چرا خودرو گران شد؟
_ روزنامه ایران نوشت: قیمت خودرو طی چند روز اخیر و با وجود تعطیلات، به یک‌باره بالا رفت. رکوردشکنی قیمت‌ها در حالی اتفاق افتاده که فعالان بازار نیز از این موضوع متعجب هستند و دلیل اصلی آن را افزایش قیمت دلار می‌دانند.
از روزی که نرخ دلار وارد کانال ۲۷ هزار تومان شد، جنب و جوش قیمتی در بازار خودرو آغاز شد و در هفته‌ای که گذشت قیمت انواع خودرو‌های داخلی بیش از ۶ میلیون تومان افزایش پیدا کرد. البته برخی از خودرو‌ها که تولید آن توسط شرکت‌های خودروساز داخلی محدود است، هم در این زمینه رکورددار بودند به گونه‌ای که طی ۲۴ ساعت افزایش قیمت این‌گونه خودرو‌ها بیش از ۱۰ میلیون تومان بوده است.
محمدرضا نجفی منش، رئیس انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازان خودرو درباره چرایی افزایش قیمت خودرو، گفت: «قیمت خودرو ارتباط بسیار مستقیم با نرخ دلار دارد، هر زمان که نرخ دلار افزایش پیدا می‌کند قیمت خودرو از آن متأثر می‌شود و در مسیر رشد قرار می‌گیرد و البته بالعکس این موضوع هم وجود دارد. ولی از آنجا که نرخ دلار همواره افزایشی بوده مردم مدت طولانی است که کاهش قیمت خودرو را ندیده‌اند.»
او افزود: «اگر سیاستگذاران می‌خواهند قیمت خودرو در بازار ثابت بماند واقعاً نیازی نیست که در بازار کاری انجام دهند؛ با ثبات نرخ ارز می‌توان به ثبات قیمت خودرو دست یافت.» نجفی منش تأکید کرد: «تنها خواسته ما از سیاستگذاران این است که کاری با بازار خودرو نداشته باشند و اجازه دهند مسیر طبیعی خود را طی کند. به‌طور قطع با قیمت‌گذاری دستوری نمی‌توان قیمت خودرو را در بازار کنترل کنند.»
دفاتر با یک تلفن قیمت تعیین می‌کنند
اسد کرمی، نایب رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو درباره اینکه چرا بازار خودرو به‌هم ریخت و قیمت‌ها سیر صعودی به خود گرفته است، گفت: «بازار خودرو به‌شدت وابسته به بازار ارز شده است. از این‌رو وقتی نرخ دلار تغییر می‌کند، قیمت خودرو هم دچار نوسان می‌شود؛ نکته دیگری که باعث شده طی این روز‌ها و با وجود تعطیلات، قیمت خودرو‌ها به‌صورت عجیب و غریبی افزایش پیدا کند، عدم تحویل بموقع خودرو‌ها به ثبت‌نام‌کنندگان است.»
او ادامه داد: «نکته دیگری که بر بازار خودرو اثر گذاشته، توزیع قطره‌چکانی خودرو توسط شرکت‌های خودروسازی است، اگر خودروسازان نسبت به ثبت‌نام تعداد زیادتری از مردم اقدام کنند بخشی از تقاضای خرید خودرو از بازار خارج می‌شود و قیمت‌ها با شیب ملایم‌تری افزایش پیدا می‌کند.»
کرمی با بیان اینکه عدم توازن عرضه و تقاضا بر مشکلات بازار خودرو افزوده است و اجازه نمی‌دهد قیمت‌ها ثابت شود، گفت: «توصیه می‌کنم که دولت سیزدهم مجدانه افزایش تولید خودرو را دنبال کند تا بتوان تقاضا‌های موجود در بازار را پاسخ داد، تا زمانی که میزان تولید و تقاضا هماهنگ نشود هر گونه اتفاق و تنش در بخش‌های مختلف اقتصادی می‌تواند قیمت خودرو را افزایش دهد.»
نایب رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو در‌مورد دلیل دیگری که می‌تواند رشد صعودی قیمت خودرو‌ها را رقم بزند، اظهار داشت: «نمایشگاه‌داران تحت هیچ شرایطی بر بازار خودرو تأثیری ندارند و اصلاً نمی‌توانند تعیین‌کننده قیمت باشند چرا که خودرویی موجود ندارند، فقط در تهران بیش از ۲ هزار دفتر خرید و فروش خودرو (بخش زیادی از دفاتر مجوز ندارند) هست که بخشی از آن‌ها تعیین‌کننده قیمت خودرو در بازار هستند. نبض بازار دست این دفاتر است و نمایشگاه‌داران برای آن‌که در بازار دوام بیاورند چاره‌ای جز همکاری با آن‌ها ندارند.»
او گفت: «اگر اکنون از نمایشگاه‌داری تقاضای خودروی ۲۰۶ صفر کنید؛ ندارند، ولی دفاتر خرید و فروش که معمولاً در تمام بخش‌ها فعالیت اقتصادی دارد، هر نوع مدل خودروی صفر را دارند و با یک خط تلفن خرید و فروش را انجام می‌دهند. این دفاتر به صورت مستقیم با برخی از نمایندگی‌ها کار می‌کنند و به راحتی خودرو‌هایی را که می‌خواهند خریداری می‌کنند.»
