روز تکریم بازنشستگان؛ از هزینه‌های معیشتی بازنشستگان تا همسان‌سازی حقوق
- روزنامه ایران نوشت: بار دیگر روز خانواده و تکریم بازنشستگان به‌دور از دورهمی‌های خانوادگی و دوستانه برگزار می‌شود. امسال هم مانند سال گذشته خیلی از پیشکسوتان به دلیل شیوع بیماری کرونا از دیدار و دورهمی‌های این روز محروم ماندند.
هرسال در این روز‌ها فرزندان و نوه‌ها به دیدار پدربزرگ، مادربزرگ و بزرگتر‌های فامیل می‌رفتند و ضمن صله رحم با تحکیم روابط خانوادگی، لحظاتی ناب و جلوه‌ای ویژه از همبستگی کانون خانوادگی را به نمایش می‌گذاشتند. حالا، اما یک‌سال و نیم است که رفت‌و‌آمد و دیدار‌های خانوادگی در سایه حضور کووید ۱۹ که هراز چندگاهی با جهشی جدید درمقابل انسان‌ها قدرت نمایی می‌کند، محدود شده است. چرا که ترس از انتقال بیماری توسط جوان‌تر‌ها که درجامعه حضور بیشتری دارند مانع دیدار آن‌ها با پدران و مادرانی شده که کهولت سن آسیب‌پذیرشان کرده است. خوشبختانه تعداد افرادی که در سایه مراقبت و رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی به دور از این بیماری زندگی می‌کنند زیاد است، اما گروهی از سالمندان و بازنشستگان جامعه نیز گرفتار بیماری کرونا شده‌اند و در بیمارستان‌ها یا خانه خویش بستری هستند و مراحل درمان را می‌گذرانند.
آنچه در این شرایط بیش از پیش برای این قشر از جامعه اهمیت یافته موضوع حقوق و درآمد ماهانه است. موضوعی که در دولت دوازدهم مورد توجه قرار گرفت و با اجرای مناسب‌سازی حقوق بازنشستگان مبلغی بیش از ۲ میلیون تومان به حقوق این گروه از جامعه اضافه شد. افزایشی که شاید در نگاه اول اقدامی مهم و قابل توجه است، اما کمی موشکافی نشان می‌دهد که افزایش هزینه‌های زندگی بخصوص در حوزه بهداشت و درمان سبب شده افزایش مستمری ماهانه همچنان به عنوان یکی از مطالبات مهم این قشر باقی بماند.
موضوع مهم دیگر حفظ کرامت و منزلت اجتماعی این گروه است که بهترین روز‌های زندگی خود را برای خدمت به جامعه و اعضای خانواده خود سپری کرده‌اند و حالا هنگامی که گرد سپید پیری بر موهایشان نشسته از اطرافیان و جامعه توقعی جز احترام ندارند. هرچند که جامعه هوشمند، دم را غنیمت می‌شمارد و در نهایت احترام از گنجینه تجربیات و اطلاعات بازنشستگان سود می‌برد.
احمد آقا نظامی بازنشسته است. حدود ۸ سالی می‌شود که بازنشسته شده، اما از همان ماه‌های نخست متوجه شد که در خانه ماندن نتیجه‌ای جز مشکلات مالی و افسردگی برایش نخواهد داشت. این بود که به هر دری زد تا توانست به عنوان نیروی حراست در یک شرکت کار کند. او می‌گوید: اوایل خجالت می‌کشیدم، اما هنگامی که همسرم بیمار شد و هزینه جراحی ستون فقرات و خرید پلاتین برای او سربه فلک گذاشت دریافتم که نداری و محتاج شدن، آن هم پس از یک عمر زندگی شرافتمندانه بیشتر خجالت دارد. به همین خاطر بدون هیچ گله و شکایتی در این شرکت نگهبانی می‌دهم. او بر این باور است که اگر حقوق مناسبی داشت حالا و در دوران کهولت به‌جای شغل دوم بیشتر وقت خود را با نوه‌هایش می‌گذراند.
خانم میلانی پرستار است. سال‌ها مراقب بیماران بوده و سلامتی و زندگی خود را فدای تعهدش کرده است. او حالا پس از بازنشستگی می‌گوید: آنچه طی این سال‌ها به‌دست آورده‌ام تنها دعای خیر بیمارانی است که سلامتی آن‌ها را به استراحت و آسودگی خود ترجیح داده‌ام. چون از نظر مالی چیزی که بتواند مشکلاتم را حل کند به‌دست نیاورده‌ام. از دخترم خواسته‌ام که مرا بیمه تکمیلی کند تا هنگام بیماری به کسی محتاج نشوم. من یک عمر آبرومندانه زندگی کرده‌ام و نمی‌خواهم سربار فرزندانم باشم.
