جولان گونه «لامبدا» در مرز ایران
- روزنامه خراسان نوشت: ووهان چین، آلفای انگلیس، بتای آفریقا، گامای برزیل، دلتای هند و حالا لامبدای پرو؛ انگار ویروس کرونا قصد ندارد بی‌خیال جهش‌هایش شود و تا می‌خواهیم درد‌های قبلی‌مان را درمان کنیم، زهر تازه‌ای به جانمان می‌ریزد.
ماجرای سویه لامبدا چیست؟
لامبدا (lambda) یکی از تازه‌ترین جهش‌های کروناست که سازمان بهداشت جهانی آن را در فهرست جهش‌های طبقه‌بندی‌شده قرار داده و درباره شیوع آن ابراز نگرانی کرده است. این سویه نخستین‌بار دسامبر سال ۲۰۲۰ در کشور پرو شناسایی شد، اما هم‌اکنون بیش از ۴۱ کشور دنیا با آن دست به گریبان شده‌اند.
مقاوم‌تر دربرابر واکسن
هرچند هنوز نتایج مطالعات علمی درباره این سویه قطعی نیست، اما برخی محققان هشدار‌هایی درباره شیوع آن داده‌اند. طبق گزارش خبرگزاری استرالیایی (perthnow) یک ویروس‌شناس مطرح ژاپنی هشدار داده است که لامبدا که بیشتر در آمریکای جنوبی گسترش یافته، نسبت به نسخه اصلی ویروس که برای اولین‌بار در ووهان چین شناسایی شد، دربرابر واکسن بسیار مقاوم است. ویروس‌شناسان در آزمایش‌های خود دریافته‌اند که سه جهش رخ‌داده در پروتئین سنبله ویروس کرونا و تبدیل آن به سویه لامبدا، به آن کمک می‌کند تا در برابر خنثی‌سازی آنتی‌بادی‌های ناشی از واکسن مقاومت کند. نیویورک‌تایمز هم گزارش داده است که مطالعات اولیه نشان می‌دهد واکسن‌های مدرنا، فایزر و کروناواک، روی لامبدا تاثیر کمتری نسبت به سویه اصلی دارند، اما همچنان موثر هستند.
آن‌ها به این نتیجه هم رسیده‌اند که دو جهش اضافی مشاهده شده، به لامبدا کمک می‌کند که بسیار عفونی‌تر و مسری‌تر از سویه‌های قبلی باشد. اگرچه هنوز مشخص نیست که آیا این سویه، خطرناک‌تر از سویه دلتاست یا نه، اما روزنامه انگلیسی ایندیپندنت نتایج پژوهشی را مشاهده کرده است که نشان می‌دهد، گونه لامبدا از هر دوگونه آلفا (انگلیسی) و گاما (برزیلی) مسری‌تر است. «ژائیر مندز ریکو»، ویروس‌شناس سازمان جهانی بهداشت نیز به دویچه‌وله گفته است: «ما هیچ نشانه‌ای مبنی بر این‌که سویه لامبدا تهاجمی‌تر باشد مشاهده نکردیم، اما این احتمال وجود دارد که مسری‌تر باشد». علاوه بر آن، محقق ارشد دانشگاه توکیو گفته است که: «لامبدا می‌تواند تهدیدی بالقوه برای جامعه بشری باشد».
مرور تجربه‌های یک‌ساله اخیر نشان می‌دهد که احتمالا ما هم باید خودمان را برای ورود لامبدا به کشورمان آماده کنیم، همان‌طور که سویه‌های انگلیسی و هندی کشورمان را درنوردیدند، احتمالا قدرت سرایت بالای سویه لامبدا، بازهم دامن‌گیر ما خواهد شد. اگرچه دکتر «عاطفه عابدینی»، دبیر کمیته علمی کشوری کووید۱۹ گفته هنوز در کشور سویه لامبدا مشاهده نشده، اما این هشدار را هم داده است که «این سویه در کشور‌هایی مانند آمریکا و ترکیه گزارش شده است و اگر مراقب نباشیم و پروتکل‌ها را رعایت نکنیم، لامبدا می‌تواند موج بعدی ما باشد».
