سرخک باز می‌گردد؟

_ روزنامه جام جم نوشت: انتشار خبر مشاهده ۲۴مورد ابتلا به بیماری سرخک در کشور از سوی وزارت بهداشت، زنگ خطر جدی را در حوزه بهداشت و درمان و چالشی تأمل‌برانگیز در موفقیت برنامه واکسیناسیون سراسری در کشورمان را مطرح می‌کند. حتی مسؤولان بهداشتی کشور احتمال می‌دهند همه‌گیری سرخک در صورت عدم پیشگیری در فصل پاییز و زمستان اتفاق بیفتد. متاسفانه جریانات شبه‌علمی و گاه ضدعلمی علیه اثربخشی و مفیدبودن تزریق واکسن که در دنیا و حتی در ایران به‌ویژه در مقابله با واکسن کووید-۱۹ شکل گرفته در این زمینه بسیار آسیب زننده است و خطرات ناشی از آن می‌تواند حتی جبران‌ناپذیر باشد. پزشکان می‌گویند هیچ بهانه‌ای برای توقف واکسیناسیون کودکان پذیرفته نیست و خانواده‌ها برای حفظ سلامت فرزندان خود نباید از اهمیت این مسأله غافل بمانند. از این رو با دکتر فریبا شیروانی، فوق‌تخصص عفونی کودکان و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی گفتگو کرده‌ایم.

 

خبر مشاهده ٢٤مورد ابتلا به سرخک در کودکان، با وجود آنکه این بیمارى در قالب واکسیناسیون عمومى کودکان چند سالى است که کاملا مهار شده، مطرح‌کننده چه چالش هاى بهداشتى جدید و خطرناکى مى‌تواند باشد؟

از سال ۱۳۸۳ واکسن MMR جایگزین واکسن سرخک در برنامه واکسیناسیون کشوری شد. با اجرای مداوم واکسیناسیون معمول کشوری، میزان موارد ابتلا به سرخک در طول زمان در کشور کاهش یافت، به‌طوری‌که تاییدیه حذف سرخک در سال ۱۳۹۸ به ایران از طرف سازمان بهداشت جهانی دیده شد. ولی متاسفانه در سال ۱۳۹۹ این موارد سه عدد و در سال اخیر ۲۴ مورد بوده که بیشتر در استان‌های سیستان‌وبلوچستان، خراسان، هرمزگان، تهران و آذربایجان شرقی دیده شده است. ایران و کشور‌های همسایه در سال‌های اخیر به واکسیناسیون متناوب همگانی کودکان با MMR در مناطقی که شیوع سرخک بالاست می‌پردازند، ولی با شیوع کووید-۱۹ این عملیات کاهش یافته و پیگیری نشده است بنابراین این بیماری با میزان بیشتر در کشور‌های همسایه و با تا حدودی کمتر در کشور ما دیده شده است. اهمیت کنترل واکسیناسیون در این مورد خود را نشان می‌دهد و در صورت ادامه‌ندادن واکسیناسیون کامل، موارد سرخک ممکن است با شدت بیشتری در بیماران مشاهده شود.

 

با ایجاد همه‌گیری کووید-۱۹ چالش ضدواکسیناسیون شکل‌گرفته در جهان که به‌خصوص در مورد واکسیناسیون برای کرونا هم مطرح می‌شود. درحالی‌که انجام واکسیناسیون در مورد کرونا تنها راه نجات افراد از این بیماری مرگبار است. این امر در مورد انجام واکسیناسیون کودکان حتی مهم‌تر است و زدن واکسن یک روز هم نباید به تعویق بیفتد.

 

خانواده‌ها برای این‌که کودک خود را از ابتلا به کرونا مصون کنند، انجام واکسیناسیون رایج را به‎‌تعویق می‌اندازند که این امر بسیار خطرناک است و باید در تمام موارد به انجام دقیق واکسیناسیون کودکان توجه شود. منع یا به تعویق انداختن واکسن فقط در صورت بیماری شدید توصیه می‌شود و ابتلا به کرونا در کودکی مشکلی ندارد و منعی برای واکسیناسیون نیست.

 

کودک بعد از تولد به‌دلیل آنتی‌بادی مادر در مقابل ابتلا به سرخک مصون است و این قدرت بعد از ۶ ماهگی به‌تدریج کم‌شده و در یک سالگی به حداقل خود می‌رسد. کودکانی که میزان آنتی‌بادی در مقابل ویروس سرخک در بدن آن‌ها کم است مستعد ابتلا به سرخک هستند که در صورت واکسیناسیون کامل، این احتمال کم است. اگر کرونا بعد از ابتلای یک نفر، یک تا دو نفر دیگر را مبتلا می‌کند، سرخک می‌تواند ۱۸ نفر دیگر را مبتلا کند. کودکانی که مبتلا به نقص سیستم ایمنی هستند یا شیمی‌درمانی شده‌اند یا پیوند مغز استخوان و اعضا انجام داده‌اند در مقابل ابتلا به بیماری حساسند و باید ایمنوگلوبولین ضدسرخک را تا شش روز بعد از مواجهه با بیمار مبتلا به سرخک دریافت کنند.

 

سرخک یک بیماری بثوری است و نشانه ابتلای به آن بعد از یک دوره کمون ۱۰ تا ۱۲ روزه به‌صورت تب و خستگی و بی‌اشت‌هایی و قرمزی چشم‌ها و آبریزش مختصر از بینی شروع می‌شود که بعد از چند روز راش جلدی به‌صورت منتشر از زیر گوش‌ها شروع‌شده و به کل بدن از بالا تا پایین منتشر می‌شود. قبل از ضایعات جلدی ممکن است در داخل دهان ضایعاتی دیده شود که به آن‌ها «کوپلیک اسپات» گفته می‌شود. کودک در حین بیماری تب‌دار و بی‌قرار و ممکن است اندام‌های دیگرش مثل ریه و کبد و مغز هم گرفتار شود. درمان این بیماری حمایتی است، ولی نقص ایمنی و سوء تغذیه باعث تشدید علائم و افزایش عوارض و ابتلای سایر اندام‌ها می‌شود.

 

باید در صورتی که خانواده‌ای واکسیناسیون کودک خود را به تعویق انداخته بلافاصله برای واکسیناسیون فرزند خود اقدام کند.

 

این جریان بسیار مخرب است و ناشی از ذهنیت منفی نسبت به تولیدکنندگان واکسن است. بر این اساس، تصور می‌شود انجام واکسیناسیون می‌تواند موادی را وارد بدن کند که بدن را وادار کند به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده اهداف مورد نظر سازندگان واکسن را تأمین کند! ولی به این نتوهمات نباید توجه کرد، زیرا واکسیناسیون تنها سلاح بشریت برای مقابله با بیماری‌های مسری است. در مورد کرونا نیز تنها راه نجات بشر واکسیناسیون همگانی در تمام کشورهاست.