سرقت خودرو؛ چالش تدبیر و خدعه

- برای آن سارق آبدیده‌ای که مترصد به دست آوردن مجالی در سر بزنگاهی باشد که به خودروی شهروند بی نوایی دست درازی کند تکلف و تشریفات چندانی نیاز نیست. فقط وقت و حوصله لازم است تا در یک آن شهروند سر به هوایی با بی احتیاطی هایش خود را به دام بیندازد.

روال معمول کار هم می‌تواند این طور باشد که نقاط کور در فضا‌های پر رفت و آمد و شلوغ محیط‌های شهری برای جایگیری از سوی سارقان شناسایی می‌شود. چون معمولا افراد گوناگون در چنین محیط‌هایی برای پارک کردن خودروهایشان چندان به رعایت ضوابط ایمنی پایبند نمی‌مانند. هرچه هست این رسم، دور تازه‌ای نیست که شهروندان خودروهایشان را در معرض تعرض طراران تردست ببینند. نکته قابل تامل هم آنجاست که هشدار‌های گاه به گاه پلیس و آگاهی بخشی و آموزش‌های مدام هم نتوانسته از بار این نوع سرقت‌های غیرمنتظره کم کند.

شاید یک دلیلش هم این باشد که هرچه تلاش‌ها برای بالا بردن سطح ایمنی خودرو‌ها و آگاهی دادن به شهروندان بیشتر می‌شود سارقان هم بر حجم پیچیدگی ترفندهایشان اضافه می‌کنند. شیوه‌های شگفت انگیز سارقان برای اغفال رانندگان خودرو از اغوا در پمپ بنزین و پارکینگ‌های عمومی تا فریفتن با لباس پلیس یا مامور شهرداری را می‌تواند شامل بشود. البته رعایت ضوابط و دستورالعمل‌هایی که پلیس برای ایمن کردن خودرو‌ها عرضه می‌کند فضای اقدام و عمل سارقان را با تنگنا‌هایی جدی روبرو می‌کند. اما باز دستبرد زنندگان از ورای چاره جویی‌هایی مثل قفل فرمان و دزدگیر و پارکینگ اختصاصی راه‌های تازه تری برای عملی کردن مقاصدشان می‌یابند.

علیرضا ناصری نژاد جانشین پلیس پیشگیری پایتخت در پاسخ به پرسش‌های میزان زیر بار بالا رفتن آمار سرقت خودرو‌ها نمی‌رود، اما همه گیری این رفتار مجرمانه را هم قابل چشم پوشی نمی‌بیند. او فضای داخلی خودرو‌ها را فاقد ضمانت برای مصون ماندن از سرقت توصیف می‌کند: البته ادعای ازدیاد این رفتار مجرمانه برای پلیس پیشگیری پذیرفتنی نیست. اما وقوع چنین پدیده‌ای را نمی‌توان نادیده گرفت. در واقع این نوع سرقت در مقایسه با دیگر انواع سرقت‌ها گونه شایعی از رفتار‌های مجرمانه محسوب می‌شود. برای پلیس پیشگیری تهران اولین موضوعی که در حوزه سرقت خودرو و محتویات خودرو مطرح است و همیشه هم آن را مطرح می‌کنیم این است که نا امن‌ترین جا برای نگهداری اشیای گوناگون داخل خودروهاست. درواقع نوع ارگونومی خودرو که بخشی از آن را شیشه و بخش دیگری را فلز تشکیل می‌دهد باعث می‌شود تا نسبت به مکان‌ها و جا‌های دیگری سهل الورود‌تر باشد. از این بابت ورود مجرمان به خودرو مثلا نسبت به منازل و ساختمان‌ها آسان‌تر و دسترس پذیر‌تر است. پس خودرو‌ها هیچ امنیتی برای نگهداری از هیچ شی یا کالایی را ندارند. تصور کنیم فردی برای لحظاتی گوشی تلفن همراهش را در خودرو بگذارد و مثلا برای خرید به مغازه‌ای برود. همین لحظات کوتاه رفتن به مغازه برای سرقت تلفن همراه کفایت می‌کند. به این خاطر که وقتی سارق از کنار خودرو عبور می‌کند و گوشی تلفن همراه را درون خودرو می‌بیند به سرعت برای سرقت وارد عمل می‌شود. پس ناامن‌ترین جا برای نگهداری از هر کالایی داخل خودروهاست.

