مرگی زندگی بخش

_ ایرنا نوشت: پشت اتاقی در بیمارستان مضطرب و پریشان ایستاده اند، برخی به ظاهر آرام نشسته اند و برخی هم بی قرار قدم می‌زنند؛ ناگهان در باز می‌شود؛ همه نگاه‌ها به سمت در می‌چرخد و همگی با هم به سوی پزشکی که بالای سر بیمارشان بود؛ می‌دوند، با نگاه‌هایی نگران منتظر صحبت‌های دکتر هستند، دکتر می‌گوید بیمار شما دچار مرگ مغزی شده، در این زمان اولین جمله‌ای که گفته می‌شود این است،  آیا امیدی وجود دارد؟  

 

سابقه تشخیص مرگ مغزی به بیش از ۱۰۰ سال پیش برمی‌گردد، البته ارائه تعریف جامع و کامل از آن تا دهه ۸۰ میلادی طول کشید، در واقع مرگ مغزی مانند مرگ‌های معمولی نوعی مرگ غیرقابل برگشت است، با این تفاوت که به دلیل اکسیژن رسانی مصنوعی توسط دستگاه حرکات قفسه سینه شبیه به تنفس و ضربان قلب است و حداکثر تا ۱۴ روز برای دوباره زندگی کردن فرصت می‌دهد.

 

برخی از پزشکان می‌گویند: مرگ مغزی از نظر ظاهری حالتی مشابه کما است با این تفاوت که در کما سلول‌های مغزی سالم هستند و مشکل در اختلال عملکرد آنهاست، اما در مرگ مغزی سلول‌ها به طور کامل از بین رفته‌اند و غیرقابل بازگشتند.

 

آن‌ها معتقدند در وضعیت مرگ مغزی، خانواده دو راه بیشتر ندارد؛ یا خاکسپاری که با این کار هشت ارگان مهم بدن از جمله ۲ کلیه، ۲ ریه، کبد، قلب، روده و لوزالمعده هم از بین می‌رود،  یا اهدای عضو و نجات جان هشت انسان؛ چرا که اعضای بدن افراد مرگ مغزی، تنها راه نجات بیماران نیازمند به پیوند لیست‌های انتظار است.

 

در ایران سالانه حدود ۵ تا ۸ هزار نفر، جان خود را با مرگ مغزی از دست می‌دهند که نیمی از آنان (حدود ۳ هزار نفر)، اعضای قابل پیوند دارند؛ اما هزار خانواده (یک سوم) راضی به اهدای عضو می‌شوند و دو سوم خانواده‌ها با عدم رضایت خود، موجب خاکسپاری بیش از ۷۰۰۰ عضو قابل پیوند در سال می‌شوند.

 

بیش از  ۲۵ هزار بیمار نیازمند پیوند در لیست‌های انتظار اعضای مختلف بدن هستند که متاسفانه روزانه هفت تا ۱۰ نفر از آنان (هر دو تا سه ساعت یک نفر)، به دلیل نرسیدن عضو پیوندی فوت می‌کنند،  سالانه به دلیل عدم رضایت خانواده ها، هفت هزار  عضو پیوندی به زیر خاک می‌رود و از طرف دیگر ۳۰۰۰ بیمار نیازمند، فوت می‌کنند؛ این یعنی آنکه اگر فقط نیمی از اعضای خاکسپاری شده به این بیماران می‌رسید، هیچ بیمار نیازمندی در لیست انتظار فوت نمی‌کرد.

 

اهمیت این کار تا حدی است که یک روز را در تقویم ملی کشور به عنوان روز اهدای عضو تعیین کردند، در واقع روز ۳۱ اردیبهشت مصادف با سالروز فتوای تاریخی امام خمینی (ره) مبنی بر جایز بودن اهدای عضو با تلاش مسئولان واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و با همت واحد اهدای عضو بیمارستان دکتر مسیح دانشوری و با تأیید و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی در تقویم ملی کشور به عنوان روز ملی اهدای عضو، اهدای زندگی به ثبت رسیده است.

 

کتایون نجفی زاده مدیر عامل انجمن اهدای عضو ایران در این باره گفت: مرگ مغزی پدیده‌ای است که به دلیل آسیب شدید در مغز و فشار داخل جمجمه خونرسانی به مغز بسته می‌شود و با کما متفاوت است.

 

وی افزود: ۹۹ درصد مرگ‌ها قلبی است و یک درصد مرگ‌ها را مغزی شامل می‌شود متاسفانه با دلیل عدم فرهنگ سازی مناسب و آگاهی ناکافی، خانواده‌های افرادی که دچار مرگ مغزی می‌شوند تصور می‌کنند که فرد به کما رفته  و امکان بازگشت وی به دنیا وجود دارد.

 

نجفی زاده تصریح کرد: این ذهنیت خانواده‌ها باعث می‌شود تصمیم درست درباره اهدای عضو نگیرند در حالیکه یک فرد دچار مرگ مغزی می‌تواند به یک تا هشت نفر که دچار نارسایی عضو هستند جان دوباره ببخشد و حتی یک تا ۵۳ نفر را از معلولیت نجات دهد.

 

وی اظهار داشت: خانواده‌ها بیشتر با فرهنگ اهدای عضو آشنا شوند و این فرهنگ سازی نیازمند همکاری نهاد‌های مختلف است روزانه هفت تا ۱۰ نفر به دلیل نیاز به پیوند عضو در کشور فوت می‌کنند در حالیکه با اهدای عضو مرگ مغزی شده می‌توان این تعداد افراد را از مرگ نجات داد.

 

نجفی زاده گفت: سالانه پنج تا هشت هزار مرگ مغزی در کشور رخ می‌دهد که فقط هزار مورد آن به اهدای عضو می‌انجامد و بقیه زیر خاک می‌روند در حالیکه همه این موارد نجات بخش زندگی بیماران نیازمند هستند.

 

وی خاطرنشان کرد: از خانواده‌ها می‌خواهیم که این  فرصت حسنه که ثواب اخروی و دنیوی دارد و باقیات و صالحات نیز است از افرادی که دچار مرگ مغزی شده اند، نگیرند.

 

مدیر عامل انجمن اهدای عضو ایران گفت: فرهنگ سازی در زمینه "مرگ مغزی= مرگ" و "تشویق به دریافت کارت اهدای عضو"، از مهمترین معیار‌های موفقیت در این مقوله نظام سلامت و نجات جان بیماران است.

 

در تقویم رسمی کشور، روز جمعه۳۱ اردیبهشت ماه به عنوان روز ملی اهدای عضو نامگذاری شده است.