پاسخ به ابهامات درباره واکسن برکت؛ از روند دریافت کد اخلاق تا میزان اثربخشی

- روزنامه خراسان نوشت:با انتشار خلاصه یافته‌های مطالعات واکسن کووایران برکت، بسیاری از ابهامات روز‌های اخیر درباره نتایج علمی این واکسن رفع شد تا همه متخصصان بتوانند با بررسی دقیق این نتایج، نسبت به آن اطمینان خاطر داشته باشند یا نقد‌های علمی خود به آن را مطرح کنند. این اقدام پس از آن صورت گرفت که وزارت بهداشت در هفته جاری، از صدور مجوز اضطراری مصرف این واکسن خبر داد، اما برخی کارشناسان درخواست کردند اطلاعات علمی مربوط به آن در دسترس عموم قرار بگیرد.

ما نیز با دکتر «اصغر عبدلی» فناور واکسن ایرانی کووبرکت گفت‌وگویی داشته‌ایم و پاسخ‌های او به برخی سوالات و ابهامات را دریافت کرده‌ایم، البته بخشی از این گزارش نیز مستند به توضیحات دکتر عبدلی در گفت‌وگوی دوساعته با مجموعه ایمونولوژی کشور است.

روند دریافت مجوز اضطراری مصرف چگونه بوده است؟

اصغر عبدلی در خصوص روند دریافت مجوز اضطراری مصرف گفت: در بسیاری از کشور‌ها امکان صدور مجوز اضطراری مصرف واکسن وجود دارد و واکسن‌های بهارات و سینوفارم نیز با همین مجوز تزریق شد. اگر واکسنی در فاز‌های یک و دو از نظر بی‌خطر بودن و اثربخش‌بودن موردتایید باشد و با شروع فاز سوم هم ایمنی اولیه آن مشخص شود، می‌توان برای مصرف آن مجوز اضطراری صادر کرد. درباره کد اخلاق هم باید گفت که دریافت این کد در مرحله ورود به فاز انسانی الزامی است و ما هم طبق ضوابط سختگیرانه سازمان غذا و دارو، هفت‌خان‌رستم را پشت سر گذاشته‌ایم و همه این مراحل را طی کرده‌ایم.

وی افزود: بعد از ورود به فاز انسانی، سازمان غذا و دارو بر روند نظارت دارد و سپس با تایید همه داوران و ناظران، مجوز تولید صادر خواهد شد. نکته مهم این است که در زمان استفاده اضطراری از یک واکسن، حتما باید به دریافت‌کنندگان آن اعلام شود که این واکسن در مرحله سوم مطالعات فاز بالینی است و هنوز نتایج آن نهایی نشده است.

فناور واکسن ایرانی کووبرکت با اشاره به اینکه قطعا برای خود ما بسیار مهم است که بتوانیم برای کسب اعتبار جهانی و داشتن توان رقابت با شرکت‌های خارجی، مجوز سازمان بهداشت جهانی را اخذ کنیم گفت: این امر نیازمند ارسال همه اطلاعات از جمله نتایج مرحله پیش‌بالینی، بالینی و دستگاه‌ها و تجهیزات تولید واکسن به WHO است که در حال تکمیل آن‌ها هستیم.

وی خاطر نشان کرد: همه استاندارد‌های جهانی را لحاظ کرده‌ایم و آزمایش‌ها روی حیوانات مختلف از جمله موش، خرگوش، خوکچه و میمون انجام شده است. درباره میزان دوز تزریقی واکسن به حیوانات هم، طبق استاندارد‌های جهانی، همه حالت‌های بین یک تا ۱۰ میکروگرم تست شده و در نهایت میزان ۵ میکروگرم به عنوان موثرترین میزان انتخاب شده است.

عبدلی درباره نقد‌های مطرح‌شده به نسخه اولیه مقاله فاز حیوانی مقاله علمی منتشرشده،عنوان کرد: نسخه پیش‌نویس (پری‌پرینت) است و فلسفه انتشارش این است که نتایج حاصله در معرض دید عموم قرار بگیرد تا نقدهایشان را مطرح کنند. ما دست همه منتقدان را می‌بوسیم و از نظرات آن‌ها برای تکمیل و اصلاح این مقاله علمی استفاده خواهیم کرد. ضمن آن‌که هم‌اکنون از ۱۰ نشریه معتبر بین‌المللی برای انتشار مقاله مرحله پیش‌بالینی کووبرکت، دعوت‌نامه دریافت کرده‌ایم.

فناور واکسن ایرانی کووبرکت در ادامه گفت: شخصا معتقدم این‌که برخی از دوستان ما در شرکت دارویی برکت، در دفاع یک‌جانبه از واکسن حرف‌های غیرعلمی می‌زنند، کار درستی نمی‌کنند. این حق همه مردم و متخصصان است که نقد کنند، با همین نقدهاست که می‌توانیم رشد کنیم.

استفاده از برکت به عنوان دوز دوم سایر واکسن‌ها را امکان‌پذیر است؟

وی در این زمینه گفت: نظر من این است که نباید کووبرکت را به عنوان دوز دوم دیگر واکسن‌ها استفاده کنیم، دلیلش هم این است که هنوز نتایج قطعی هیچ واکسنی مشخص نشده و ممکن است در صورت انجام این کار، عوارض احتمالی واکسن‌های خارجی به نام واکسن کووبرکت نوشته شود. اگر این نتایج مشخص شد، قطعا با واکسیناسیون ترکیبی موافقم. ازنظر علمی، در همه واکسیناسیون‌های جهان که در آن از استراتژی میکس واکسن‌ها استفاده شده، نتیجه حاصله بهتر از حالت معمول بوده‌است و اتفاقا این واکسن‌ها کاستی‌های هم را پوشش داده‌اند.

درصد اثربخشی کووبرکت چقدر است؟

عبدلی در پایان خاطرنشان کرد: شرکت‌های خارجی برای سنجش میزان اثربخشی واکسن، درصدی از افراد داوطلب را بررسی می‌کنند، اما ما این کار را در همه افراد شرکت‌کننده در فاز یک و دو انجام داده‌ایم و اثربخشی بالای ۸۰ درصد بوده است. این اثربخشی برای واکسن بهارات ۸۳ درصد، برای سینوفارم ۸۰ درصد و برای سینوواک ۶۰ درصد بوده است، اما دقت داشته باشیم که حتی سینوواک با اثربخشی ۶۰ درصد، به طور کامل زنجیره انتقال ویروس را قطع کرده است.