آسمان فردا در انتظار خورشیدگرفتگی

_ ایسنا نوشت: مسعود عتیقی با اشاره به خورشیدگرفتگی و ماه گرفتگی‌ها در سال ۱۴۰۰، گفت: در سال جاری با دو ماه گرفتگی و ۲ خورشید گرفتگی مواجه هستیم که متاسفانه هیچ کدام از آن‌ها در کشورمان قابل مشاهده نیستند.

 

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران ادامه داد: ۲ هفته پس از وقوع اولین ماه گرفتگی امسال در روز چهارشنبه ۵ خرداد ماه جاری، در روز پنج شنبه ۲۰ خرداد کسوف حلقوی رخ خواهد داد که در "شرق کشور روسیه"، "غرب گریلند" و در کشور "کانادا" به شکل حلقوی قابل رصد است.

 

به گفته مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران، این رویداد در شمال کشور امریکا، قاره اروپا و بیشتر مناطق روسیه و اقیانوس آرام به صورت جزئی دیده خواهد شد.

 

عتیقی، زمان اوج کسوف ۲۰ خرداد ۱۴۰۰ را در ساعت ۱۰ و ۴۲ دقیقه به وقت جهانی ذکر کرد و یادآور شد: در ساعت ۱۵ و ۲۳ دقیقه همین روز (به وقت ایران) ماه به وضعیت ماه نو در خواهد آمد و دوره ۲۹.۵ شبانه روزه خود را به گرد زمین کامل می‌کند.

 

وی اضافه کرد: این خورشیدگرفتگی که بیشتر مناطق شمالی کره زمین را شامل می‌شود، متعلق به ساروس (دوره) ۱۴۷ است و بیست و سومین کسوف از ۸۰ خورشیدگرفتگی این ساروس به حساب می‌آید و تا ۶۳۰ کیلومتر پهنای قرارگیری سایه در مناطق شمالی کره زمین خواهد بود و به مدت ۳ دقیقه و ۵۱ ثانیه حداکثر مدت گرفت حلقوی خواهد بود.

 

عتیقی ادامه داد: یکی از نکات جالب ساروس مورد اشاره آن است که هیچ گرفت کلی در طول دوره آن اتفاق نمی‌افتد و تمامی کسوف‌های این ساروس جزئی و حلقوی هستند (۴۰ گرفت جزئی و ۴۰ گرفت حلقوی!).  جالب است بدانید که اولین گرفت دوره ۱۴۷ در ۲۱ مهر ۱۰۰۳ خورشیدی به صورت جزئی رخ داده است و آخرین آن پس از ۱۴۲۴ سال، در اسفندماه سال ۲۴۲۷ خورشیدی، آن هم به شکل جزئی خواهد بود.

 

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران با اشاره به دلایل کشیدگی سایه ماه با پهنای ۶۳۰ کیلومتر در خورشیدگرفتگی فردا، توضیح داد: علت وسعت زیاد سایه ماه در کسوف ۲۰ خرداد آن است که این بار سایه به صورت مایل در بخش‌های شمالی کره زمین گسترده می‌شود و به همین خاطر نسبت به قطر سایه ماه در حالت عادی بر روی زمین، کشیده‌تر است.

 

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران ادامه داد: از آنجا که خورشید گرفتگی ۲۰ خرداد تنها ۵۷ ساعت بعد از اوج مداری ماه نسبت به زمین اتفاق می‌افتد، دایره ماه از دید ناظر زمینی کوچکتر از قرص خورشید بوده و به همین دلیل هنگامی که مرکز ماه و خورشید بر هم منطبق می‌شوند، تمام سطح خورشید توسط ماه پوشیده نخواهد شد و کسوف به شکل حلقوی دیده شده و اصطلاحا حلقه‌ای از آتش که همان نور خورشید است، در اطراف دیسک سیاه و تیره ماه نو دیده می‌شود.

 

عتیقی تاکید کرد: خورشیدگرفتگی هنگامی رخ خواهد داد که ماه از بین زمین و خورشید عبور کرده و سایه ماه بر روی مناطقی از زمین قرار گیرد. انواع کسوف عبارتند از خورشید گرفتگی "کلی" و یا کامل که تمام سطح خورشید توسط ماه پوشیده می‌شود، گرفت "جزئی" که تنها بخشی از خورشید پشت ماه قرار می‌گیرد و کسوف "حلقوی" که در آن علیرغم شباهت شرایط وقوع خورگرفت کلی، اما تمام سطح خورشید توسط کره ماه پوشیده نمی‌شود و کلی حلقوی که با توجه به وضعیت مداری ماه، در بخشی از مسیر کسوف کامل و در بخشی از مسیر گرفت، گرفت به شکل حلقوی و یا بالعکس این حالت یعنی حلقوی کلی است.

 

وی اظهار کرد: بدیهی است قطر سایه ماه بر روی زمین کوچک بوده و مناطق بسیار محدودی از کره زمین در هنگام کسوف شاهد خورشیدگرفتگی چه به صورت کلی، حلقوی و یا جزئی هستند؛ به ویژه آنکه بخش‌های زیادی از زمین (دو سوم کره زمین) را آب‌های دریا‌ها و اقیانوس‌ها تشکیل داده است و گاهی اوقات خور گرفت‌ها تقریبا در پهنه آبی زمین آغاز شده و پایان می‎‌پذیرند.

 

وی اظهار کرد: خورشیدگرفتگی بعدی روز شنبه ۱۳ آذر ۱۴۰۰ در قطب جنوب به صورت کلی روی می‌دهد که در افریقای جنوبی به صورت جزئی دیده خواهد شد.