او کرونا را دلیل تنهایی و افسردگی‌اش می‌داند و می‌گوید: از روزی که این بیماری منحوس وارد ایران شد فرزندانم از ترس اینکه من بیمار نشوم کمتر به من سر می‌زنند. البته آن‌ها فرزندان قدرشناسی هستند و از طریق تماس تصویری مدام حال مرا می‌پرسند. اما دلتنگشان هستم و دلم برای درآغوش کشیدن نوه‌هایم پرمی‌کشد. گاهی از شدت تنهایی با خودم صحبت می‌کنم، اما چون نمی‌خواهم مزاحم کار فرزندانم شوم با آن‌ها تماس نمی‌گیرم تا خودشان زنگ بزنند.ای کاش این بیماری ریشه کن شود.
۷۰ درصد بازنشستگان زیر خط فقرند
فرامرز میرزاخانی مقدم، رئیس هیأت مدیره کانون بازنشستگان استان تهران، با تأکید بر اینکه حقوق و معیشت، نخستین و مهمترین مشکل در حوزه بازنشستگی است می‌گوید: در راستای همسان‌سازی حقوق و رفع مشکلات معیشتی بازنشستگان اقداماتی از سال گذشته آغاز شده و در سال‌جاری هم ادامه دارد. اما این اقدامات برای رفع مشکلات معیشتی این گروه از جامعه کافی نیست.
در شرایط فعلی و با توجه به میزان دریافتی بازنشستگان می‌توان گفت ۷۰ درصد آن‌ها زیر خط فقر قرار گرفته‌اند. از این رو نیاز به تغییرات اساسی در این حوزه بشدت احساس می‌شود.
او با اشاره به طرحی که به مجلس ارائه شده می‌افزاید: در این حوزه نیازمندیم بحث همترازی به گونه‌ای مطرح شود که بازنشسته ۹۰ درصد همتراز حقوق خود در هر سطح و مقطعی را دریافت کند. چنین قانونی باعث می‌شود هرسال میزان حقوق بازنشسته تغییر کند و او درمقابل تورم و افزایش قیمت‌ها ایمن شده، بتواند زندگی مناسب و درخور منزلتش داشته باشد. این طرح هم‌اکنون در مجلس شورای اسلامی درحال بررسی است تا به قانون تبدیل شود.
میرزاخانی مقدم اظهار می‌کند: قانون خدمات کشوری هم نیازمند اصلاحاتی است که اگر بموقع انجام شود می‌تواند در حوزه معیشت راهگشا باشد. از جمله این تغییرات می‌توان به ماده ۱۲۵ قانون خدمات کشوری اشاره کرد که افزایش حقوق را براساس نرخ تورم بیان می‌کند. موضوعی که طی ۱۰ تا ۱۲ سال گذشته اتفاق نیفتاده و قدرت خرید بازنشسته را ۶۷ درصد کاهش داده است. بحث ماده ۸۵ قانون خدمات کشوری نمونه دیگری از این تغییرات است. این ماده به بیمه خدمات درمانی می‌پردازد. بیمه و دولت باید بیمه‌های بازنشستگان و شاغلان را توأم با هم ببینند و خدماتی که ارائه می‌دهند به شکلی برابر باشد.
رئیس هیأت مدیره کانون بازنشستگان استان تهران با بیان اینکه توجه به امر بهداشت و درمان این قشر یکی از ضروریات است، می‌گوید: دومین دغدغه در حوزه بازنشستگان موضوع درمان است. فردی که ۳۰ سال تلاش و فعالیت کرده حالا به دلیل مقتضیات سنی به بیماری‌های متعددی مبتلا می‌شود. از این رو درمان یک بازنشسته با یک فرد جوان شاغل متفاوت و هزینه‌برتر است. پس باید پوشش بیمه‌ای قوی هزینه‌های او را تأمین کند. این درحالی است که بیمه پایه در حال حذف برخی امکانات مانند حذف برخی از دارو‌ها از پوشش بیمه است. طبیعی است درشرایطی که هزینه‌های درمان درحال افزایش است، اما خدماتی که به بازنشسته ارائه می‌شود افزایش نمی‌یابد و او با مشکلات متعددی مواجه خواهد شد. از این رو پیشنهاد ما این است که مثلث سه‌جانبه دولت، صندوق بازنشستگی و فرد بازنشسته تشکیل شود تا از بازنشسته در برابر بروز بیماری حتی در بحران فعلی محافظت کند.
میرزاخانی مقدم تأکید می‌کند: درجامعه ما بازنشسته پس از جدا شدن از سیستم کار خود در جامعه رها می‌شود و مورد توجه قرار نمی‌گیرد. این درحالی است که اگر اقدامات فرهنگی و اجتماعی مناسبی صورت نگیرد او دچار افسردگی و مشکلات روحی و روانی خواهد شد.
