گرانی چندباره لبنیات، سرانه مصرف را نشانه می‌گیرد
- روزنامه نوشت: مصوبه افزایش نرخ شیرخام به ۶ هزارو ۴۰۰ تومان و افزایش قیمت این نهاده تولید تا ۶ هزارو ۷۰۰ تومان (با احتساب هزینه حمل) برای صنایع لبنی، زمینه افزایش ۸۰ درصدی قیمت شیر و لبنیات، رشد صادرات و جمع شدن این اقلام از سفره خانوار‌ها را فراهم می‌کند.
وزیر جهادکشاورزی از مصوبه شورای قیمت‌گذاری محصولات استراتژیک برای تعیین قیمت ۶ هزارو ۴۰۰ تومانی هرکیلوگرم شیرخام و آزادسازی صادرات شیرخشک، کره، روغن حیوانی، فرآورده‌های لبنی و دام زنده خبر داده است، مصوبه‌ای که به‌گفته فعالان صنفی به قیمت کوچک‌شدن سفره شیر و لبنیات مردم به‌خصوص اقشار کم‌درآمد و سود‌های نجومی برخی افراد و شرکت‌هایی تمام می‌شد که شیرخشک و کره تولیدی را با نرخ شیرخام ۴ هزار تومانی تولید، اما اکنون با حذف عوارض صادرات با نرخ شیرخام حدود ۷ هزار تومانی صادر می‌کنند.
روی دیگر افزایش نرخ مصوب شیرخام، فشار این مصوبه به سفره خانوار‌های ایرانی به‌خصوص اقشار کم‌درآمد است که حتی با قیمت‌های کنونی نیز شیر و لبنیات از سفره بسیاری از آن‌ها حذف شده است. اما به‌نظر می‌رسد سیاستگذاران و صنایع لبنی با اجرای این مصوبه دغدغه‌ای برای سهم شیر و لبنیات در سفره خانوار‌ها نخواهند داشت؛ چرا که آزادسازی صادرات این اقلام موجب افزایش رقابت برای خرید شیرخام با نرخ مصوب جدید بین صنایع لبنی و افراد و شرکت‌هایی می‌شود که نه‌تن‌ها این هزینه تمام‌شده بالا را جبران خواهند کرد بلکه با رشد تولید و صادرات، شیرخشک، کره و شیر و لبنیات به سود‌های کلانی دست می‌یابند و بازهم بازنده اصلی چرخه گرانی شیر و لبنیات، مصرف‌کنندگان ایرانی به‌خصوص اقشار کم‌درآمد مشمول ۶ دهک پایین جامعه خواهند بود.
از افزایش نرخ خرید شیرخام تا آزادسازی صادرات کره و شیرخشک
شورای قیمت‌گذاری محصولات استراتژیک در جلسه ۱۴ تیرماه جاری خود مصوبه‌ای سه‌بندی برای افزایش قیمت خرید تضمینی شیرخام وآزادسازی صادرات شیرخشک و کره را تصویب کرد. مصوبه‌ای که کاظم خاوازی، وزیر جهادکشاورزی با اشاره به آن اعلام کرد که بر مبنای این قیمت‌گذاری قیمت هر کیلوگرم شیرخام با رشد ۴۷ درصدی نسبت به قبل به ۶ هزارو ۴۰۰ تومان افزایش خواهد یافت و صادرات شیرخشک، کره، روغن حیوانی، فرآورده‌های لبنی و دام زنده نیز آزاد خواهد شد. وی افزود: در متن نامه این شورا آمده است، ۱- شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی به استناد مفاد قانون اصلاح قانون تضمین خرید محصولات اساسی کشاورزی و در راستای حمایت از دامداران و پایداری تولید قیمت هر کیلوگرم شیرخام را با ۳.۲ درصد چربی و بار میکروبی زیر ۱۰۰ هزار، ۶ هزارو ۴۰۰ تومان تصویب کرد همچنین به ازای هر ۰.۱ درصد افزایش یا کاهش درصد چربی مبلغ ۸۰۰ ریال متناسب با افزایش یا کاهش درصد چربی به قیمت شیرخام اضافه یا کسر خواهد شد.۲-صادرات شیرخشک، کره، روغن حیوانی، فرآورده‌های لبنی و دام زنده آزاد است و مدیریت صادرات اقلام فوق‌الذکر اعم از مقدار، زمان، مابه‌التفاوت صادرات، اهلیت‌سنجی و اولویت‌بندی صادرکنندگان بر‌عهده وزارت جهادکشاورزی است. ۳- وزارت جهادکشاورزی مجاز است از طریق سازمان مرکزی تعاون روستایی، شرکت پشتیبانی امور دام، اتحادیه یا شرکت‌های مباشر غیردولتی نسبت به خرید شیرخام، شیرخشک، دام زنده و گوشت قرمز اقدام کند.
