- با ترسیم نمودار تحول نگرش روسیۀ پساشوروی به ایران، جابه جایی‌هایی با شدت نوسان گسترده قابل مشاهده است که در یک سوی آن، ایران به مثابه «متحدی مطمئن و قابل اتکا در منطقه و جهان» و «متحدی در برابر دشمان مشترک» و در سوی دیگر به عنوان «تهدید جنوبی و به منزله ابزاری برای تنظیم روابط با غرب» مورد شناسایی قرار گرفته است.
یکی از جلوه‌های عملی این نوسان، در ارائه دو رای متفاوت و مهم در شورای امنیت سازمان ملل متحد در قبال ایران مشاهده می‌شود، مخالفت و وتوی قطعنامه ضد ایرانی شورای امنیت در ۲۶ فوریه ۲۰۱۸ و موافقت و رای به قطعنامه ضد ایرانی ۱۹۲۹ در ۹ ژوئن ۲۰۱۰ است.
«ایران در هندسه سیاست خارجی روسیه» عنوان کتابی به قلم محمد شاد است که وی در این اثر کوشیده است تصویری منطبق با واقعیت، از نحوه سیاستگذاری خارجی روسیه در مقابل ایران و عناصر دخیل در شکل‌گیری این سیاست‌ها ارائه دهد. در نظر دارد هر روز برشی از این کتاب را با خوانندگان خود به اشتراک بگذارد.
البته روسیه در بحث مسئله هسته‌ای به یک دلیل راهبردی و دو علت تاکتیکی بر قرارداد منع تکثیر پافشار می‌کند. تغییر موازنه راهبردی در مسئله تسلیحات هسته‌ای مطلوب نظر روسیه نیست و ایران هسته‌ای به عنوان کشوری غیرمتعد به روسیه در مرز‌های جنوبی این کشور می‌تواند تهدیدی برای روسیه در بلندمدت نیز باشد.
اما دلایل تاکتیکی عبارت‌اند از اینکه نخست، ایران هسته‌ای تهدید برای رژیم صهیونیستی و اعراب سنی به شمار می‌رود و لابی رژیم صهیونیستی و اعراب در روسیه مانع تحقق این مسئله می‌شوند و دوم، افزایش یک عرضه‌کننده جدید در بازار تجارت هسته‌ای در مافع اقتصادی روسیه تأثیر خواهد گذاشت.
کاراگانوف، رئیس شورای سیاست خارجی و دفاعی روسیه، در این خصوص بر این نظر است که دستیابی به سلاح هسته‌ای برخی منافع روسیه را تهدید می‌کند؛ اما افزایش ظرفیت صلح‌آمیز هسته‌ای ایران زمینه همکاری بیشتر مسکو_ تهران را نیز فراهم خواهد آورد و روسیه آمادگی هرگونه همکاری برای ساخت نیروگاه‌های مدرن‌تر با ایران را نیز داراست.
پوتین نیز بر این مسئله تأکید دارد و از همکاری در زمینه‌های صلح‌آمیز دفاع می‌کند. شایان توجه است علی‌رغم برخی ناملایمات، روسیه تنها کشوری است که پس از انقلاب اسلامی ایران همکاری‌های فنی_ آموزشی در ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای با آن داشته است. سایر کشور‌های پیشرفته غربی همواره ایران را تهدید دانسته و از همکاری در حوزه‌های فرافنوری خودداری کرده‌اند.
ایالات متحده آمریکا، روسیه را تهدیدی هویت‌پایه می‌داند که با تعاملات و مذاکرات سیاسی امکان مهار بنیادین آن ناممکن است؛ بنابراین، همواره این کشور را چالشی دائمی برای خود قلمداد می‌کند و در اسناد راهبردی مختلفی که منتشر کرده نیز آشکارا به این مسئله اشاره شده است.
برای مثال، در گزارش برآورد تهدیدات جهانی ۲۰۱۵ که دولت اوباما منتشر کرد و پیگیر اصلی امضا و اجرایی کردن سیاست ریست روابط آمریکا با روسیه بود، روسیه به عنوان تهدید مستمر برای منافع بلند مدت ایالات متحده ترسیم شده بود. در اسناد جدیدتر نیز بر این مفهوم تأکید شده است.
در مجموع، ایالات متحده در مواجهه با روسیه نیز بزرگ‌ترین عامل واگرایی را مسئله هویت متجزی روسیه از نظام جهانی می‌داند.
آلکساندر ورشباو، سفیر اسبق ایالات متحده در مسکو، در این خصوص می‌گوید: بزرگ‌ترین مشکل در روابط ایالات متحده و روسیه «شکاف‌های ارزشی‌ای» هستند که مانع از پیشروی تلاش‌های دیپلماتیک و عملی سیاسی برای برطرف شدن اختلافات می‌شوند.
انتهای پیام/