۱۳ بیماری که از پشه به انسان منتقل می‌شود

- باشگاه خبرنگاران به نقل از outbreaknewstoday نوشت: گفته شده است که پشه‌ها بیش از هر ارگانیسم دیگری باعث رنج انسان می‌شوند، سالانه بیش از یک میلیون نفر در سراسر جهان بر اثر بیماری‌های منتقله از پشه جان خود را از دست می‌دهند. آن‌ها نه تنها می‌توانند برخی از ترسناک‌ترین بیماری‌های شناخته شده بشر را داشته باشند بلکه چندین بیماری و انگلی را نیز منتقل می‌کنند که سگ‌ها و اسب‌ها به آن بسیار حساس هستند.

در اینجا بیش از ۱۳ بیماری انگلی و ویروسی را بررسی می‌کنیم که انسان می‌تواند از طریق نیش پشه به آن‌ها مبتلا شود:

۱. مالاریا

مالاریا، به زبان ایتالیایی به معنای «هوای نامناسب»، توسط انگلی به نام پلاسمودیوم ایجاد می‌شود که از طریق گزش پشه‌های آنوفل آلوده منتقل می‌شود. در بدن انسان، انگل‌ها در کبد تکثیر می‌شوند و سپس سلول‌های قرمز خون را آلوده می‌کنند.

در سال ۲۰۱۳ تخمین زده می‌شود ۱۹۸ میلیون مورد مالاریا در سراسر جهان اتفاق افتاده باشد و ۵۰۰ هزار نفر درگذشتند که بیشتر آن‌ها کودک در منطقه آفریقا بودند. علائم مالاریا شامل تب، سردرد و استفراغ است و معمولا بین ۱۰ تا ۱۵ روز پس از نیش پشه ظاهر می‌شود. در صورت عدم درمان، مالاریا می‌تواند با ایجاد اختلال در خونرسانی به اندام‌های حیاتی، به سرعت تهدید کننده زندگی شود. در بسیاری از نقاط جهان، انگلی به تعدادی از دارو‌های مالاریا مقاومت نشان داده است.

۲. فیلاریازیس لنفاوی (فیلتیازیس)

سه گونه مختلف فیلاریایی وجود دارد که می‌تواند باعث ایجاد فیلاریازیس لنفاوی در انسان شود. بیشتر عفونت‌ها در سراسر جهان به علت Wuchereria bancrofti ایجاد می‌شود. در آسیا، این بیماری همچنین می‌تواند توسط Brugia malayi و Brugia timori انواعی از پشه‌ها ایجاد شود. فیلاریازیس لنفاوی بیش از ۱۲۰ میلیون نفر را در ۷۳ کشور در سراسر مناطق استوایی و نیمه گرمسیری آسیا، آفریقا، اقیانوس آرام غربی و مناطقی از کارائیب و آمریکای جنوبی تحت تاثیر قرار می‌دهد.

طیف گسترده‌ای از پشه‌ها بسته به منطقه جغرافیایی می‌توانند انگلی را منتقل کنند. در آفریقا، متداول‌ترین ناقل Anopheles و در قاره آمریکا، Culex quinquefasciatus است. Aedes و Mansonia می‌توانند عفونت را در اقیانوس آرام و آسیا منتقل کنند.

تظاهرات قابل مشاهده بیماری، درد شدید و عمیقا مسخ کننده بیماری، ورم لنفاوی، فیل و تورم کیسه بیضه در اواخر زندگی رخ می‌دهد و منجر به ناتوانی دائمی می‌شود. این بیماران نه تنها از نظر جسمی معلول نیستند، بلکه دچار خسارات روحی، اجتماعی و مالی شده که ایجاد لکه ننگ و فقر را منجر می‌شود.

۳. تب زرد

ویروس تب زرد در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری در آمریکای جنوبی و آفریقا یافت می‌شود. تخمین زده می‌شود هر ساله ۲۰۰ هزار مورد تب زرد که باعث ۳۰ هزار مرگ در سراسر جهان می‌شود که ۹۰ ٪ در آفریقا رخ می‌دهد.

این ویروس در درجه اول از طریق گزش پشه‌های آلوده گونه‌های Aedes یا Haemagogus به انسان منتقل می‌شود. پشه‌ها با تغذیه از نخستیان آلوده (انسانی یا غیر انسانی) ویروس را دریافت کرده و سپس آن را به سایر پستانداران (انسانی یا غیر انسانی) منتقل کنند.

اکثر افراد آلوده به ویروس تب زرد هیچ بیماری یا فقط بیماری خفیفی ندارند. با این حال تقریبا ۱۵ درصد مواردی که علائم ایجاد می‌کنند، به شکل شدیدتری از بیماری پیشرفت می‌کنند. شکل شدید آن با تب بالا، زردی، خونریزی و در نهایت شوک و نارسایی اندام‌های مختلف مشخص می‌شود. واکسیناسیون مهمترین اقدام پیشگیرانه در برابر تب زرد است.