پیش به‌سوی آزادسازی قیمت‌ها
یک مقام مسئول در صنایع لبنی با خودداری از اظهارنظر در مورد قیمت‌گذاری جدید شیرخام از چانه‌زنی با وزیر جهادکشاورزی در این زمینه خبر داد و اعلام کرد، این مصوبه به‌معنای افزایش نرخ خرید شیرخام توسط صنایع لبنی نیست و دارای ابهامات زیادی است.
به‌گفته وی با نرخ مصوب شورای قیمت‌گذاری محصولات استراتژیک نرخ شیرخام ۵۵ درصد و نه ۴۷ درصد افزایش داشته است؛ چرا که آخرین نرخ مصوب هر کیلوگرم شیرخام ۴ هزارو ۱۵۰ تومان بوده، اما عملا دولت با دورزدن صنایع لبنی، نرخ مصوب ۴ هزارو ۵۰۰ تومانی برای هر کیلوگرم شیرخام برای حدود ۱۰ قلم لبنیات پرمصرف مشمول قیمت‌گذاری را اعلام کرد.
این مقام مسئول افزود: در مصوبه مذکور فقط قیمت خرید تضمینی شیرخام توسط وزارت جهادکشاورزی اعلام شده و الزامی برای خرید نرخ شیرخام با قیمت مذکور توسط صنایع لبنی وجود ندارد. در واقع این نرخ مصوب مانند مصوباتی است که برای تعیین نرخ خرید تضمینی محصولاتی مانند گندم و... ابلاغ شده است.
او با تأکید بر اینکه به‌نظر می‌رسد این برای آرام کردن گاوداران بوده است، افزود: نمی‌توان نرخ نهاده تولید را که ۶۵ درصد ضریب تأثیر در صنایع لبنی دارد، ۵۵ درصد گران کرد، اما انتظار داشت که نرخ شیر و لبنیات افزایش نیابد. نباید صنایع لبنی در مقابل دامداران قرار گیرند و بدیهی است که اگر نرخ شیرخام افزایش یابد، شیر و لبنیات نیز گران می‌شود. او با بیان اینکه باید لبنیات را از گروه یک به گروه دو منتقل و عرضه و تقاضا نرخ شیر و لبنیات را تعیین کند، افزود: با کاهش فشار نظام قیمت‌گذاری به تولید‌کننده می‌توان انتظار بهبود کیفیت تولید، افزایش رقابت و کاهش قیمت لبنیات را داشت.
اجرای نرخ جدید شیرخام از ۱۷ تیر
رئیس انجمن صنفی گاوداران با نرخ تعیین‌شده در شورای قیمت‌گذاری محصولات استراتژیک برای شیرخام را الزامی دانست و گفت: با توجه به تصویب این نرخ در ۱۴ تیرماه و ابلاغ آن از ۱۷ تیرماه جاری، کارخانه‌های لبنی نیز ملزم به خرید شیرخام به این نرخ از تاریخ مذکور هستند و اگر صنایع لبنی نخرند، دولت شیرخام را به نرخ مصوب اعلام شده خریداری می‌کند.
احمد مقدسی با اشاره به اینکه نرخ مذکور براساس تامین سه قلم نهاده تولید (جو، ذرت وکنجاله سویا) با ارز ۴ هزارو ۲۰۰ تومانی و آزادسازی صادرات شیرخشک و کره تعیین شده است، افزود: تا سال گذشته شاهد واردات ۵۰ هزار تن کره به کشور بودیم، اما اکنون نه‌تن‌ها خودکفا شده‌ایم بلکه ۳۰ هزار تن کره و ۵۰ هزار تن شیرخشک تولید‌کنندگان داخلی نیز دپو شده است که با این مصوبه عوارض صادراتی شیرخشک حذف و ممنوعیت صادارت کره لغو شده است.
