آخرین وضعیت کرونا در کشور؛ از تغییر ستادملی مقابله با کرونا تا تعطیلی سراسری
- روزنامه جام جم نوشت: دیروز ۴۱۱ جان عزیز از دست رفت و رکورد ابتلا در طول همه مدت فراگیری کرونا در ایران با شناسایی ۳۷هزار مبتلای تازه شکسته شد. کشتهها ساعت میزنند، رسانهها میگویند کرونا هر چهار دقیقه یک نفر را به نیستی میکشاند، مسؤولان میگویند هنوز به قله پیک پنجم نرسیدهایم و شیب صعود تا دو هفته دیگر افزایش خواهدداشت.
ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت اعلام کرد تا هفته آینده شمار جانباختگان کرونا در ایران به ۵۰۰ نفر میرسد و آنطور که گفته «آمار کرونای واقعی سهبرابر آماری است که الان اعلام میشود.» پروتکلها رعایت نمیشود، محدودیتها اعمال نشده و حتی مسؤولان گلایه از تعطیلیها دارند که نه تنها بیتاثیر بوده که زیانبار شده، ویدئوهای منتشر شده در فضای مجازی روایت هولناکی از آنچه در حال وقوع است آشکار کرده، بیماران سرگردان در محوطه بیمارستانی در مشهد، مبتلایان نشسته در پارکینگی به انتظار اکسیژن در مرکزی درمانی در تبریز. سهم پایتخت از فوتیهای کرونا دیروز از زبان علیرضا زالی ۱۲۰ نفر اعلام شد و سهم مشهد ۷۰ نفر. در این میان سعید نمکی وزیر بهداشت و درمان به رهبرانقلاب، نامهای نوشته و از ایشان خواسته با «دو هفته تعطیلی جدی و به کارگیری نیروهای نظامی و انتظامی و برخورد محکم با شکستن پروتکلها» موافقت کنند تا «بتواند تا حد قابل توجهی از چرخش ویروس و بار بیمارستانها و فشار نفسگیر بر همکاران بکاهد.»
دیروز، اما پیرحسین کولیوند، رئیس سازمان اورژانس کشور به دلایل نامعلومی از سمت خود استعفا کرد و وزیر بهداشت «ضمن قدردانی از تلاشهای وی در دوران مسؤولیتش» با استعفای او موافقت کرد. در پی نامه وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به رهبر معظم انقلاب در خصوص موج سهمگین و پنجم کرونا و پیشنهاد تعطیلی دو هفتهای برای کاهش چرخش ویروس و بار بیمارستانها نیز رهبر انقلاب از رئیسجمهور خواستند این موضوع در ستادملی کرونا بررسی شود و هر اقدامی که لازم است انجام گیرد.
در مرقومه رهبر انقلاب اسلامی خطاب به حسن روحانی رئیسجمهور آمدهاست: «پیرو هشدار وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و پیشنهاد تعطیلی به خاطر بیماری همهگیر، مقتضی است این موضوع در ستاد ملی کرونا مطرح و بررسی شود و هر اقدامی که لازم است انجام گیرد.»
نه تنها ایران که حالا جهان در تسخیر واریانت دلتا قرار دارد؛ واریانتی با قدرت سرایت و البته بیماریزایی بیشتر نسبت به سویههای گذشته. مراکز درمانی ایران هم حالا در حال مبارزه با این واریانت هستند، در کنار این وضعیت البته که روند واکسیناسیون هم ادامه دارد و از عیدغدیر پنج گروه تازه به اولویتهای در انتظار واکسن اضافه شدهاند.
برای برخی کارشناسان حوزه بهداشت نامه سعید نمکی به رهبر معظم انقلاب کمی عجیب بودهاست، آنها معتقدند ستادملی مقابله با کرونا تمام اختیارات لازم برای قرنطینه را داشته و از پیش هم این موضوع مطرح بوده است.