 

انهدام باند سرقت لوازم خودرو‌ها

خیلی اوقات ممکن است دست تبهکاران از طعمه‌های دندانگیر خالی بماند، اما خسارتی که به بدنه خودرو می‌زنند را نمی‌توان به چیزی نگرفت: پلیس پیشگیری در گذشته به شهروندان گوشزد می‌کرد در محیط‌های بیرونی خودروهایشان را در مکان‌هایی که از نور و روشنایی کافی برخوردار باشد پارک کنند و حتی توصیه می‌شد در داشبورد خودرو را هم باز بگذارند. به این دلیل که سارق احتمالی هنگام عبور از کنار خودرو ببیند که حتی در داشبورد خودرو هم چیزی وجود ندارد. چون گاه اتفاق می‌افتد سارق مبادرت به شکستن شیشه خودرو می‌کند، اما بعد که وارد خودرو می‌شود چیزی برای سرقت به دست نمی‌آورد. نتیجه اینکه سارق بدون اینکه موفق به سرقت چیزی شده باشد تنها خسارتی هنگفت به خودرو وارد کرده است. خود همین اتفاق هم برای مالک چنین خودرویی نا امنی روانی به دنبال خواهد داشت.

از جانشین پلیس پیشگیری تهران درباره تاثیر نوع خودرو‌ها بر میزان سرقت‌ها که می‌پرسیم از دلفریبی بعضی خودرو‌های گرانقیمت برای سارقان می‌گوید. با این حال او یک خودروی ارزان قیمت را در صدر جدول رده بندی سرقت‌ها می‌نشاند: در زمینه سرقت خود خودرو‌ها هم برابر آمار‌هایی که ما داریم شایع‌ترین سرقت مربوط به خودرو پراید است. البته این نکته را هم باید در نظر گرفت که به واسطه فراوانی این نوع خودرو نسبت به دیگر خودرو‌ها طبیعی است که آمار سرقت این خودرو هم بالاتر باشد. به ویژه خودرو‌های مدل ۸۴ به پایین که اصلا بین سارقان خودرو به پراید‌های آنتن بغل معروف شده اند. در گذشته بین شیشه جلو و شیشه درب راننده آنتنی تعبیه می‌شد که مربوط به رادیوی خودرو بود. برای همین آن مدل از این خودرو به پراید آنتن بغل معروف شده که این‌ها نا امن‌ترین خودرو‌ها برای سرقت هستند. چون به راحتی حتی با یک کارد میوه خوری یا چنگال می‌توان این نوع خودرو را به سرقت برد. در کنار این برخی خودرو‌های خارجی هم علی رغم قیمت بالایی که دارند یا حتی تولیدات داخلی آن‌ها مثل خودرو‌های خانواده مزدا از نظر سرقت نا امن محسوب می‌شوند. چون سارقان به راحتی می‌توانند در این نوع خودرو‌ها را باز کنند و آن‌ها را مورد دستبرد قرار بدهند. با توجه به قیمت این نوع خودرو‌ها و قیمت لوازم این خودرو‌ها ارتکاب به سرقت از خانواده مزدا یا خودرو‌هایی از این قبیل برای سارقان وسوسه انگیز است.

بالارفتن آمار سرقت خودرو‌ها گمانه‌ی هم افزایی میان گونه‌های مختلف جرم و بزه کاری را تقویت می‌کند. ناصری نژاد، اما شکل‌های خاص و محدودی از رفتار‌های مجرمانه را با سرقت خودرو در پیوند می‌بیند: درباره دیگر جرائم باید بگویم عمدتا شایع‌ترین جرمی که به واسطه سرقت خودرو اتفاق می‌افتد سرقت لوازم خودرو است. به این معنا که سارقان مثلا یک پراید مدل ۸۴ یا ۸۳ را سرقت می‌کنند بعد همان شب با استفاده از آن پراید سرقتی مبادرت به سرقت لوازم خودرو از ده اتومبیل دیگر می‌کنند. بعد از انجام این سرقت‌ها هم آن خودرو را در گوشه‌ای رها می‌کنند و لوازم سرقت شده را به مالخر می‌فروشند. از این جنبه کمتر سرقت دیگری را می‌توان سراغ گرفت که با استفاده از خودروی مسروقه انجام شود. چون معمولا خودرو‌هایی که قابلیت به سرقت رفتن دارند خودرو‌های مدل پایین هستند و به همین واسطه از سرعت و شتاب لازم هم برخوردار نیستند در نتیجه چندان مورد استفاده سارقان قرار نمی‌گیرند.