در چنین روزی بر دنیا چه گذشت؟

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (سه شنبه پنجم مرداد سال ۱۴۰۰) به شرح زیر است:

درگذشت ابوعبدالله محمد بن جیانی، ریاضیدان مسلمان

۹۶۹ سال پیش در چنین روزی، شانزدهم ذی الحجه سال ۴۷۱ هجری قمری «ابوعبدا... محمد بن جیانی»، منجم و ریاضیدان مسلمان آندلسی، درگذشت.

وی در سال ۳۷۹ هجری قمری در قرطبه - از شهر‌های قدیم اسپانیا - متولد شد و تحصیلات ابتدایی خود را در زادگاهش به پایان رساند. سپس به قاهره پایتخت کشور مصر رفت و مدت چهار سال در آنجا اقامت گزید. ابن جیانی در نجوم و ریاضیات از دانش بسیاری بهره‌مند بود و از مدافعان سرسخت کتاب اصول اقلیدس به شمار می‌رفت. ازجمله آثار محمد بن جیانی که درباره نجوم به رشته تحریر درآمده است، می‌توان به کتابی در شرح مقاله پنجم کتاب اصول اقلیدس اشاره کرد.

امضای قراداد اولین تقسیم لهستان

۲۴۹ سال پیش در چنین روزی، بیست و هفتم ژوئیه سال ۱۷۷۲ میلادی قرارداد اولین تقسیم لهستان میان سه قدرت بزرگ اروپای قرن هجدهم میلادی به امضا رسید.

این سرزمین که امروز از کشور‌های مستقل شرق اروپا است با امضای قرارداد مذکور توسط نمایندگان روسیه، اتریش و پروس، میان این سه کشور تقسیم شد. دولت‌های روسیه، اتریش و پروس به بهانه حفظ کشور لهستان از فساد و اضمحلال، هر یک بخش‌هایی از خاک این کشور را تصرف کردند. شایان ذکر است که لهستان تاکنون چهار بار میان کشور‌های مختلف تقسیم شده است.

برگزاری اولین نماز جمعه رسمی پس از انقلاب اسلامی

۴۲ سال پیش، در روز پنجم مرداد سال ۱۳۵۸ هجری شمسی اولین نماز جمعه رسمی پس از انقلاب اسلامی ایران، در تهران برگزار شد. امامت این نماز جمعه را مرحوم آیت الله سید محمود طالقانی از علمای مبارز و انقلابی برعهده داشت و انبوه مردم از قشر‌های مختلف در آن شرکت داشتند. قبل از انقلاب اسلامی ایران، به دلیل استبداد و خفقان حاکم، امکان برگزاری نماز جمعه‌ای که در آن امام جمعه آزادانه به بیان مسائل روز بپردازد، نبود. اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی، این مراسم عبادی – سیاسی جایگاه واقعی خود را بازیافت و به تجلی گاه وحدت و قدرت مردم مسلمان ایران و تریبونی برای آگاهی بخشی درمورد مسائل داخلی و بین المللی تبدیل شد.

مرگ محمدرضا پهلوی، آخرین شاه ایران

۴۱ سال پیش در چنین روزی، پنجم مرداد سال ۱۳۵۹ هجری شمسی «محمدرضا پهلوی» آخرین شاه ایران، در قاهره پایتخت مصر مرد. وی در سال ۱۲۹۸ هجری شمسی متولد شد و پس از عزل پدرش رضاخان از سلطنت و تبعید وی توسط انگلیسی ها، وارث سلطنت او شد.

دومین شاه سلسله پهلوی که همچون پدرش، سلطنت خود را مدیون انگلیسی‌ها بود، تلاش کرد تا منافع نامشروع آن‌ها را در ایران حفظ کند. اما با قیام مردم ایران در سال ۱۳۲۹ هجری شمسی و پیروزی نهضت ملی شدن صنعت نفت، دست انگلیسی‌ها از ایران کوتاه شد. سه سال بعد، آمریکا و انگلیس کودتایی را در ایران ترتیب دادند که منجر به سرنگونی حکومت ملی دکتر مصدق و بازگشت محمدرضا شاه به تهران شد. محمد رضا، سه روز قبل از کودتا، به خارج از ایران گریخته بود و پس از حصول اطمینان از پیروزی کودتا، به ایران بازگشت. از این پس آمریکا به غارت منابع ایران پرداخت. محمدرضا شاه با پشتیبانی واشنگتن به سرکوب مخالفت‌های مردمی پرداخت و برای حفظ سلطنت خود، سلاح‌های فراوانی از آمریکا خرید. در سال ۱۳۵۷ ه. ش. انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (ره) اوج گرفت و در بهمن ماه همان سال با پیروزی انقلاب، به ۳۷ سال سلطنت شاه جنایتکار خاتمه داده شد. محمدرضا پهلوی پس از فرار از ایران در دی ماه ۱۳۵۷ ه. ش، ابتدا به مصر و سپس به چند کشور دیگر رفت. اما پس از آنکه با اقامت وی در این کشور‌ها و حتی آمریکا مخالفت شد، به مصر بازگشت و در همین کشور جان سپرد.

عملیات بزرگ مرصاد

۳۳ سال پیش، در روز پنجم مرداد سال ۱۳۶۷ هجری شمسی عملیات بزرگ «مرصاد» برای درهم کوبیدن عناصر گروهک تروریستی منافقین در غرب ایران، آغاز شد.

دو روز قبل از آن، منافقین که نیرو‌های خود را در مرز ایران و عراق گردآوری کرده و توسط رژیم سابق عراق با سلاح‌های سنگین و نیمه سنگین مجهز شده بودند، تجاوز به خاک ایران را آغاز کرده بودند. طرح عملیات گروهک منافقین بسیار ساده لوحانه و غیرواقع بینانه بود. سرکرده منافقین تصور می‌کرد که نیرو‌های این گروهک بدون برخورد با مانع مهمی از جاده‌های اصلی کشور عبور خواهند کرد و در مدت کوتاهی به تهران خواهند رسید و پایتخت ایران را به تصرف درخواهند آورد، اما نیرو‌های نظامی ایران با همراهی نیرو‌های مردمی در عملیات مرصاد، عناصر منافقین را در غرب ایران، محاصره کردند و این تروریست‌های مزدور و وابسته به بیگانه را درهم کوبیدند.