جلوه‌هایی ناب از حماسه بیت‌المقدس

_ روزنامه ایران نوشت: با آغاز هجوم سراسری ارتش عراق به خاک ایران در ابتدا مقاومت‏‌های پراکنده‏‌ای ازسوی نیرو‌های ارتش، سپاه پاسداران و مردم در مناطق مختلف شهری از جمله خرمشهر، آبادان، سوسنگرد، ایلام و برخی از محور‌های حمله دشمن انجام ‏شد؛ با وجود این وسعت زیادی از زمین‏‌های ۵ استان مرزی ایران اشغال شد. پس از متوقف شدن دشمن، نیرو‌های خودی نیز بتدریج در مقابل دشمن مستقر شده و آرایش نظامی گرفتند به ‏نحوی که در طول ماه ‏های اولیه جنگ محور‌های عملیاتی مختلفی دربرابر واحد‌های عراقی شکل گرفت که شامل حدود ۲۰ محور یا جبهه در خوزستان و ۱۵ محور نیز در جبهه‏‌های میانی و شمالی سامان یافت و نیرو‌هایی که از سراسر کشور به جبهه‌ها می‎ آمدند در این محور‌های عملیاتی سازماندهی می‎شدند و به مرور پراکندگی و آشفتگی‌های طبیعی ماه‌های اول جنگ نیز کاهش یافت و از بین رفت. در این میان از ۲۳ مهر تا ۲۰ دی‌ماه سال ۱۳۵۹ چهار عملیات توسط ارتش انجام شد که با موفقیت همراه نبود.

 

با سامان‏ یافتن نسبی جبهه‌‏ها که حدود ۴ تا ۶ ماه به طول انجامید، عملیات‏‌های محدودی با همکاری نیرو‌های مردمی که توسط سپاه پاسداران سامان می‏‌یافتند و واحد‌هایی از ارتش آغاز شد. این عملیات‏‌ها که عمدتاً در نیمه اول سال ۶۰ در خوزستان و جبهه‏‌های غرب انجام شد، علاوه بر به دست آوردن و افزایش روحیه رزمی و اعتماد به نفس باعث کسب تجربه عملیاتی و افزایش آمادگی‌های فرماندهان و نیرو‌ها برای عملیات‌های بزرگ‎تر نیز می‎شد. از سوی دیگر با وجود مانع‎تراشی برای همکاری ارتش با سپاه پاسداران از سوی بنی‌صدر، تجربه عملیات‌های محدود علی‌رغم برخی کاستی‌ها، هماهنگی در سطوح پایین‌تر عملیاتی را افزایش می‌داد و بر قابلیت و کیفیت نیرو‌ها و همچنین افزایش مهارت فرماندهان در اداره کردن صحنه نبرد می‌‏افزود. در عملیات‌های محدود نیرو‌های خودی براساس کار‌های اطلاعاتی و انجام شناسایی‎ها به استعداد، نحوه استقرار و نقاط ضعف آرایش واحد‌های دشمن پی برده و نوعاً بدون بهره‌‎گیری از آتش تهیه و با رعایت غافلگیری به آن‌ها حمله می‌کردند.

 

در پایان این دوره که مقارن بروز ناآرامی‎ها در داخل کشور به خاطر اعلام ورود سازمان مجاهدین خلق (منافقین) به فاز نظامی و اتخاذ سیاست جنگ مسلحانه علیه جمهوری اسلامی است و نهایتاً منجر به فرار بنی‌صدر و رجوی از کشور شد، شرایط برای همکاری گسترده ‎تر ارتش و سپاه پاسداران در جنگ فراهم شد. این سرآغاز دوره بسیار مهمی از جنگ ۸ ساله است که به‌‏عنوان دوره آزادسازی سرزمین‌های اشغالی شناخته می‌شود.

 

پس از حذف بنی‏‌صدر از ساختار سیاسی و نظامی کشور، روند جدیدی در جنگ با هدف بیرون راندن اشغالگران از سرزمین‌‏های ایران با اولویت آزادسازی سرزمین خوزستان شروع شد و در مدت حدود ۹ ماه با انجام ۴ عملیات بزرگ، قریب به اتفاق زمین‏‌های این استان از لوث حضور دشمن پاک شد. این عملیات‏‌ها به ‏ترتیب:

 

الف: در عملیات ثامن‌الائمه در روز ۵ و ۶ مهر ۶۰ نظامیان عراقی از شرق به غرب رودخانه کارون رانده شدند و آبادان پس از ۳۴۹ روز از محاصره خارج شد.