حمید سوری یکی از این افراد است که معتقد است «اینکه رهبر معظم انقلاب خواسته وزیر بهداشت و درمان را منوط به تصمیمگیری در ستاد ملی مقابله با کرونا کردهاند، امر درستی است چراکه این ستاد از اختیارات قانونی کافی برای اقدام صحیح برخوردار است.»
او میگوید: «قواعد تنظیم شده برای کنترل کرونا به لحاظ اجرایی صرفا در حوزه اختیارات وزارت بهداشت نیست. ایجاد تبیین یک برنامه برای کنترل اپیدمی یک بحث است و اجرا، نظارت، پایش و حسن اجرای آن بحث دیگری است. به این مفهوم که ضابط اجرایی قرنطینه شهرها و محدودیت در سفرها وزارت بهداشت نیست بلکه نهادهایی است که آن را باید به خوبی به اجرا درآورند. اتفاقی که متاسفانه تا به امروز رخ ندادهاست.»
ستادملی مقابله با کرونا تغییر میکند؟
تقاضا برای مشارکت حداکثری سایر سازمانها در مقابله با کرونا موضوع جدیدی نیست و بارها تکرار شده، اما با توجه به اینکه انتقال دولت ممکن است زمانبر باشد نیاز است این کار سریع صورت بگیرد تا این خلا به نوعی پر شود. از آنجا که واریانت دلتا بیماریزایی بسیار بالاتری دارد، خطر بالقوه گسترش طغیان را در کل کشور افزایش داده طبیعتا تعلل در این امر جایز نیست.
هر چند حمید سوری، اپیدمیولوژیست میگوید: «درست است که قرنطینه کامل دو هفتهای نمیتواند اثرات سوء خطرات موجود را به صفر برساند، اما اگر ما برنامه مدونی برای این دو هفته داشته باشیم مثل گسترش پوشش واکسیناسیون بهخصوص برای گروههای پرخطر، این زمان میتواند فشار را در اپیدمی در بخش درمان بیمارستانها کم کند.» سوال، اما اینجاست که این خواسته درست در زمان انتقال دولت در ایران صورت میگیرد، زمان مورد مطالبه از سوی وزیر بهداشت در بازه زمانی کنونی و البته مرقومه رهبر معظم انقلاب در پاسخ به وزیر بهداشت این سوال را مطرح میکند اعضای ستاد ملی مقابله با کرونا که جزو تصمیمگیران اصلی خواسته سعید نمکی قرار دارند چه کسانی هستند؟ چرا که از امروز دولت دوازدهم پایان میگیرد و دولت تازه بر سر کار میآید.
حمید سوری معتقد است: «قطعا اعضای ستاد ملی مقابله با کرونا دچار تغییرات خواهند شد و این بسته به انتخاب افراد در دولت تازه است، چرا که بسیاری از افراد تصمیمگیر حاضر در این ستاد پستهای حقوقی داشتهاند.» البته این موضوع را میتوان از رونوشت دستور رهبر انقلاب به رئیسجمهور منتخب نیز متوجه شد.
وقتی اجرا مهمتر است اجرای تصمیمات در زمینه کنترل اپیدمی یکی از پرتکرارترین چالشهای کنترل بیماری در طول دوره فراگیری در ایران بوده است، این موضوع بارها محل مناقشه وزارت بهداشت و درمان با دولت قرار گرفته و حتی بگومگوهای آنها به فضای رسانهای هم کشیده شده است. حمید سوری هم اجرای تصمیمات بهداشتی را در حوزه اختیارات وزارت بهداشت نمیداند، هر چند او در این ارتباط عنوان میکند مطالبه وزارت بهداشت با ملاحظات سیاسی و اجتماعی همراه است که وزارت بهداشت به آن توجهی ندارد.