کرمی با بیان اینکه ردپای این دفاتر در خرید و فروش در فضای مجازی و برخی از سایت‌های عرضه‌کننده خودرو، وجود دارد، تصریح کرد: «با وضعیت موجود فعالان بازار خودرو، امیدی به کاهش قیمت خودرو‌های داخلی ندارند.»
او درباره وضعیت قیمت خودرو‌های خارجی نیز گفت: «میزان تقاضا برای خرید خودرو‌های خارجی به‌شدت کاهش یافته است چرا که خیلی از مردم ۳ تا ۴ میلیارد تومان برای خرید خودروی خارجی ندارند، لذا اکثر نمایشگاه‌داران خودرو‌های خارجی تنها در بین خود نسبت به خرید و فروش خودرو اقدام می‌کنند. نمایشگاه‌هایی در سطح شهر وجود دارند که از ابتدای سال‌جاری تاکنون حتی یک خودرو به مردم نفروخته‌اند.»
میز ساخت داخل به کمک تولید می‌آید
در حالی که بازار خودرو تشنه خودرو است و خیلی از نمایشگاه‌داران به سمت فروش خودرو‌های کارکرده رفته‌اند، شرکت‌های خودروسازی خبر از افزایش تولید خودرو می‌دهند.
خودرو از رشد ۱۰ درصدی محصولات خود نسبت به برنامه تدوین شده و سایپا هم از رشد ۶ درصدی اطلاع‌رسانی کرده است. اما آنگونه که کارشناسان مطرح می‌کنند زمانی عرضه و تقاضا به یکدیگر نزدیک می‌شود که شرکت‌های خودروسازی به تولید سال ۹۶ (تولید بیش از یک میلیون دستگاه) برسند. از سال ۹۷ با تحریم صنعت خودرو میزان تولید خودرو کاهش ۵۰ درصدی را تجربه کرد و از آن سال تاکنون تولید یک میلیون دستگاه خودرو محقق نشده است؛ لذا در صورت افزایش تولید می‌توان تا حدودی از نوسان قیمتی بازار خودرو کاست. آنگونه که محسن صالحی‌نیا؛ معاون وزیر صمت گفته بود شرکت‌های خودروسازی به دنبال افزایش تولید هستند و این امر با میز داخلی‌سازی که ایجاد شده قابل تحقق است.
از سال ۹۷ میز ساخت داخل فعالیت خود را آغاز کرده و شرکت‌های خودروسازی در قطعاتی که امکان واردات ندارد سفارش تولید قطعه را به شرکت‌های داخلی و از جمله دانش بنیان می‌دهند. گفته می‌شود تعداد قطعات در میز پنجم خودکفایی کمتر از ۱۰ قطعه است در صورتی که در میز اول خودکفایی ۸۰ قطعه مدنظر قرار گرفته بود. هرچه جلوتر می‌رویم تعداد قطعاتی که خودکفا می‌شود وابستگی‌شان یا به تکنولوژی که نداریم و یا به مواد اولیه‌ای که نداریم، بیشتر می‌شود.
افزایش قیمت را به دلار گره نزنید
مازیار بیگلو، دبیر انجمن قطعه‌سازان نیز درباره رشد عجیب قیمت خودرو‌ها در بازار و چرایی این موضوع گفت: «گره زدن قیمت خودرو‌های داخلی به نرخ دلار کار درستی نیست. بخش قابل توجهی از مواد اولیه تولید خودرو در داخل تأمین می‌شود لذا دلیلی وجود ندارد که قیمت خودرو با قیمت دلار نوسان داشته باشد. به نظر می‌رسد علت اصلی رشد قیمت‌ها، افزایش قیمت مواد اولیه تولید خودرو است.»
او ادامه داد: «قیمت محصولات فولادی در بازار داخل بشدت افزایش یافته و حتی ۲۰ درصد گرانتر از بازار جهانی است، اگر شرکت‌های خودروسازی بتوانند محصولات فولادی مورد نیاز تولید خودرو را از خارج وارد کنند، قیمت نهایی خودرو ارزان‌تر تمام می‌شود، از این‌رو بار‌ها از سیاستگذاران خواسته شده که نسبت به قیمت‌های تعیین شده توسط شرکت‌های فولادی نظارت کنند تا مشخص شود چرا محصولات فولادی گرانتر از بازار‌های جهانی است.» دبیر انجمن قطعه‌سازان پیش از این گفته بود که در حال حاضر رانت بین قیمت کارخانه و بازار ۵۰ هزار میلیارد تومان است؛ کسانی که این رانت را در دست دارند مسلماً اجازه نمی‌دهند قیمت خودرو کاهشی شود و یا بازار به ثبات برسد. شبکه‌هایی هستند که بازار را مدیریت می‌کنند. هرچقدر قیمت در کارخانه بالا می‌رود قیمت در بازار خارج از تصور بالا می‌رود. به نظر می‌رسد این شبکه‌ها برای خودشان حاشیه سودی را تعریف کرده‌اند که در هر صورت باید این حاشیه سود را حفظ کنند.
چرایی رشد قیمت
۱-افزایش قیمت دلار و ورود آن به کانال ۲۷ هزار تومان
۲-افزایش دوباره قیمت مواد اولیه و بخصوص محصولات فولادی
۳-عدم توازن در عرضه و تقاضای خودرو
۴-عدم تحویل بموقع خودرو‌ها از سوی شرکت‌های خودروسازی به ثبت نام کنندگان
۵-وجود دفاتر فروش خودرو که به صورت رانتی در حال فعالیت هستند و بازار خودرو را مدیریت می‌کنند