واکسیناسیون در جهان؛ فعلا ۱۴ درصد
حالا که همه می‌دانیم تنها راه رها شدن از شر این سویه‌های ناتمام، واکسیناسیون است و به گفته کارشناسان، برای رهایی از این بحران جهانی، باید حداقل ۸۰ درصد جمعیت جهان واکسینه شوند، خوب است که وضعیت واکسیناسیون را هم مرور کنیم. طبق آمار‌های بین‌المللی، تاکنون (عصر دیروز) فقط ۱۴.۸ درصد جمعیت جهان هر دو دوز واکسن و ۲۸.۶ درصد نیز دوز اول را دریافت کرده‌اند که تا رسیدن به پوشش ۸۰ درصدی فاصله زیادی دارد. در کشور ما هم روند واکسیناسیون سرعت گرفته و دیروز با تزریق ۵۰۵ هزار دوز، رکورد میزان تزریق روزانه شکسته شد؛ اما هنوز فقط ۲.۸ میلیون نفر از هموطنمان واکسینه کامل شده‌اند و ۱۰.۷ میلیون نفر هم دوز اول را دریافت کرده‌اند.
شاید ۸۰۰ فوتی، شاید هم بیشتر
آمار تعداد مبتلایان و فوتی‌های این روز‌ها هم همچنان نگرانکننده است. دیروز تست کرونای ۳۹ هزار نفر دیگر مثبت شد و ۳۷۸ هموطن دیگر را نیز از دست دادیم. نگران‌کننده‌تر این‌که، دکتر طبرسی، رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری، در برنامه زنده تلویزیونی، این‌طور اعلام کرد که «سد سیستم بهداشتی کشور در حال شکسته شدن است و در برخی مراکز ۵۰ نفر در نوبت سی‌تی‌اسکن هستند، یک‌شنبه یکی از بدترین روز‌ها از ابتدای کرونا تا الان را داشتیم و متاسفانه ۴۱۶ هموطن را از دست دادیم که اگر بخواهیم این عدد را اصلاح کنیم، حدود ۸۰۰-۷۰۰ نفر خواهد بود! البته معاون کل وزیر بهداشت هم دو روز قبل درباره احتمال رسیدن به آمار روزانه ۸۰۰ فوتی هشدار داده بود؛ اتفاقی که به نظر می‌رسد با روند فعلی واکسیناسیون و رسیدن میزان رعایت پروتکل‌ها به زیر ۴۰ درصد، چندان هم بعید نیست.
سرایت بیشتر، امکان تشخیص کمتر
نگرانی درباره احتمال درگیر شدن کشور با سویه لامبدا را با دکتر «علیرضا ناجی» در میان می‌گذارم؛ رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی و عضو کمیته ملی واکسن. او می‌گوید: هنوز اطلاعات متخصصان درباره این سویه جدید زیاد نیست، اما طبق گزارش‌های اولیه، لامبدا به دلیل جهش و تغییرات ژنتیکی خاص، علاوه بر شیوع بالا و ایمنی‌گریزی زیاد، حتی می‌تواند قدرت تشخیص بیماری را هم دچار مشکل کند.
نظر دکتر ناجی درباره احتمال ورود این سویه جدید به کشور هم این است که: متاسفانه در طول دوره مبارزه با کرونا، ما همیشه به همه سویه‌های جدید برای ورود به کشور بفرما زده‌ایم و با توجه به شیوع لامبدا در ۴۱ کشور از جمله ترکیه و قطر، احتمال ورود آن به ایران هم دور از ذهن نیست.
عضو کمیته ملی واکسن درباره راهکار جلوگیری از اشتباهات پنج موج قبلی و ممانعت از ورود کشور به موج ششم کرونا با ویروس لامبدا می‌گوید: بدون‌شک باید در نگرشمان نسبت به کنترل کرونا اصلاح ساختاری اتفاق بیفتد و در غیر این صورت، به دلیل گردش بسیار بالایی که ویروس کرونا در جامعه ما دارد، اگر لامبدا هم وارد کشور شود بعید نیست که این روی وضع موجود سوار شود و شرایط‌مان را بسیار سخت‌تر کند.