چرا فعالیت سالمندان کم است؟

_ ایسنا نوشت: یکی از مهم‌ترین شاخص‌های سلامتی در جامعه، میزان فعالیت بدنی و تحرک جسمانی در جامعه است و مطالعات مختلف نشان داده که فعالیت جسمانی نقش مهمی در پیشگیری اولویه و ثانویه از بیماری‌های عمده غیرواگیر از جمله بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت نوع دو، چاقی، سرطان، افسردگی، بیماری‌های مزمن تنفسی، زوال عقل و پوکی استخوان دارد.

 

اگر چه مزایای فعالیت جسمانی منظم در میان افراد مسن اثبات شده است؛ اما مطالعات اپیدمیولوژیک نشان می‌دهد که با افزایش سن، سطح فعالیت جسمانی افراد کاهش می‌یابد.

 

با توجه به مطالب بیان‌شده؛ پژوهشگران با انجام مطالعه‌ای سطح فعالیت جسمانی و عوامل مرتبط با این نوع فعالیت‌ها را در سالمندان مورد بررسی قرار دادند.

 

برای انجام این مطالعه که در سال ۱۳۹۶ انجام شد؛ ۳۹۳ نفر از سالمندان بالای ۶۰ سال تحت پوشش مراکز بهداشتی و درمانی شهری و روستایی استان مازندران به صورت نمونه‌گیری چند مرحله‌ای انتخاب شدند و از طریق پرسش‌نامه مورد بررسی قرار گرفتند.

 

شرکت‌کنندگان در این مطالعه در بازه سمی ۶۰ تا ۹۴ سال قرار داشتند و بررسی‌های این مطالعه نشان داد که نزدیک به ۲۶ درصد از آن‌ها بدون تحرک بودند، نزدیک به ۳۵ درصد افراد فعالیت جسمانی با شدت کم، نزدیک به ۳۸.۵ درصد فعالیت جسمانی با شدت متوسط و کمتر از یک درصد افراد فعالیت جسمانی با شدت زیاد داشتند.

 

نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که اکثر سالمندان دارای فعالیت جسمانی با شدت کم هستند و این یافته‌ها با نتایج مطالعات دیگر هم‌خوانی دارد.

 

همچنین مقایسه سطح فعالیت جسمانی سالمندان نشان داد که سالمندان مرد فعال‌تر از سالمندان زن هستند.

 

در این مطالعه عنوان شد که بیماری و دلایل پزشکی، طولانی بودن مسافت، نبودن مکان ورزشی، نگهداری از نوه و نداشتن وقت، شغل پاره‌وقت، ترس از افتادن و صدمه دیدن، در دسترس نبودن وسیله ایاب و ذهاب، خستگی ناشی از انجام فعالیت‌های ورزشی، ورزش کردن در هوای گرم با لباس پوشیده، در دسترس نبودن وسایل و امکانات از عوامل بازدارنده انجام فعالیت‌های جسمانی در سالمندان هستند.

 

به اعتقاد محققان این مطالعه: «سالمندانی که تجربه افتادن دارند، ممکن است فعالیت‌هایشان به خاطر ترس از افتادن تحت تاثیر قرار گیرد. ارتقای میزان فعالیت جسمانی در گروه سالمندان به منظور داشتن سالمندی موفق مورد تاکید است؛  اما باید علاوه بر آموزش و فراهم کردن تمهیدات لازم در این خصوص، برطرف کردن موانع انجام فعالیت جسمانی نظیر ترس از افتادن در سالمندان، در دسترس قرار دادن امکانات و موارد دیگر نیز مورد توجه قرار گیرد».

 

بر اساس یافته‌های این مطالعه؛ داشتن همراه مناسب، احساس آرامش، تشویق دوستان، تشویق خانواده، ملاقات با دوستان، تجویز پزشک و حفظ تناسب اندام، از عوامل تقویت کننده فعالیت جسمی سالمندان هستند.

 

به گفته پژوهشگران این تحقیق؛ به نظر می‌رسد برای ترویج فعالیت‌های جسمی سالمندان بهترین عامل، معرفی اثرات فعالیت جسمی بر سلامت جسمی و روانی آنان است. همچنین طراحی و تدوین برنامه‌های تمرینی می‌تواند باعث افزایش خودکارآمدی و اعتماد به نفس در سالمندان شود و به ایجاد سبک زندگی فعال و کیفیت زندگی بالاتر سالمندان کمک کند.

 

در انجام این تحقیق سید ابوالحسن نقیبی، فرشته رستمی، محمود موسی‌زاده و سیده سمیه کاظمی؛ پژوهشگران دانشگاه علوم پرشکی مازندران، مشارکت داشتند.

 

یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «فعالیت جسمانی در سالمندان: یک مطالعه مقطعی» در فصل‌نامه پایش؛ نشریه پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی منتشر شده است.