 

ب: آزادی شهر بستان و بالغ بر ۶۰ روستای دشت آزادگان با وسعت حدود ۶۵۰ کیلومتر مربع در عملیات طریق‏‌القدس در تاریخ ۸ آذر ۶۰ آزاد شد و رزمندگان ایرانی برای اولین‏ بار به بخش‏‌هایی از مرز‌های بین‌‏المللی در منطقه چزابه و هورالهویزه دست یافتند و علاوه بر آن عمده قوای ارتش عراق به دو قسمت در شمال و جنوب خوزستان تقسیم شد.

 

ج: در عملیات فتح‏‌المبین که روز ۲ فروردین سال ۶۱ آغاز شد. طی ۴ مرحله در مدت ۱۰ روز با وارد آوردن تلفات و خسارات قابل توجه و گرفتن حدود ۱۷ هزار اسیر، ارتش عراق تا حوالی مرز عقب رانده شد. بدین ترتیب با آزاد شدن حدود ۲۴۰۰ کیلومتر مربع از زمین‏‌های غرب رودخانه کرخه (حدود سه برابر منطقه طریق‎القدس) و خارج شدن شهر‌های شوش، دزفول و اندیمشک، هفت تپه و مراکز مهمی همچون پایگاه هوایی دزفول و پادگان کرخه از تیررس توپخانه ارتش عراق نیرو‌های خودی به نوار مرزی در این منطقه نزدیک شدند و غنائم قابل توجهی نیز به دست آمد.

 

پس از عملیات‌های موفق ثامن‌الائمه، طریق‌القدس و فتح المبین همه چشم‏‌ها به آزادی خرمشهر دوخته شده بود و در واقع پیروزی در این ۳ عملیات مطالبه مردم برای آزادی خرمشهر را افزایش داده و طراحی‎های متناسب با جغرافیای طبیعی مناطق عملیاتی، قدرت اداره صحنه نبرد و افزایش توان نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی با تحول در سازمان رزم سپاه پاسداران و بهره‌گیری از توان رزمی عظیم مردمی برای تشکیل یگان‌های جدید، ایمان به پیروزی و شکست دادن دشمن متجاوز را به یک باور عمومی تبدیل کرد.

 

دو گروه طرح‌ریزی جداگانه از سپاه و ارتش، نزدیک به بیست روز پس از فتح‌المبین برنامه ریزی‌های خود را انجام دادند و طرح‌های عملیاتی خود را آماده کردند. سپس اعضای این دو گروه در قرارگاه مرکزی و مشترک ارتش و سپاه به نام قرارگاه کربلا حاضر شدند و در حضور فرمانده کل سپاه و فرمانده نیروی زمینی ارتش، طرح‌ها و پیشنهاد‌های خود را در مورد انتخاب راهکار بهینه مطرح کردند. در بررسی فرماندهان نهایتاً طرح سپاه پذیرفته شد. در این طرح محدوده جاده اهواز - خرمشهر از کوشک تا ایستگاه حسینیه و سپس پاسگاه زید مرکز ثقل دشمن و منطقه‎ای حیاتی برای طرح‌ریزی تشخیص داده شده بود بر این پایه اگر رزمندگان می‌توانستند این مرکز حیاتی را در دست بگیرند، آرایش ارتش عراق به هم می‌ریخت و به ناچار شکست را می‌پذیرفت.

 

در جریان عملیات بیت‏‌المقدس زمین‏‌های جنوب سوسنگرد و اهواز تا رودخانه اروند به وسعت تقریبی ۵۴۰۰ کیلومتر مربع از جمله شهر‌های هویزه و خرمشهر و پادگان حمید و تعدادی روستا از اشغال خارج شد و سنگین‌ترین شکست‎های نظامی به ارتش عراق وارد آمد و آزاد شدن بخش گسترده‌ای از مرز‌های بین‌المللی و همچنین تحقق یافتن راهبرد نظامی ایران یعنی آزادسازی در سال دوم جنگ از دیگر دستاورد‌های نظامی این عملیات است.

 

در ابعاد سیاسی نیز آزادسازی زمین‏‌های اشغال ‏شده ازجمله خرمشهر دستاورد‌های بسیار مهمی داشت که مهم‏ترین آن از دست ‏ندادن ذره‌ای از خاک کشور پس از قرن‌هاست که در هر حادثه و تعرضی گوشه ه‎‏ایی از مام وطن به یغما رفت و آزادی خرمشهر اولین پیروزی پس از آن شکست‌‏های تاریخی است.