او ادامه میدهد: «بدیهی است وقتی موثرترین نسخه مدیریت اپیدمی را هم در دنیا در اختیار داشته باشید، ولی این نسخه بهخوبی اجرا نشود ناکارآمد خواهد بود. متاسفانه گاهی تصمیماتی که در ستاد ملی مقابله با کرونا گرفته شده با چیزی که موضع کارشناسان حوزه سلامت و بهداشت بوده مغایرت داشته است. همین باعث شده حوزه سلامت بخواهد پاسخگوی خطای تصمیمگیری برخی افراد در قوه مجریه باشد.»
از سوی دیگر دولت و ستاد ملی مقابله با کرونا همواره اعلام کرده است اجرای خواستههای کارشناسان حوزه بهداشت باید همراه با پیوستهای اجتماعی و سیاسی و اقتصادی باشد که در حوزه اختیارات ستاد ملی مقابله با کروناست.
تعطیلات ۶ روزه تاثیری داشت؟
بر هیچکسی پوشیده نیست که وضعیت کرونای دلتا در کشور وضعیت نامناسبی است و تقریبا شهری در ایران وجود ندارد که در وضعیت خطرناکی قرار نداشته باشد. هر چند درخواست قرنطینه تهران آن هم به کمک نیروهای نظامی یعنی آنچه مورد مطالبه وزیر بهداشت و درمان بوده فارغ از تاثیرات احتمالیاش در کنترل پیک پنجم در آستانه تغییر دولت کمی عجیب به نظر میرسد. این در حالی است که تعطیلات شش روزه تهران در هفته گذشته نه تنها کارآمد نبوده بلکه به باور بسیاری باعث افزایش موارد ابتلا هم شده است. شروین شکوهی، رئیس بخش عفونی بیمارستان لقمان یکی از افرادی است که معتقد است این تعطیلات بدون اجرای درست منجر به افزایش فشار بر کادر درمان شده است. او به ایسنا گفت: «تمام امید ما مثل پیکهای قبلی به این است که خود ویروس فروکش کند، چرا که دولت اقدامات مطلوبی در این راستا انجام نداده است.»
استعفا در میانه کارزار
در میانه این وضعیت البته اتفاقهای دیگری هم افتاده است. یکی از آنها استعفای ناگهانی رئیس اورژانس کشور در پایان روز گذشته و البته عجیبتر از آن موافقت وزیر بهداشت و درمان با این استعفاست. هر چند در متن پذیرش این استعفا از سوی سعید نمکی، وزیر بهداشت اعلام کرده این کار را بهرغم میل باطنی و «فقط به دلیل اقناع روحی در کمک به مشکلات روحی و جسمی» پیرحسین کولیوند پذیرفته است، اما به باور بسیاری در میانه مبارزه با ویروس کرونا آن هم در طغیان موج واریانت دلتا این استعفا پیام امیدبخشی به همراه ندارد.
بحران دلتا در پایتخت
آمارها حکایت از این دارد که در حال حاضر ۲۵درصد افرادی که به مراکز درمانی مراجعه میکنند به نوعی از بستری نیاز دارند. نادر توکلی، معاون درمان ستاد مقابله با کرونای استان تهران میگوید شدت ابتلا در تهران بسیار بالاست و در ۱۶ماه گذشته چنین تجربهای نداشتهایم. به باور او ادامه این روند نگران کننده است، چون ارزیابی دقیقی نداریم که این افزایش شیوع تا کجا ادامه خواهد داشت، ولی آنچه مسلم است تعداد بیسابقه مراجعان و مبتلایان است، به طوری که کرونای دلتا تهران را محاصره کرده است.
از دیگر حرفهای مسؤولان بهداشتی هم میتوان متوجه شد مراجعات در تهران به بیش از هزاران نفر در روز رسیده و این آمار فقط مختص مراکز درمانی به جز مطبهاست. بسیاری از هممیهمان به خدمات پزشکی سرپایی و بستری نیاز دارند و اگرچه تمهیدات بسیار خوبی برای افزایش خدمات سرپایی درنظر گرفته شده، اما فشار زیادی روی کادر درمان است و حدود ۶۰درصد تختهای بستری در اختیار بیماران کرونایی است.