او اضافه می‌کند: حدود ۵ سال است که به دلیل ابلاغ اشتباه مجمع تشخیص مصلحت نظام بحث تشکل‌های صنفی در قانون احزاب حذف شده است. درواقع از سال ۹۵ تاکنون کانون‌های بازنشستگی در کشور فاقد مجوز اجرایی هستند. این درحالی است که ما باید صاحب برنامه و اهداف بلندمدت استراتژیک باشیم. باید مطالبات خود را به درستی بیان کنیم. حتی باید در مجلس فراکسیون بازنشستگان داشته باشیم تا مطالبات ما به صورت پراکنده به مجلس نرود و بتوانیم نتیجه مطلوب بگیریم.
طرح دائمی شدن متناسب‌سازی بی‌نتیجه مانده است
علی اصغر بیات، رئیس کانون عالی بازنشستگان تأمین اجتماعی کشور نیز با بیان اینکه قبل از شیوع ویروس کووید ۱۹ در روز خانواده و تکریم بازنشستگان علاوه بر برگزاری مراسم به بررسی مطالبات خود می‌پرداختیم، اما امسال به دلیل همه‌گیری از برگزاری مراسم این روز محروم شدیم و به صورت مجازی مراسم برگزار شد، می‌گوید: اول مرداد سال ۹۹ بعد از ۱۲ سال انتظار یکی از قانونی‌ترین مطالبات بازنشستگان که همان متناسب‌سازی بود اجرایی شد. علی‌رغم افزایش حقوق در مرحله اول، در مرحله دوم هم افزایش حقوق و هم متناسب‌سازی همزمان پرداخت شد. به‌طوری که حقوق حداقل‌بگیر‌ها در اسفند ماه از مبلغ ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان به ۴ میلیون و ۳۰۰ هزارتومان رسید. اما متأسفانه این افزایش به دلیل وجود تورم لجام گسیخته تأثیر چندانی نداشت.
او اضافه می‌کند: طرحی مبنی بر دائمی شدن متناسب‌سازی مربوط به سه صندوق کشوری، لشگری و تأمین اجتماعی به مجلس ارائه شده که متأسفانه هنوز به نتیجه نرسیده است. از سوی دیگر دولت در حدود ۴۰۰ هزار میلیارد تومان به سازمان تأمین اجتماعی بدهکار است. از اواخر سال ۹۸ به دلیل شیوع بیماری کرونا و مشکلات ناشی از آن برخی از مشاغل نتوانستند حق بیمه خود را پرداخت کنند. این موارد باعث شده سازمان نتواند به برخی از تعهدات خود عمل کند.
رئیس کانون عالی بازنشستگان تأمین اجتماعی می‌گوید: در بحث گردشگری بودجه چشمگیری اختصاص داده شد که متأسفانه به دلیل شیوع کرونا امکان بهره‌برداری از آن مهیا نشد. از این رو تلاش می‌کنیم بتوانیم از این بودجه استفاده کرده و در مشهد مقدس یک هتل برای بازنشستگان خریداری کنیم تا بعد از بهبود شرایط و بازگشت به شرایط عادی بازنشستگان بتوانند از آن استفاده کنند.
کرونا عامل بروز مشکلات روحی و روانی بازنشستگان
سید محمد سیدی، رئیس مجمع بازنشستگان استان مازندران نیز بر این باور است که معیشت یکی از مهمترین موضوعات حوزه بازنشستگی است و می‌توان با ترمیم و متناسب‌سازی حقوق در راستای رفع مشکلات معیشتی گام برداشت.
او به بحران کرونا اشاره می‌کند و می‌گوید: شیوع بیماری کرونا زندگی همه افراد جامعه را با چالش‌های متعددی مواجه کرده، اما افراد بازنشسته که سن بالایی دارند بیش از سایر گروه‌های سنی درمعرض خطر قرار دارند. در واقع علاوه بر خطر ابتلا به بیماری و تحمیل هزینه‌های هنگفت درمان، آن‌ها در معرض مشکلات روحی و روانی ناشی از تنهایی قرنطینه و در خانه ماندن قرار گرفته‌اند. از این رو بحث هزینه‌ها و رفاه بازنشستگان در دوران همه‌گیری کرونا بیش از پیش بر مشکلات آن‌ها افزوده است.
سیدی می‌افزاید: در سن بازنشستگی از یک‌سو هزینه‌های مضاعف معیشتی وجود دارد و از سوی دیگر بحث هزینه‌های درمان امکان پیگیری و انجام امور درمانی را کاهش می‌دهد و می‌توان گفت اگر بیمه همین رویه را در پیش بگیرد طبیعتاً بازنشسته‌ها امیدی به آینده نخواهند داشت. درحقیقت با تورمی در حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد، حقوق فعلی، کفاف زندگی بازنشستگان را نمی‌دهد و باید همسان‌سازی حقوق سریع‌تر و به صورت قانونمند صورت بگیرد.