تقویم تاریخ؛ از تولد خواجه نظام الملک تا فاجعه ایرباس

_ خبرگزاری صدا وسیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (شنبه دوازدهم تیر سال ۱۴۰۰) به شرح زیر است:

 

۱۰۳۴ سال پیش بنا بر برخی روایت‌های تاریخی، در چنین روزی، بیست و دوم ذیقعده سال ۴۰۸ هجری قمری «خواجه نظام الملک»، دانشمند و از شخصیت‌های مهم سیاسی و فرهنگی قرن پنجم هجری قمری در طوس ـ از شهر‌های شمال شرقی ایران ـ متولد شد.

 

او از جمله دانشمندانی است که تاثیر بسیار زیادی بر تحولات سیاسی و فرهنگی عصر خویش گذاشت. خواجه نظام الملک در دربار سلسله سلجوقیان به وزارت منصوب شد و در طول سی سال وزارت خود در حل و فصل امور مملکتی تلاش بسیار کرد و بسیاری از پیشرفت‌های ایران در زمان سلجوقیان، مدیون کاردانی و لیاقت او بود. از اقدامات مهم خواجه نظام الملک، تاسیس مدارس متعددی بود که به «نظامیه» معروف شدند و در آن‌ها علوم گوناگون آموزش داده می‌شد. خواجه نظام الملک از نویسندگان چیره دست ادب فارسی نیز بشمار می‌رود. او تجربه‌های سالیان دراز وزارت خویش را در کتابی به نام «سیاست نامه» گردآوری کرده است که امروزه این کتاب از جمله بهترین آثار ادب فارسی به شمار می‌رود. او در این کتاب شیوه درست حکومت کردن را از دیدگاه خود بیان کرده و همچنین اطلاعات مهمی در زمینه تشکیلات سیاسی و اداری آن دوران به دست داده است.

 

 

۹۰۶ سال پیش در چنین روزی، بیست و دوم ذیقعده سال ۵۳۶ هجری قمری کار تالیف تفسیر مشهور «مجمع البیان» که تفسیری جامع از قرآن کریم است، پایان یافت.

 

این کتاب نوشته «شیخ طبرسی»، یکی از مفسرین بزرگ قرآن است. وی از علمای مشهور ایران است که به خاطر فضیلت، درستکاری و امانتداری در علوم فقه، حدیث و تفسیر، به «امین الاسلام» یعنی امانتدار اسلام شهرت یافت. شیخ طبرسی دارای آثار متعددی است که هریک از آن‌ها از منابع مهم معارف اسلامی بشمار می‌روند و از مهمترین آن‌ها کتاب مجمع البیان در تفسیر قرآن کریم است. این کتاب ازنظر ادبی و شیوه نگارش، از مهمترین تفسیر‌های قرآن کریم به شمار می‌رود و همه دانشمندان مسلمان برای این تفسیر، اهمیت و ارزش خاصی قائلند. این تفسیر جامع در ایران، مصر و بیروت، بار‌ها به چاپ رسیده است.

 

۱۳۸ سال پیش در چنین روزی، سوم ژوئیه سال ۱۸۸۳ میلادی «فرانتس کافکا» (Franz Kafka) نویسنده مشهور چک، متولد شد. پدرش، تاجر خشن و سخت‏گیری بود و کافکا از کودکی از او وحشت داشت. کافکا پس از اتمام تحصیلات مقدماتی از دانشگاه پراگ دکترای حقوق گرفت و پس از آنکه مدتی به کار‌های حقوقی مشغول بود، راهی پاریس شد. زندگی گذشته کافکا به شدت او را رنج می‏ داد و نفرت عجیبی او را در خود فرو می‏ برد، به طوری که با کمتر کسی دوستی داشت و بدبینی خاصی به مردم پیدا کرده بود. در زمان دانشجویی، مطالعه آثار ادبی نویسندگان بزرگ را آغاز کرد و با برخی از نویسندگان عصر آشنایی یافت و خود نیز به نوشتن روی آورد. از آنجا که کافکا دوران کودکی خود را با مشکلات بسیاری سپری کرده بود، با بدبینی و نومیدی به جهان پیرامون خود می‌نگریست. وی همه چیز را یاس آور و پوچ می‌دانست و این بدبینی در نوشته‌های او مشهود است. از میان آثار او می‌توان به کتب «مسخ»، «گروه محکومان» و «قصر دادخواست» اشاره کرد. کافکا درسال ۱۹۲۴ میلادی دراثر بیماری سل درگذشت.