۴. تب نیل غربی

ویروس نیل غربی (WNV) اولین بار در سال ۱۹۳۷ در زنی در منطقه نیل غربی اوگاندا جدا شد. در سال ۲۰۱۴، بیش از ۲۲۰۰ مورد در آمریکا رخ داده است. WNV در ده‌ها گونه پشه شناسایی شده است. تا ۸۰ درصد افرادی که به ویروس نیل غربی آلوده می‌شوند هیچ علائمی ندارند. حدود ۲۰ درصد افرادی که به WNV آلوده می‌شوند به تب نیل غربی مبتلا می‌شوند. علائم شامل تب، سردرد، خستگی و بدن درد، حالت تهوع، استفراغ، گاهی اوقات همراه با بثورات پوستی (روی تنه بدن) و تورم غدد لنفاوی است. کمتر از یک درصد از افراد آلوده نیز به بیماری عصبی جدی مانند انسفالیت یا مننژیت (التهاب مغز یا بافت‌های اطراف) مبتلا می‌شوند. از این تعداد، حدود ۱۰ درصد می‌میرند.

۵. تب دنگی

ویروس دنگی بوسیله پشه‌های ماده عمدتا از گونه‌های Aedes aegypti و به میزان کمتری توسط A. albopictus منتقل می‌شود. سالانه حدود ۴۰۰ میلیون نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند. دنگ بوسیله هر یک از چهار ویروس مرتبط منتقل شده توسط پشه‌ها ایجاد می‌شود.

علائم اصلی تب دنگی تب بالا، سردرد شدید، درد شدید پشت چشم، درد مفاصل، درد عضلات و استخوان، بثورات و خونریزی خفیف است (به عنوان مثال، خونریزی بینی یا لثه، کبودی آسان). به طور کلی کودکان و کسانی که اولین عفونت دنگی را دارند، نسبت به سایرین بیماری خفیف‌تری دارند.

دنگی شدید (تب خونریزی دهنده دنگ / شوک سپتیک دنگی) یک عارضه بالقوه کشنده است که به دلیل نشت پلاسما، تجمع مایعات، ناراحتی تنفسی، خونریزی شدید یا اختلال عضو ایجاد می‌شود.

۶. چیکونگونیا

چیکونگونیا، ویروسی است که از طریق پشه منتقل می‌شود که در بیش از ۶۰ کشور آسیا، آفریقا، اروپا و آمریکا شناسایی شده است. در اواخر سال ۲۰۱۳، ویروس چیکونگونیا برای اولین بار در قاره آمریکا در جزایر کارائیب پیدا شد، از آن زمان تاکنون بیش از یک میلیون مورد انتقال محلی گزارش شده است.

چیکونگونیا یک بیماری ویروسی است که با گزش پشه‌های آلوده مانند Aedes aegypti و Aedes albopictus منتقل می‌شود. این می‌تواند باعث تب شدید، درد‌های عضلانی و عضلانی و سردرد شود. چیکونگونیا اغلب منجر به مرگ نمی‌شود، اما درد مفصل ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها طول بکشد و ممکن است به درد مزمن و ناتوانی تبدیل شود. هیچ درمان خاصی برای عفونت چیکونگونیا و همچنین هیچ واکسنی برای جلوگیری از آن وجود ندارد. در انتظار تولید واکسن جدید، تنها روش موثر پیشگیری، محافظت از افراد در برابر گزش پشه است.

۷. تب زیکا

ویروس زیکا نیز از طریق گزش یک پشه آلوده به گونه Aedes، همان پشه‌هایی که ویروس‌های دنگی و چیکونگونیا را منتشر می‌کنند، منتقل می‌شود. علائم آن به طور کلی تب خفیف، بثورات پوستی، درد مفاصل یا قرمزی چشم است. بیماری شدیدی که نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد؛ غیر معمول است، اما تاکنون مورد مرگی در پی آن گزارش نشده است. شیوع بیماری ویروس زیکا قبلا در مناطق گرمسیری آفریقا، آسیای جنوب شرقی و جزایر اقیانوس آرام گزارش شده بود. ویروس زیکا احتمالا به مناطق جدید ادامه خواهد یافت. در ماه مه ۲۰۱۵، سازمان بهداشت پان آمریکایی (PAHO) در مورد اولین آلودگی ویروس زیکا در برزیل هشدار داد.

۸. تب رودخانه راس

بیماری ویروس رودخانه راس (RRVD) ویروسی است که توسط پشه منتقل می‌شود. طبق مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC)، حدود ۵۵ - ۷۵ درصد افرادی که آلوده هستند، احساس بیماری نمی‌کنند. برای کسانی که احساس بیماری می‌کنند، علائم RRVD شامل درد و تورم مفصل، درد عضلانی، تب، خستگی و بثورات پوستی است.