او با بیان اینکه هیچ انحصاری در تولید و صادرات شیرخشک و کره وجود ندارد، افزود: آیا وقتی کره با ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی وارد شد و صادرات آن ممنوع بود، مشکلی نبود؟ حتی اکنون نیز حدود یک میلیون تن شیر تبدیل به فرآورده‌های لبنی شده و صادر می‌شود، مگر شیر مورد نیاز شیرخشک و کره با این فرآورده‌ها تفاوتی دارد؟
توافق برای گرانی ۵۷ درصدی لبنیات
رئیس انجمن صنفی گاوداران در مورد اینکه آیا مصوبه مذکور منجر به گرانی لجام‌گسیخته و حذف شیر و لبنیات از سبد مصرفی خانوار‌ها نمی‌شود در مورد میزان افزایش نرخ مصوب لبنیات با نرخ جدید شیرخام گفت: با ارائه مستندات هزینه تمام‌شده تولید به سازمان حمایت، انجمن صنایع لبنی با این سازمان برای افزایش حدود ۵۷ درصدی قیمت ۱۰ قلم لبنیات پرمصرف مشمول قیمت‌گذاری به توافق رسیدند و قیمت بقیه محصولات لبنی کم‌مصرف نیز مشمول ضوابط قیمت‌گذاری این سازمان نیست. مقدسی بیان کرد که صنایع لبنی پیشنهاد افزایش ۷۰ درصدی قیمت لبنیات پرمصرف را به سازمان حمایت ارائه کردند، اما در نهایت با کار کارشناسی صورت گرفته با افزایش ۵۷ درصدی قیمت این اقلام موافقت شده است.
او با اشاره به تأثیر رشد هزینه تمام‌شده تولید بر نرخ شیر و لبنیات، افزود: در شرایط تورم بالای تولید، اگر دولت می‌خواهد شیر و لبنیات گران نشود باید به تولید‌کنندگان یا مردم یارانه بدهد و قرار نیست که این یارانه از جیب تولید‌کننده به مصرف‌کننده پرداخت شود. نمی‌توان بنگاه‌های تولیدی را تعطیل کرد و دولت برای تثبیت قیمت‌ها باید مابه‌التفاوت قیمت تمام‌شده را پرداخت کند.
لبنیات هم لاکچری می‌شود
مدیرعامل و رئیس هیأت مدیره اتحادیه تولید‌کنندگان فرآورده‌های لبنی ایران با تشریح پشت‌پرده گرانی نرخ شیرخام و آزادسازی صادرات کره و شیرخشک، گفت: تصمیم سه‌جانبه‌ای که وزیر جهادکشاورزی در روز‌های آخر دولت برای گرانی شیرخام گرفته به‌معنای آن است که وی سفره مصرف شیر و لبنیات مردم را فروخته است.
علی احسان ظفری، آزادسازی و حذف عوارض حدود ۱۰۰ هزارتن شیرخشک و کره که با شیر ارزان‌قیمت ۴ هزارو ۵۰۰ تومانی تولید شده را بهانه‌ای برای تقسیم سود‌های نجومی بین برخی افراد و شرکت‌ها دانست و افزود: آقای وزیر تحت‌تأثیر اطرافیان خود امضایی برای فروش سفره مردم زد و با این اقدام عملا به این سمت حرکت می‌کنیم که محصولات لبنی که مردم به‌دلیل گرانی قادر به خرید آن نیستند، با سود‌های کلان صادر خواهد شد.
او با بیان اینکه میزان افزایش ۴۷ درصدی نرخ شیرخام در مرحله تولید لبنیات به ۸۰ درصد می‌رسد، افزود: با احتساب درصد سود، هزینه کارگری، بسته بندی، توزیع و... میزان افزایش قیمت شیر و لبنیات به‌مراتب بیش از درصد‌های اعلام شده خواهد بود. مثلا اگر نرخ ماست یک کیلوگرمی قبلا ۱۰ هزار تومان بوده و با نرخ جدید شیرخام به ۱۴ هزارو ۷۰۰ تومان افزایش می‌یابد، این میزان افزایش فقط مربوط به تأثیرپذیری از نرخ شیرخام است و باید هزینه فرآوری، توزیع، بسته‌بندی، دستمزد و... را به این نرخ افزود و نظام توزیع نیز بر مبنای نرخ جدید ماست مذکور هزینه ۲۵ درصدی با قیمت جدید را دریافت می‌کند و همه این هزینه‌ها باید از جیب مردم تامین شده و سفره شیر و لبنیات خانوار‌ها کوچک‌تر می‌شود.