 

۱۱۷ سال پیش، در روز سوم ژوئیه سال ۱۹۰۴ میلادی «تئودور هرتزل» (Theodor Herzl) بنیان گذار جنبش جهانی صهیونیسم مرد.

 

وی درسال ۱۸۶۰ میلادی در شهر بوداپست، پایتخت مجارستان متولد شد و پس از مدتی به اتریش رفت. در این کشور به تدریج اندیشه گردآوری یهودیان در یک سرزمین با حکومتی مستقل، در ذهن وی قوت گرفت. برهمین اساس وی کتاب «دولت یهود» را در سال ۱۸۹۵ میلادی نوشت و در آن، اندیشه صهیونیسم را که بر توسعه طلبی و برتری نژادی استوار است، مطرح کرد. هرتزل و همفکرانش برای تحقق اهداف جنبش صهیونیسم، در سال ۱۸۹۷ میلادی کنگره‌ای را در شهر " بال " سوئیس برگزار کردند و در آن «سازمان جهانی صهیونیسم» را پایه گذاری کردند. هرتزل برای تحقق هدف نامشروع صهیونیست‌ها مبنی بر غصب فلسطین تلاش کرد نظر موافق دولت عثمانی را به دست آورد، اما در آن زمان، در تحقق اهداف خود ناکام ماند. هرتزل در سال ۱۹۰۴ میلادی مُرد، اما نقش مهمی در پایه گذاری رژیم نامشروع و نژادپرست صهیونیستی داشت.

 

 

۹۷ سال پیش در چنین روزی دوازده تیر سال ۱۳۰۳ هجری شمسی "میرزاده عشقی" شاعر و روزنامه‏ نگار آزادی‏خواه ایرانی به قتل رسید. ذوق و احساسات ادبی او آمیخته با احساسات وطن ‏پرستی، آزادی خواهی و اصلاح ‏طلبی بود و در این راه جسارت، از خود گذشتگی و بی ‏باکی فراوانی نشان داد. عشقی در دوران جنگ جهانی اول، به کشور عثمانی رفت و در مدرسه دارالفنون آنجا تحصیل کرد. او با قرارداد ۱۹۱۹ مخالفت کرد و مدتی زندانی شد. وی سپس در تهران، روزنامه قرن بیستم را که حاوی مقالات و اشعار تندِی ضد هیات حاکمه ایران بود منتشر کرد. عشقی در شماره اول این روزنامه، کاریکاتور‌ها، اشعار و مقالات تندی علیه جمهوری خواهی دروغین پهلوی اول چاپ کرد که بلافاصله از طرف شهربانی، شماره ‏های آن جمع آوری و سانسور شد. میرزاده هم ظاهراً به سبب همین مقالات، در ۱۲ تیر ۱۳۰۳ ش به دست دو ناشناس در ۳۱ سالگی کشته شد و جسدش را در ابن‏ بابویه در شهر ری_جنوب تهران_ به خاک سپردند. تابلو‌های «ایده آل» و «کفن سیاه» از جمله آثار اوست که شامل انتقاد از اوضاع اجتماعی ایران است.

 

۵۱ سال پیش در چنین روزی، دوازدهم تیر سال ۱۳۴۹ هجری شمسی علامه «عبدالحسین امینی» عالم و فقیه والامقام مسلمان و مولف کتاب ارزشمند «الغدیر» وفات یافت.