بیشتر بیماران ظرف چند هفته بهبود می‌یابند، اما برخی از افراد به مدت چندین ماه درد مفصل، سفتی مفصل یا خستگی را تجربه می‌کنند. عفونت RRVD نمی‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. این ماده در سراسر استرالیا، پاپوآ گینه نو، مناطقی از اندونزی و جزایر غربی اقیانوس آرام یافت می‌شود.

۹. انسفالیت اسب شرقی

انسفالیت شرقی اسب (EEE) توسط پشه‌های آلوده، از جمله چندین گونه Culex و Culiseta melanura، به اسب و انسان منتقل می‌شود. علائم بیماری EEE اغلب ۴ تا ۱۰ روز پس از گزش کسی توسط پشه آلوده ظاهر می‌شود. این مورد یک بیماری جدی‌تر از ویروس نیل غربی (WNV) است و میزان مرگ و میر بالایی را در موارد شدید در پی دارد. علائم ممکن است شامل تب شدید، سردرد شدید، سفتی گردن و گلو درد باشد. هیچ درمان خاصی برای بیماری وجود ندارد که بتواند منجر به تشنج و کما شود.

۱۰. انسفالیت ژاپنی

آنسفالیت ژاپنی (JE) مهمترین علت انسفالیت ویروسی در آسیا است. سالانه حدود ۶۸۰۰۰ مورد بالینی گزارش می‌شود. این معمولاً در مناطق روستایی یا کشاورزی اتفاق می‌افتد که اغلب با کشاورزی برنج همراه است. ویروس JE از طریق گزش پشه‌های گونه Culex آلوده، به ویژه Culex tritaeniorhynchus به انسان منتقل می‌شود.

بیشتر عفونت‌های ویروس JE خفیف (تب و سردرد) یا بدون علائم آشکار است، اما تقریبا یک از ۲۵۰ عفونت منجر به بیماری شدید می‌شود که با شروع سریع تب بالا، سردرد، سفتی گردن، گمراه شدن، کما، تشنج، فلج اسپاستیک و مرگ همراه است. میزان مرگ و میر موردی در بین کسانی که علائم بیماری دارند می‌تواند به ۳۰ ٪ هم برسد. دیک واکسن محافظ در برابر ویروس انسفالیت ژاپنی وجود دارد.

۱۱. آنسفالیت لاکروس

ویروس انسفالیت لاکروس La Crosse (LACV) با گزش پشه آلوده به انسان منتقل می‌شود. بیشتر موارد بیماری LACV در ایالت‌های میانه غربی فوقانی و میانه اقیانوس اطلس و جنوب شرقی رخ می‌دهد. اولین بار در سال ۱۹۶۳ در لاکروس، ویسکانسین گزارش شد و تصور می‌شود که ناقل نوع خاصی از پشه‌های جنگلی (Aedes triseriatus) باشد که پشه‌های سوراخ دار نامیده می‌شود. در میان افرادی که بیمار می‌شوند، علائم اولیه شامل تب، سردرد، حالت تهوع، استفراغ و خستگی است. برخی از کسانی که بیمار می‌شوند به بیماری شدید تهاجمی عصبی مبتلا می‌شوند (بیماری که بر سیستم عصبی تاثیر می‌گذارد). در موارد نادر، ناتوانی طولانی مدت یا مرگ می‌تواند ناشی از انسفالیت لاکروس باشد.

۱۲. انسفالیت سنت لوئیس

انسفالیت سنت لوئیس (SLE) توسط پشه‌های آلوده (عمدتا برخی از گونه‌های Culex) از پرندگان به انسان و سایر پستانداران منتقل می‌شود. SLE در سراسر آمریکا یافت می‌شود، اما بیشتر اوقات در امتداد خلیج مکزیک، به ویژه فلوریداست.

بیشتر افراد آلوده به SLEV هیچ بیماری آشکاری ندارند. علائم اولیه کسانی که بیمار می‌شوند شامل تب، سردرد، حالت تهوع، استفراغ و خستگی است. بیماری شدید تهاجمی عصبی (غالبا شامل انسفالیت و التهاب مغز) است که بیشتر در بزرگسالان مسن رخ می‌دهد. در موارد نادر، می‌تواند منجر به ناتوانی طولانی مدت یا مرگ شود.

۱۳. انسفالیت اسب غربی

آنسفالیت اسب اسب غربی (WEE) در غرب می‌سی سی پی شامل مناطقی از کانادا و مکزیک یافت می‌شود. همانند EEE، برای این نوع بیماری در دسترس است، اما برای انسان قابل استفاده نیست.