهای عضو این سازمان ارائه کنیم، در این اجلاس قدم بگذاریم.
وی تاکید کرد: متاسفانه بر خلاف برجام که نگاه دو طرف مذاکره کننده یکسان نبود و طرف ایرانی نگاه اقتصادی و طرف غربی، دید امنیتی داشت، باید تلاش کنیم نگاه ما با نگاه طرف مقابل به سمت همسانی سیر کند تا بیشترین سود و منفعت را ببریم.
کارشناس مسائل اوراسیا با تاکید بر اینکه نباید پیوستن به سازمان همکاری شانگهای را معجزه تلقی کنیم، گفت: نباید مانند زمان امضای برجام اقدام کرده و جنبه روانی جامعه را بهم بزنیم و این تلقی در طرف مقابل ایجاد شود که ایران بیشتر به این عضویت نیاز دارد.
خورسند با اشاره به اینکه باید فهم درستی از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های کشورمان داشته باشیم، عنوان کرد: دسترسی شرقی‌ها به بازارهای غرب آسیا از مسیر و جغرافیای ایران، موضوع مهمی است که در اجلاسیه آتی این سازمان باید وجه المصالحه قرار بگیرد و بتوانیم موضوع ترانزیت کالا و انرژی را نیز درست معامله کنیم.
وی با اشاره به مضرات احتمالی پیوستن ایران به سازمان همکاری شانگهای گفت: یکی از بزرگترین آسیب‌ها، تعارض اهداف بین اعضای این سازمان است چراکه چینی‌ها هدف‌شان جلوگیری از رشد آمریکا و برخی کشورهای مداخله‌گر آسیای مرکزی است. روسیه نیز نگران رشد ناتو است. کشورهای حوزه آسیای مرکزی نیز دنبال توسعه خود هستند.
خورسند با بیان اینکه انتظار داشتن از سازمان همکاری شانگهای به‌عنوان یک سازمان ضد امپریالیستی اشتباه است، گفت: چین بزرگترین شریک تجاری و اقتصادی آمریکا و اروپا است و روسیه نیز شریک انرژی اروپا است. کشورهای حوزه آسیای مرکزی نیز اگر منافع آنها در ارتباط با غرب باشد، به‌دامان آمریکا می‌روند.
وی با اشاره به مزایای عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای نیز گفت: ایران با عضویت در این سازمان، به بازار بزرگ فروش محصولات خود دست پیدا می‌کند و تعاملات تجاری‌اش با دیگر کشورها افزایش می‌یابد. همچنین می‌توانیم به پروژه یک کمربند- یک راه بپیوندیم و با کشورهای حوزه ژئوکالچر(جغرافیای فرهنگی) یعنی آسیای مرکزی ارتباطات گسترده‌ای برقرار کنیم؛ ارتباطاتی که در طول ۱۰ سال گذشته تحت تاثیر نظامات معنایی قرار گرفته است.
وی با تاکید بر اینکه در گام نخست باید هدف سیاسی و اقتصادی خود برای عضویت در سازمان همکاری شانگهای را مشخص کنیم و بعد پشت میز مذاکره قرار بگیریم، افزود: امتیازات زیادی داریم و نباید این طور وانمود کنیم که در اوج ناامیدی از غربی‌ها سمت کشورهای شرقی رفتیم. باید بتوانیم ظرفیت‌های حوزه انرژی، ترانزیت و راهیابی آنها از طریق ایران به بازارهای غرب آسیا را به آنها ارائه کنیم.
انتهای پیام/