 

وی در سال ۱۲۸۱ هجری شمسی در شهر تبریز متولد شد و دوران کودکی را در خانواده‌ای مذهبی و تحت سرپرستی پدر بزرگوارش که از علمای مشهور آن زمان بود سپری کرد. علامه امینی پس از تحصیلات مقدماتی و برای تکمیل تحصیلات دینی خود رهسپار حوزه علمیه نجف در عراق شد. او در سنین جوانی بخاطر استعداد فوق العاده و بهره گیری از جلسات درس و بحث علمای بزرگی همچون شیخ عبدالکریم حائری و میرزا محمد حسین نائینی به مقام اجتهاد نایل آمد. علامه امینی اولین اثر خود را تحت عنوان «شهداء الفضیله» (شهیدان راه فضیلت) به رشته تحریر درآورد. اما ارزشمندترین اثر این عالم گرانقدر، کتاب «الغدیر فی الکتاب و السنه» است که وی برای تألیف آن رنج سفر به بسیاری از کشور‌ها از جمله هند - ترکیه، سوریه، مصر و عراق را تحمل کرد تا منابع گوناگون را مطالعه کند. مجموعه ارزشمند الغدیر در یازده جلد و در کمال شیوایی تنظیم شده است. در این مجموعه عظیم، علامه امینی بیش از صد و پنجاه کتاب معتبر اسلامی را نقد و بررسی کرده و مسئله ولایت حضرت علی (ع) را در حدیث جاوید غدیر، از زوایای گوناگون مورد مطالعه قرار داده است. از دیگر آثار علامه امینی می‌توان به کتب «کامل الزیارات ابن قولویه»، «حاشیه بر رسائل و مکاسب» شیخ مرتضی انصاری و تفاسیر متعدد بر آیات قرآن کریم اشاره کرد. این عالمِ محقق هم‏چنین کتابخانه ‏ای با ۴۲ هزار کتاب در نجف اشرف با نام کتابخانه امیرالمؤمنین (ع) تاسیس کرد و به همراه جمعی از یاران و با نسخه‏ برداری از کتب نایاب و منحصر به فردِ اسلامی، گنجینه نفیسی از آثار مذهبی را جمع ‏آوری نمود.

 

 

۳۳ سال پیش در چنین روزی، دوازدهم تیر سال ۱۳۶۷ هجری شمسی یک فروند هواپیمای مسافربری ایرباس ایران در داخل دالان هوایی بین المللی در مسیر بندرعباس در جنوب ایران به دوبی، بر فراز آب‌های خلیج فارس، هدف دو فروند موشک قرار گرفت.

 

این موشک‌ها از رزمناو آمریکایی وینسنس شلیک شد. در این حادثه تمامی ۲۹۸ سرنشین هواپیما که ۶۶ نفر از آن‌ها کودک بودند جان سپردند. این جنایت هولناک نشان داد، آمریکا آنچنان گستاخ و لجام گسیخته است که بدون توجه به قوانین بین المللی و موازین انسانی، حتی هواپیما‌های مسافربری را مورد حمله قرار می‌دهد. پس از سقوط هواپیمای مسافربری ایران، مقامات آمریکایی برای توجیه این جنایت نابخشودنی، دلایل ضدونقیضی عنوان کردند و کوشیدند این اقدام خصمانه را یک اشتباه قلمداد کنند. اما با توجه به مجهز بودن کشتی جنگی وینسنس به پیشرفته‌ترین سیستم‌های راداری و رایانه‌ای، مسلم شد که احتمال اشتباه وجود نداشت و این اقدام، کاملا خصمانه و عمدی بود. از سوی دیگر مقامات آمریکایی پس از ارتکاب این جنایت، سعی کردند با توسل به تبلیغات دروغین و طرح ادعا‌های بی اساس، این فاجعه را کوچک و عادی جلوه دهند. به همین دلیل چندی پس از حمله ناو وینسنس به هواپیمای مسافربری ایران، مقام‌های آمریکایی در توهینی آشکار به ملت ایران، مدال شجاعت بر گردن ناخدای این ناو آویختند و بدین سان حمایت رسمی خود را از این جنایت اعلام کردند.