ظفری با بیان اینکه عملا با کاهش بیشتر مصرف لبنیات، افزایش صادرات سودآور و بدون عوارض این فرآورده‌ها برای چند نفر را شاهد خواهیم بود، گفت: با این مصوبه مصرف لبنیات به‌شدت کاهش می‌یابد و شیر و لبنیات به کالایی لاکچری تبدیل می‌شوند، مگر امکان دارد کارگری که اکنون با مصیبت یک کیلوگرم ماست را مثلا ۱۰ هزار تومان خریداری می‌کند بتواند آن را با دو برابر قیمت بخرد؟ او افزود: وزیر جهاد با این امضای سه‌جانبه عملا سفره مردم را فروخته و مجلس نیز با تشکیل شورای قیمت‌گذاری، اختیار تعیین قیمت محصولات کشاورزی را به وزیر جهاد داده است.
مکث
نابودی صنایع کوچک لبنی
مدیرعامل و رئیس هیأت مدیره اتحادیه تولید‌کنندگان فرآورده‌های لبنی ایران، گفت: با نرخ مصوب ۶ هزارو ۴۰۰ تومانی و احتساب هزینه حمل قیمت هر کیلوگرم شیرخام برای کارخانه‌ها به ۶ هزارو ۸۰۰ تومان می‌رسد و به‌دلیل مواجه شدن رشد تقاضای شیرخام توسط تولید‌کنندگان شیرخشک این نرخ به بیش از ۷ هزار تومان می‌رسد که با این روند لبنیات نیز در رسته کالا‌های لوکس قرار می‌گیرد وتن‌ها ۴ تا ۵ درصد اقشار جامعه قادر به خرید آن خواهند بود.
ظفری افزود: مشخص نیست که آیا وزارت جهاد برای رضایت دامداران یا بهره‌مندی برخی افراد از سود ۱۰ هزار میلیارد تومانی حذف عوارض و آزادسازی شیرخشک و کره این مصوبه را ابلاغ کرده است.
او افزود: چرا باید به اسم دامدار با راه انداختن شو خیابانی کشتار دام و شیرپاشی، عوارض صادرات شیرخشک و کره را حذف و سود برخی افراد را تامین کنند، هیچ دامداری جلوی چشم مردم چاقو زیر گلوی دام خود نمی‌گذارد. ظفری با بیان اینکه با نرخ مصوب جدید شیرخام صنایع کوچک به‌دلیل نداشتن توان خرید و قدرت سرمایه در گردش عملا نابود می‌شوند، گفت:، اما دو تا سه واحد بزرگ لبنی و برخی افراد و شرکت‌های خاص به‌دلیل داشتن امکان صادرات شیرخشک‌های دپوشده با نرخ شیرخام ۴ هزار و ۵۰۰ تومانی و فراهم شدن زمینه صادرات شیرخشک و کره به سود‌های کلانی می‌رسند. اکنون حدود ۵۰ هزار تن شیرخشک و ۴۸ هزار تن کره در انبار‌ها دپو شده است و ۸ نفر با احتساب (۵ شرکت بزرگ) یک فرد حقیقی، یک تشکل صنفی لبنی و گاوداران این سود‌ها را به جیب می‌زنند. باید رئیس‌جمهور جدید تحت هیچ شرایطی اجازه چنین کاری را ندهد چرا که این شیوه تنظیم بازار بازی کردن با سفره مردم است.
ظفری افزود: از یک‌ماه پیش اتحادیه در نامه‌نگاری و نشست‌های متعدد این مشکلات را به اطلاع مسئولان و نمایندگان مجلس رسانده، اما لابی قوی وزیر جهادکشاورزی با برخی نمایندگان منجر به کوچک کردن و فروش سفره مردم شده است.